چەند نموونەی سیستەمە ھێڵی و ناھێڵی دەتوانین بیناسن؟
Mînakên Sistemanên Serdengîn û Nisardengîn
Sistemanên serdengîn û nisardengîn divê teoremên werzanînên kontrolan de du kategoriya girîng in. Sistemanên serdengîn vegerandin dike ku li ser pergalên serdengîn têne, ewerû sistemanên nisardengîn bêt. Ji ber bi vegerîna mînakên bistîra serdengîn û nisardengîn:
Sistemanên Serdengîn
Sistemanên serdengîn ji bo reza serdengîn ên navbera derketina û derketinê ve hatine şîne, ya ku pergalên serdengîn û homojeneyetê têne qabaçin. Mînakên herêmî yên sistemanên serdengîn hene:
Cirkanên Dirav:
Terîf: Cirkanên ku ji diravan, kapasitan û enduktoran hatine çêkirin, ji bo vegerandin ji bo serdengînên diferansiyel.
Mînak: RC cirkan, RL cirkan, LC cirkan.
Sistemanên Pêşka-Masa-Demper:
Terîf: Sistemanên mekanîkên ku ji pêşk, masa û demper hatine çêkirin, ji bo vegerandin ji bo serdengînên diferansiyel yekemîn.
Mînak: Sistemanên daxuyana otomobîl.
Sistemanên Xwarina Garmiya:
Terîf: Daxuyana garmîyê ji bo dem û cihan dike xwarina wek serdengînên diferansiyel parsiyal.
Mînak: Teorema xwarina garmîyê yekdemîn.
Sistemanên Proseskirina Îmada:
Terîf: Filtranên serdengîn û rêzên Fourier di proceskirina îmadan de.
Mînak: Filtranên low-pass, high-pass, band-pass.
Sistemanên Kontrol:
Terîf: Modelên sistemanên kontrol serdengîn ji bo serdengînên diferansiyel.
Mînak: PID kontroler, kontrolerên feedback state.
Sistemanên Nisardengîn
Sistemanên nisardengîn ji bo reza nisardengîn ên navbera derketina û derketinê ve hatine şîne, ya ku pergalên serdengîn nabe. Mînakên herêmî yên sistemanên nisardengîn hene:
Sistemanên Satûrasyon:
Terîf: Di demê ku derketin paqijek hilbeşî bigire, derketinê ya jor ne dike serdengîn bigere, ewerû dike satûre bike.
Mînak: Satûrasyona baran di sistemanên motor de, satûrasyona derketin di amplifikatoran de.
Sistemanên Fraksiyon:
Terîf: Reza navendeya fraksiyon û velositeya nisardengîn e, genî anîn fraksiyon statîk û dinamîk.
Mînak: Fraksiyon di sistemanên perda mekanîk de.
Sistemanên Hysterisis:
Terîf: Reza navendeya magnetîzm û guhertoya zehmetî histeresis têne.
Mînak: Efektên histeresis di malên magnetîk de.
Sistemanên Biyolojî:
Terîf: Pir kêrhatên biyolojî nisardengîn ne, wê ji bo reaksyonên enzimî û firxandinê neuronan.
Mînak: Modelên kinetikên enzim, modelên şebexa nerwî.
Sistemanên Ekonômî:
Terîf: Reza navendeya dengên ekonomî nisardengîn e, wê ji bo pêşvebûn û dema, nişandaza bazar.
Mînak: Fluktuasyonên qiymeta bazarê, modelên makroekonomî.
Sistemanên Kaozik:
Terîf: Herêmî sistemanên nisardengîn di şertên xwesta hatine, ji bo destpêka şertên sernivîsê bibin.
Mînak: Sistem Lorenz, sistem pendulum dubar.
Sistemanên Reaksiyonî Kimyasî:
Terîf: Rezê reaksiyonî di reaksiyonên kimyasî de ji bo konsantrasyonên reaktan nisardengîn e.
Mînak: Reaksiyonên enzim-catalyzî, osilatorkên kimyasî.
Pergal
Sistemanên Serdengîn: Reza navendeya derketina û derketinê serdengîn e û pergalên serdengîn têne. Mînakên herêmî hene: cirkanên dirav, sistemanên pêşka-masa-demper, sistemanên xwarina garmî, sistemanên proceskirina îmada, û sistemanên kontrol.
Sistemanên Nisardengîn: Reza navendeya derketina û derketinê nisardengîn e û pergalên serdengîn nabe. Mînakên herêmî hene: sistemanên satûrasyon, sistemanên fraksiyon, sistemanên histeresis, sistemanên biyolojî, sistemanên ekonomî, sistemanên kaozik, û sistemanên reaksiyonî kimyasî.
Bikaranîna ferqên navendeya sistemanên serdengîn û nisardengîn da bikar a ye ku metoda û modela bijare bin biceribin ji bo analîz û dizayn di her çend rojan de.
