Электр инженерияни изучишдан олдинэлектр инженерия нинг асосий булиб ўтган векториалаштириш муносабатин билдириш мақсадга эга. Электр куч ва вoltage жана current ортасидаги векториалаштириш муносабатин тушуниш учун, албатта, векторнинг таркиби ва вектор алгебраси ва вектор диаграммаси га оид молиятларни өткозиш зарур.
Бирор бир чора буючаликка эга бўлган сонлар бор. Бундай сонлар вектор сонлари дейилади. Бу векторнинг таркиби бир неча сўзда берилган. Вектор буйича энг база концепцияси шундаки, унда буюрчилик ва юнуси биргаликда кўрсатилади. Мисол учун, 5 Н кучи деганда, буюрчилик тағйир йок. Куч буюрчилиги кайси йўнда эканини айтмоқ керак. Демак, вектор сонларини кўрсатишда унинг буюрчилиги ва юнуси керак. Буюрчилик юнуси келтирилган қисм ва референца оси ортасидаги буриш билан аниқланади.
Бу вектор диаграммасида OB вектори |Z| буюрчилиги менен ox референца осиси билан θ буришда келтирилган. Бу вектори иккита перпендикуляр компонентга ажратиш мумкин, мисол учун:
Векторни кўрсатишning традицион усули
Эндда вектор алгебраси туриб қолади. Векторларни арифметик амалларга олиб келиш учун алгебраик роқобатга эга бўлиши керак. Вектор диаграммасида Z вектори X ва Y компонентларини векториалаштириш натижасида пайда бўлади.
Бу векторни вектор алгебраси ёрдамида келтириш мумкин:
Бу ерда, j - компонент Y компонент X га перпендикуляр эканин билдиради. Вектор диаграммасида x оси 'хақиқий' ёки 'фаза' оси деп, вертикаль y оси esa 'хайалий' ёки 'квадратура' оси деп аталади. Квадратура компонент Y билан боғлиган j белгиси, векторни 90o буришга солгачи айлантирувчи оператор сифатида кўрилади. Агар векторни 180o буришга солгачи айлантирмоқ керак бўлса, j оператори эскиниси 2 маротаба ишлатилиши керак, вектор ҳолатини қайтарган холда, j.j ёки j2 = − 1
Бу эртақа, j = √ | − 1 |
Демак, вектор сони quyidagi формаларда келтирилиши мумкин:
Бу саҳифада келтирилган вектор диаграммасига кўра, Z вектори буюрчилиги
Бу иккита теңламадан, биз такрибан,
X ва Y ни кенг формада киритиб, Z нинг комплекс формасини аниқлаш мумкин,
Бу ифоданин баҳоси тригонометрик форма вектори дейилади. Яна биз билимизча, cosθ ва sinθ экспоненциал форма келтирилиши мумкин:
Агар биз бу экспоненциал форма sinθ ва cosθ ни Z = |Z|(cosθ + jsinθ) теңламасига киритсак, натижада:
⇒ Z = |Z|ejθ
Бу экспоненциал форма вектори.
Демак, вектор алгебраси ва вектор диаграммаларидан бу ишончли ахирги ифодалар бойича, вектор сони келтирилиши мумкин:
Манба: Electrical4u.
Эслатма: Оринига ҳурмат. Яхши мақолалар булиндиришга лояқ, агар хуқук қирилиши бўлса, ҳажиндани ўчириш.