Nesnenin sürəti və cüzi çəkisi arasındakı əlaqə nədir?

Nesnenin sürəti və cürüvvət arasında olan münasibəti Nyutonun hərəkət qanunlarından və özgür düşmə kavramından başa düşmek olar.

Öncədən, cürüvvət bir qüvvədir; bu, Dünya nesnələrə təsir edən çəkicidir. Dünya səthindən yaxın, bu qüvvə təxminən 9,8 metr sekund başına kvadrat (m/s²) olur. Yalnız cürüvvətə məruz qalan nesne, zəminə doğru təzələnir. Bu təzələnmə, cürüvvətə görə təzələnmə adlanır.

Nesnenin sürəti, ona təsir edən qüvvələr tərəfindən yaradılan təzələnmənin nəticəsidir. Nesne, mühitdən istifadə etmədən dinamik şəkildə düşməyə başlayırsa, onun sürəti zamanla artır, çünki cürüvvət nesneyi davamlı təzələyir. Fizika əsasında, sürət v aşağıdakı münasibətdən istifadə edərək hesablanabilir:

v=gt+v0

 v nihai sürətdir,

g cürüvvətə görə təzələnmədir (Dünyada təxminən 9,8 m/s²),

t keçən vaxtdır,

v0 başlanğıc sürətidir.

Özgür düşmə üçün, başlanğıc sürəti v0 adətən sıfırdır (nesne dinamik şəkildə düşməyə başlasa), beləliklə, tənlik sadələşir:

v=gt

Bu, hava müqavimetəsi kimi başqa qüvvələrin olmaması halında, nesnenin sürətinin vaxtlə orantılı artacağını mane edir.

Lakin, realda, hava müqavimetəsi nesnenin sürətinə təsir edir. Nesnenin sürəti artırıldıkça, hava müqavimetəsi də artır, nəhayət, cürüvvət qüvvəsinə bərabər olana qədər, nesne sabit sürət ilə düşür. Bu sürət, son sürət kimi tanınır.

Ümumiyyətlə, nesnenin sürəti və cürüvvət arasındakı münasibət, cürüvvətin nesneyi təzələməsinə və təzələnmənin sürətin artmasına necə nümayiş etdiyində göstərilir. Lakin, real dünya şərtlərində, hava müqavimetəsi kimi faktorlar da nesnenin aktual sürətinə təsir edir.