Linear සහ non-linear systems වල උදාහරණ කුමනවා?
රේඛීය සහ නොරේඛීය පද්ධති සඳහා උදාහරණ
රේඛීය සහ නොරේඛීය පද්ධති යනු කළමනාකරණ පද්ධති විද්‍යාවේ දෙකම වැදගත් ප්‍රකාරයන්ය. රේඛීය පද්ධති සූපර්පෝසිෂන ප්‍රinciple මට්ටමට පිළිගැනීමේ හැකියාව දරයි, නමුත් නොරේඛීය පද්ධති නොදරයි. පහත ඇති යනු රේඛීය සහ නොරේඛීය පද්ධති සඳහා කිහිපයක් නියමිත උදාහරණයන්ය:
රේඛීය පද්ධති
රේඛීය පද්ධති යනු ආදාන සහ උත්පාදන අතර රේඛීය සම්බන්ධතාවක් පෙන්වන පද්ධතියන්ය, එනම් ඔවුන් සූපර්පෝසිෂන සහ හෝමොජේනිසිටිය ප්‍රinciple නියමයන්ට අනුගත වේ. රේඛීය පද්ධති සඳහා සාමාන්‍ය උදාහරණයන් පහත පරිදිය:
රෙසිස්ටිව් පරිපථ:
විස්තර: රෙසිස්ටර්, කැපැසිටර්, සහ ඉන්ඩක්ටර් පරිපථ යනු ලිනීය දිනාමික සමීකරණ භාවිතයෙන් විස්තර කළ හැකි පරිපථයන්ය.
උදාහරණ: RC පරිපථ, RL පරිපථ, LC පරිපථ.
ස්ප්‍රින්-මැස්-ඩෑම්පර් පද්ධති:
විස්තර: ස්ප්‍රින්, මැස්, සහ ඩෑම්පර් යනු ත්‍රිමාණ පද්ධතියන්ය, එහි චලිත සමීකරණ රේඛීය දෙවන පාද දිනාමික සමීකරණයන්ය.
උදාහරණ: මැටියානු ප්‍රතිඵල පද්ධතියන්.
උශ්ණත්ව ප්‍රවාහන පද්ධති:
විස්තර: කාලය සහ අවකාශය තුළ උශ්ණත්ව ප්‍රවාහනය රේඛීය ප්‍රායෝගික දිනාමික සමීකරණ භාවිතයෙන් විස්තර කළ හැකිය.
උදාහරණ: ඒක ප්‍රස්තාර උශ්ණත්ව ප්‍රවාහන සමීකරණය.
සිනල් ප්‍රක්‍රියා පද්ධති:
විස්තර: ලිනීය වාලු සහ හොල්ට් පරිවර්තන ක්‍රම සිනල් ප්‍රක්‍රියාවලින්.
උදාහරණ: පළමු ප්‍රස්තාර වාලු, විශිෂ්ට ප්‍රස්තාර වාලු, බොහොම ප්‍රස්තාර වාලු.
කළමනාකරණ පද්ධති:
විස්තර: රේඛීය කළමනාකරණ පද්ධති ප්‍රමාණයන් රේඛීය දිනාමික සමීකරණ භාවිතයෙන් විස්තර කළ හැකිය.
උදාහරණ: PID කළමනාකරණ, තත්ත්ව ප්‍රතිදාන කළමනාකරණ.
නොරේඛීය පද්ධති
නොරේඛීය පද්ධති යනු ආදාන සහ උත්පාදන අතර නොරේඛීය සම්බන්ධතාවක් පෙන්වන පද්ධතියන්ය, එනම් ඔවුන් සූපර්පෝසිෂන ප්‍රinciple නියමයන්ට අනුගත නොවේ. නොරේඛීය පද්ධති සඳහා සාමාන්‍ය උදාහරණයන් පහත පරිදිය:
සාතෘත්ව පද්ධති:
විස්තර: ආදානය යම් පරාසයකට පිහිටුවන විට, උත්පාදනය ටික් ටික් පිළිගැනීම නොකළේ නම්, සාතෘත්වයට අඩු වේ.
උදාහරණ: මොටර් ප්‍රක්‍රියා පද්ධතියේ ධාරා සාතෘත්වය, අම්ප්ලිෆයරයේ උත්පාදන සාතෘත්වය.
