چۆن دەتوانیت کاتی بەهای RC و RL چرخەوەکان بدۆزرێیی

چیه دەگەن زمانی کاتی؟

زمانی کاتی - پێکەوە بە حرفی یونانی τ (تاو) نیشان دەدرێت - لە فیزیا و مهندسی بۆ شێوازکردنی پاسخ به داخولی یەکەی یەکەم تایبەتیەکەم راستەوخۆی، سیستەمی کۆنتڕۆڵی لاینەری (LTI) کۆنتڕۆڵ. زمانی کاتی یەکێکە لە تایبەتمەندییەکانی سەرەکییەکانی سیستەمی LTI یەکەم.

زمانی کاتی پشتیبانی بەکاردێت بۆ شێوازکردنی پاسخی ئەلئیسییەکەی RLC.

بۆ ئەم کارە، هەروەها دەتوانین زمانی کاتی بۆ ئەلئیسییەکەی RC و زمانی کاتی بۆ ئەلئیسییەکەی RL بدەست بێنجام.

زمانی کاتی بۆ ئەلئیسییەکەی RC

بەخێربێی ئەلئیسییەکەی RC سادە، وەکیش لە خوارەوە دیاریکراوە.

داڕێژەی کەپاسیتۆر لە سەرەتایەوە تێکەڵ نەبوو و سوویچی S لە کاتی t = 0 داخراوە. دواتر لە داخراوەی سوویچ، شارەی ئەلکتریکی i(t) دەستی پێدەکات بە جاری دەورەکە. بەکاردێت لە قانونی ئەلکترۆمۆتانی کیرکهۆف لەو دەورەکەی یەکەم، دەفرۆشێت،

لەگەڵ دەربارەی کاتی t، دەفرۆشێت،

ئێستا، لە t = 0، کەپاسیتۆر بە شێوازی یەکەی چەقە دەکات، کەواتە، دواتر لە داخراوەی سوویچ، شارەی دەورەکە دەبێتە،

ئێستا، دەردەکەوێت ئەم بەھایە لە ھاوکێشەی (I)، دەفرۆشێت،

بەپێچەوانەی بەھای k لە ھاوکێشەی (I)، دەفرۆشێت،

ئێستا، ئەگەر t = RC دەردەکەوێت لە ھاوکێشەی ناوەندی شارەی d(t)، دەفرۆشێت،

لە ھاوکێشەی ماتماتیکی یەکەم، دەزانرێت کە RC زمانی کاتە لە ثانیەکەدا کە شارەی لە کەپاسیتۆر بەرزی 36.7% دەبێتەوە لەو بەھایەی یەکەمە. بەھای یەکەمە واتە شارەی لە کاتی داخراوەی سوویچی کەپاسیتۆری تێکەڵ نەبوو.

ئەم تێرمە ڕێکەوتی بەکاردێت بۆ بڕۆکردنی شێوازی ئەلکترۆمۆتانی کەپاسیتۆر و ئیندیکتۆر. ئەم تێرمە پێی دەوترێت زمانی کات.

بۆیە زمانی کات زمانی کاتی دەبێتە ثانیەکەدا کە شارەی لە ئەلکترۆمۆتانی کەپاسیتۆر بەرزی 36.7% دەبێتەوە لەو بەھایەی یەکەمە. ئەمە بە شێوازی حاصلضربی ڕەزا و کەپاسیتۆری دەورەکە دەبێتەوە. زمانی کات بەکاردێت بە حرفی یونانی τ (تاو). کەواتە،

لە دەورەکەی RC چەندین ڕەنگە، زمانی کات دەبێتە ڕەزا و کەپاسیتۆری یەکسانی دەورەکە.

بەپێچەوانەی ڕێکەوتی زمانی کات بە شێوازی بەرز. بۆ ئەم کارە، بەکاردێت ڕەنگەی شارەی i(t) بە ڕوونەخشێنەوە.

لە t = 0، شارەی لە کەپاسیتۆر دەبێتە

لە t = RC، شارەی لە کەپاسیتۆر دەبێتە

بەپێچەوانەی دەورەکەی RC.