Zenbaki Kuantikoak
Kuantum zenbakiak oinarriz elektronen helburuaren adierazlea dira atomoan. Kuantum zenbaki hauek elektronen kokapena, energia maila eta biraka adierazten dituzte atomoan. Kuantum zenbaki hauek elektronen konfigurazioa adierazteko erabilgarriak dira. Kuantum zenbakiak lau motatakoak dira –
Nortasun kuantum zenbakia (n)
Orbitale edo Azimutal kuantum zenbakia (l)
Magnetiko kuantum zenbakia (m edo ml)
Biraketako magnetiko kuantum zenbakia (ms)
Nortasun Kuantum Zenbakia (n)
Elektroren nortasun kuantum zenbakia elektronaren dagoen energia maila nagusia edo gerua edo orbita adierazten du. 'n' bidez adierazten da. Balio osoak ditu hauen bezala 1, 2, 3, 4, ……eta abar. Nortasun kuantum zenbakia Bohr eta Sommerfelden atomoko modeluan erabiltzen da.
Energia maila berberetan (geruetan) dauden elektronei dagokien nortasun kuantum zenbakia. Energia maila horiek K, L, M, N, ……. etabidez adierazten dira. Desberdintasunen energia mailentzat (geruentzat) "Nortasun kuantum zenbakia 'n' eta desberdintasuneko energia mailentzat asozitzon dauden elektronen kopuru maximoa taulan azaltzen dira-
| Zenbak. ord. | Energia maila edo Orbita (gerua) | Nortasun kuantum zenbakia ‘n’ | Elektronen kopuru maximoa (2n2) |
| 1 | K | 1 | 2×12=2 |
| 2 | L | 2 | 2×22=8 |
| 3 | M | 3 | 2×32=18 |
| 4 | N | 4 | 2×42=32 |
Kuantum zenbaki handitu ahala geruaren distantzia handitzen da. Beraz, geruak desberdintasuneko energia mailak dituzte, kuantum zenbaki handitzean energia mailak txikitzen dira.
Orbitale edo Azimutal Kuantum Zenbakia (l)
Orbitale edo azimutal kuantum zenbakia elektronak lotuta dagoen orbitalearen subgeruari adierazten dio. Geru nagusi bakoitzak (energia maila) subenergi maila batetan zatitzen da.
Subgeru horiei orbitale deritze. Subgeru/orbitale hauek s, p, d, f, ……. etabidez adierazten dira, ordezko orbitale kuantum zenbakian l = 1, 2, 3, 4……eta abar. Geru nagusi baten subgeruen kopurua nortasun kuantum zenbakia ‘n’-ko balioaren berdina da. Geru nagusi baten kapasitatea subgeruen elektron kapasitateak gehituz adieraz daiteke. Subgeruen kapasitatea taulan azaltzen da-
| Zenbak. ord. | Subgerua | Kuantum zenbakia (l) | Subgeruko elektron kapasitatea 2(2l + 1) |
| 1 | s | 1 | 2(2 × 0 + 1)=2 |
| 2 | p | 2 | 2(2 × 1 + 1)=6 |
| 3 | d | 3 | 2(2 × 2 + 1)=10 |
| 4 | f | 4 | 2(2 × 3 + 1)=14 |
Orbitale edo azimutal kuantum zenbakia elektronak lotuta dagoen orbitalearen angeluar momentua eta posiblea den forma adierazten ditu. Adibidez: orbitale kuantum zenbakiarentzat, l = 0, angeluar momentuaren balioa zero eta orbitalearen forma zerorekin angeluar momentu zeroa duen lerro zuzen bat da. l = 1, orbitalearen forma elipse bat da angeluar momentu ez-zero batekin. l = 2, orbitalearen forma elipse arrunta da angeluar momentu handiago batekin.
Orbitale kuantum zenbakiaren balio desberdinakentzat, orbitaleen forma taulan azaltzen dira-
Elektronen konfigurazioan, nortasun kuantum zenbakia letra aurretik adierazten da eta orbitale kuantum zenbaki bereko elektronen kopurua letrak gora igarotzen da. Adibidez: Atomu batek 6 elektron ditu nortasun kuantum zenbakia 2 duenean ‘p’ subgeruan. Orduan elektronen konfigurazioan honela adieraziko litzateke: ’2p6‘.
Magnetiko Kuantum Zenbakia (m edo ml)
Magnetiko kuantum zenbakia (ml) suborbitale baten orbitaleak adierazten ditu. l balio jakin baterako, magnetiko kuantum zenbakia (ml) -l-etik +l-ra doazen balioak ditu. Adibidez, p-suborbitalerako, ml-ren balioa honela izango litzateke: ml = – 1, 0, + 1. Orbitaleak px, py eta pz moduan adierazten dira. Azpindizeak biraketaren ardatzeko norabidea adierazten du. l balio jakin baterako, 2l + 1 balio posible ditu ml. ‘n’ nortasun kuantum zenbakidun geruan, n2 orbitale ditu geruan (energia mailan). Subgeruetarako orbitale posibleen kopurua eta magnetiko kuantum zenbakiak taulan azaltzen dira-