ඡේද පද්ධති:
විස්තර: ඡේද බලය සහ ප්‍රවේගය අතර සම්බන්ධතාව නොරේඛීය වේ, සාමාන්‍යයෙන් නිශ්චල සහ ගැටුම් ඡේදයක් පෙන්වයි.
උදාහරණ: මෙක්නිකල් ප්‍රතිදාන පද්ධතියන්.
හිස්ටරිසිස් පද්ධති:
විස්තර: මාග්නීටික ප්‍රතික්‍රියාව සහ මාග්නීටික ක්ෂේත්‍ර බලය අතර සම්බන්ධතාව හිස්ටරිසිස් පෙන්වයි.
උදාහරණ: මාග්නීටික ප්‍රතික්‍රියා පද්ධතියන්.
ජීවිත පද්ධති:
විස්තර: සියලුම ජීවිත ප්‍රක්‍රියාවන් නොරේඛීය වේ, මූලික ප්‍රක්‍රියාවන් ලෙස ඉන්සයිම් ප්‍රතික්‍රියා සහ නූරොන් ප්‍රක්‍රියා.
උදාහරණ: ඉන්සයිම් කිනෙටික්ස් මූලද්‍රව්‍ය, නූරොන් ජාලය මූලද්‍රව්‍ය.
ආර්ථික පද්ධති:
විස්තර: ආර්ථික නියැළියන් අතර සම්බන්ධතාව සාමාන්‍යයෙන් නොරේඛීය වේ, මූලික නියැළියන් ලෙස ආපුරා සහ බිල් ප්‍රතික්‍රියා, මාර්කේට් වික්ෂේපීතාව.
උදාහරණ: ස්ටොක් මාර්කේට් ලියාපොල් වෙනස්වීම්, මාක්රෝ ආර්ථික මූලද්‍රව්‍ය.
චායිටික පද්ධති:
විස්තර: නොරේඛීය පද්ධති යම් ප්‍රතිදානයකට පිහිටුවන විට, ප්‍රතිදානය සාමාන්‍යයෙන් අඩු වේ, එහි ආරම්භික ප්‍රතිදානය ටික් ටික් සාමාන්‍ය වේ.
උදාහරණ: ලොරෙන්ස් පද්ධති, දූප ප්‍රතිදාන පද්ධති.
කිමියාත්මක ප්‍රතික්‍රියා පද්ධති:
විස්තර: කිමියාත්මක ප්‍රතික්‍රියා ප්‍රතික්‍රියා ප්‍රවේගය රේඛීය නොවේ, මූලික ප්‍රතික්‍රියා ලෙස ප්‍රතික්‍රියා ප්‍රතික්‍රියා ප්‍රතික්‍රියා ප්‍රතික්‍රියා ප්‍රතික්‍රියා.
උදාහරණ: ඉන්සයිම්-කැටලයිස්ට් ප්‍රතික්‍රියා, කිමියාත්මක උන්දුවන්.
සාරාංශය
රේඛීය පද්ධති: ආදාන සහ උත්පාදන අතර සම්බන්ධතාව රේඛීය වේ සහ සූපර්පෝසිෂන ප්‍රinciple නියමයන්ට අනුගත වේ. සාමාන්‍ය උදාහරණයන් ලෙස රෙසිස්ටිව් පරිපථ, ස්ප්‍රින්-මැස්-ඩෑම්පර් පද්ධති, උශ්ණත්ව ප්‍රවාහන පද්ධති, සිනල් ප්‍රක්‍රියා පද්ධති, සහ කළමනාකරණ පද්ධති ඇත.
නොරේඛීය පද්ධති: ආදාන සහ උත්පාදන අතර සම්බන්ධතාව නොරේඛීය වේ සහ සූපර්පෝසිෂන ප්‍රinciple නියමයන්ට අනුගත නොවේ. සාමාන්‍ය උදාහරණයන් ලෙස සාතෘත්ව පද්ධති, ඡේද පද්ධති, හිස්ටරිසිස් පද්ධති, ජීවිත පද්ධති, ආර්ථික පද්ධති, චායිටික පද්ධති, සහ කිමියාත්මක ප්‍රතික්‍රියා පද්ධති ඇත.
රේඛීය සහ නොරේඛීය පද්ධති අතර දෙසීම් පිළිගැනීම මගින්, විවිධ ක්ෂේත්‍රවල විශ්ලේෂණය සහ නිර්මාණය සඳහා නියමිත ක්‍රම සහ මූලද්‍රව්‍ය තෝරා ගැනීම සහය කරයි.
