
Jeħnejn diversi tipi ta' sistemi fiżika, li huma:
Sistemi mekanika
Sistemi elettrika
Sistemi elettronika
Sistemi termiki
Sistemi idraulika
Sistemi kemika
L-aħwa huwa li nifhmu x'tagħmlu dawn is-sistemi fl-aħħar. Il-modello matematiku tas-sistema ta' kontroll huwa l-proċess ta' tħassil tal-diagrammi tal-blokk għal dawn it-tipi ta' sistemi biex naddeġġu l-prestazzjoni tagħhom u l-funzjonijiet ta' trasferiment.
Issa stgħu noħlqu analoġiji bejn is-sistemi mekanika u elettrika biss, li huma l-aktar importanti biex nifhmu l-teorija tas-sistema ta' kontroll.
Għandna żewġ tipi ta' sistemi mekanika. Is-sistema mekanika tista' tkun sistema mekanika linear jew tista' tkun sistema mekanika rotatorja.
Fis-sistemi mekanika lineari, għandna tliet varjabbli:
Forza, rappreżentata mill-‘F’
Velocità, rappreżentata mill-‘V’
Dispjaċement linear, rappreżentat mill-‘X’
U anke għandna tliet parametri:
Masa, rappreżentata mill-‘M’
Il-koeffiċjent ta' friksjoni viskoża, rappreżentat mill-‘B’
Il-kostanti tal-molla, rappreżentata mill-‘K’
Fis-sistemi mekanika rotatorji għandna tliet varjabbli:
Momment, rappreżentat mill-‘T’
Velocità angolari, rappreżentata mill-‘ω’
Dispjaċement angolari, rappreżentat mill-‘θ’
U anke għandna żewġ parametri :
Momment ta' inerċija, rappreżentat mill-‘J’
Il-koeffiċjent ta' friksjoni viskoża, rappreżentat mill-‘B’
Issa ngħidu nsideraw is-sistema mekanika tad-dispjaċement linear li hija t thawt hawn taħt-
Qad immarkajna l-varjabbli diversi fil-diagramma stess. Għandna x jismu dispjaċement kif mostrat fid-diagramma. Minn xi s-sena tan-naxxa ta' Newton, nistgħu nikkteb il-forza bħal-
Minn xi s-sena ta' diagramma ta' hawn tafu:
Fl-iżsubstituzzjoni tal-valuri ta' F1, F2 u F3 fid-dikjarazzjoni fuq u meta nassumu l-transformazzjoni Laplace għandna l-funzjoni ta' trasferiment bħal-
Din l-equazzjoni hi il-modello matematiku tas-sistema mekanika ta' kontroll.
Fis-sistemi elettrika għandna tliet varjabbli –
Voltàġġ li jirrappreżenta mill-‘V’.
Korrent li jirrappreżenta mill-‘I’.
Karriga li jirrappreżenta mill-‘Q’.
U anke għandna tliet parametri li huma komponenti attivi u passivi:
Reżistanza li jirrappreżenta mill-‘R’.
Kapacitanza li jirrappreżenta mill-‘C’.
Induttanza li jirrappreżenta mill-‘L’.
Issa nghidu nassumu l-analogija bejn is-sistemi elettrika u mekanika. Hemm żewġ tipi ta' analogiji u huma mhux magħrufa hawn taħt:
Analogija Forza-Voltàġġ : Biex nifhmu dan it-tip ta' analogija, nghidu nsideraw sirkwit li jikkonsisti mill-kombinazzjoni serjali ta' reżistor, induttur u kapasitor.
Voltàġġ V huwa mikonness fis-serje ma' dawn l-elementi kif mostrat fis-sirkwit. Issa minn xi s-sena ta' diagramma tas-sirkwit u bl-għajnuna tal-equazzjoni KVL nikkteb l-espressjoni għal voltàġġ f'termini ta' karriga, reżistanza, kapasitor u induttur bħal-
Issa meta nifħalqu l-equazzjoni fuq mal-lan huwa derivat għas-sistema mekanika niffhu:
Il-massa (M) hi analoga lil-induttanza (L).
Il-forza hi analoga livoltàġġ V.
Id-dispjaċement (x) hu analoga lill-karriga (Q).
Il-koeffiċjent ta' friksjoni (B) hu analoga lill-reżistanza R u
Il-kostanti tal-molla hu analoga lill-invers tas-kapasitor (C).
Dan it-tip ta' analogija hu magħruf bħala analogija forza-voltàġġ.
Analogija Forza-Korrent : Biex nifhmu dan it