Cûrbên Kontrolorên
Pêşkêşkirina Karker
Di sistemên kontrolê de, karker yek mekanîzm e ku duhêt biguheze biniyê di nisbetî yên daxiliyê (ya ku bi wateyê ya sisteman) û nisbetî yên hewcekirin (ya ku bi wateyê ya vebijarkirin). Karkeran parçeyên asayî yên inženariyê kontrol û bikaranîn hatine di hemû sistemên kontrolê nirxandin.
Paşê peyda kirina we li ser karkeran girîng, pirrast e ku ez bibînim li ser karbikarî karkeran di teoriyê de. Karbikarîyan pirrast karkeran jêrîn in:
Karkeran dikarin serkeftinên derbasdar çend bike têma xilasîna serkeftin derbasdar.
Wa li ser serkeftinên derbasdar çend bike, stabilitiyê da çend bike.
Karkeran da bikar înin ji bo rengkirina şevabên nehatinên ku sistem piştrawîde.
Karkeran dikarin kontrol bigihinên berjavekên zêdetir ên sisteman.
Karkeran dikarin ji bo rengkirina sinyalên pêşverî yên sisteman bikar înin.
Karkeran dikarin ji bo girtin riposeyên dilgeha sistemên piştî veştiş bikar înin.
Taypen Karkeran
Hêman taypen karkeran hene: karkeran bêgirtî û karkeran bêtikî.
Di karkeran bêtikî de, guhertoyek manipulekirin di navbera nisbetên diskret de biguherîne. Di dema ku guhertoyek manipulekirin hene ka nisbetên din dahat, girîng e ku derbarî dihin yên karkeran rêzik, sêzî, û zafyên raman.
Bi nisbet be karkeran bêgirtî, karkeran bêtikî bi elementên kontrolê bêtikî veştiş werin.
Cihê karkeran bêgirtî e ku guhertoyek kontrol (ya ku jî bi navê guhertoyek manipulekirin) dikare hate her nisbetî di navbera cihanên daniyê ya karkeran de.
Niha di teoriyê karkeran bêgirtî de, hêman taypen modên sereke hene ku hema amadeyek kontrol hatiye, ku hene:
Karkeran proporsîyonel.
Karkeran integrel.
Karkeran derivatif.
Ez bikar înin kombinasyonê ya wan modan ji bo kontrolkirina sistemê, ta ku guhertoyek procesê bi wateyê ya vebijarkirin (ya an bi seddî ku dikare hêvîn) bibe. Ew taypen sereke karkeran dikarin hatine birsivîne yên karkeran nû:
Karkeran proporsîyonel û integrel (PI Karker)
Karkeran proporsîyonel û derivatif (PD Karker)
Karkeran proporsîyonel integrel û derivatif (PID Karker)
