
Elektrik sistemində qısa məhdudluq xətası baş verdiqda, sistem, məhdudlayıcı (CB) kontaktları daxil olmaqla, bir çox qısa məhdudluq cərrenti ilə doldurulur, hələ ki, CB triplənərə qədər xəta aradan qaldırılmadı. Qısa məhdudluq cərrenti CB-nin üzərindən keçdiyi zaman, məhdudlayıcının fərqli cərrent keçirən hissələri böyük mexaniki və termal zərurlara məruz qalır.
Əgər CB-nin kənar hissələrinin kənar sahəsi yetəri qədər geniş deyilsə, təhlükəli dərəcədə yüksək temperaturun artırılması ehtimalı var. Bu yüksək temperatur, CB-nin izolyasiya keyfiyyətini təsirləyə bilər.
CB kontaktları da yüksək temperatura məruz qalır. Kontaktların termal zərurları I2Rt-ə mütənasibdir, burada R kontakt mühüm suresidir, kontakt təzyiqinə və kontakt səthinin vəziyyətinə bağlıdır. I, qısa məhdudluq cərrentinin rms qiymətidir, t isə kısa məhdudluq cərrenti kontaktlar vasitəsilə neçə müddət akmağa davam edir.
Xətanın başlamasıdan sonra, qısa məhdudluq cərrenti, CB-nin məhdudlama birliyi onu kəsənə qədər qalır. Buna görə, t vaxtı, məhdudlayıcının kəsmə vaxtıdır. Bu vaxt milisaniyə ölçüsündə çox az olduğundan, xəta müddəti boyunca yarandığı bütün istilik iletici tərəfindən qəbul edildiyi nəzərdə tutulur, çünki istiliknin konveksiyası və radyasyası üçün yetəri qədər vaxt yoxdur.
Temperaturun artırılmasını aşağıdakı düsturla müəyyənləşdirə bilərsiniz,
Burada, T hər saniyədə C-də temperaturun artırılmasıdır.
I, cərrent (simmetrik rms) Amper-dədir.
A, ileticinin kənar sahəsidir.
ε, ileticinin 20oC-də olan rezistivlik temperatur koeffisiyentidir.
Bildiyimiz kimi, alüminium 160oC-dən yuxarıda mekaniki qüvvəsini itirir və yumşaqlaşır, buna görə, temperaturun artırılmasını bu temperaturdan aşağı limitləmək istənilir. Bu tələb, qısa məhdudluq müddətində icazə verilən temperaturun artırılmasını müəyyən edir. Bu limit, CB kəsmə vaxtını idarə edərək və ileticinin ölçülərini düzgün quraraq qazanıla bilər.
İki paralel elektrik cərrenti keçirən ileticilər arasında inşa edilən elektromaqnitik qüvvə, aşağıdakı düsturla verilir,
Burada, L, hər iki ileticinin uzunluğu inç-dədir.
S, onların arasındakı məsafə inç-dədir.
I, hər bir ileticinin keçirdiyi cərrentdir.
Təcrübən isbat edilib ki, elektromaqnitik qısa məhdudluq qüvvəsi, qısa məhdudluq cərrentinin I qiyməti, simmetrik qısa məhdudluq cərrenti dalğasının ilk rms qiymətinin 1,75 dəfəsi olduqda maksimumdur.
Lakin, belə hallarda, daha böyük qüvvələrin yaranması mümkündür, məsələn, çox qatı barlar və ya mekaniki titrəməyə məruz qalan barlar halında rezonans nəticəsində. Təcrübələr, alternativ cərrent tərəfindən qüvvələrin tətbiq edilməsi və ya silinməsi anında yarandığı reaksiyaların, cərrentin axmağı müddəti boyunca müşahidə edilən reaksiyalardan daha böyük ola biləcəyini də göstərib.
Buna görə, təhlükəsizlik tərəfdən xəta etmək və bütün imtina hallarına görə yer ayırmaq lazımdır, bu, birinə asimetrik qısa məhdudluq cərrentinin ilk zirvə qiyməti tərəfindən yarana biləcək maksimum qüvvəni nəzərə almaq lazımdır. Bu qüvvə, yuxarıdakı düsturdan hesablanan qiymətdən iki dəfə ola bilər.
Düstur, dairəvi kənar hissəli ileticilər üçün sıxı-qıxmışdır. Hələ ki, L, paralel şəkildə keçirilən ileticilərin sonlu uzunluğudur, amma düstur yalnızca hər iki ileticinin tam uzunluğunun sonsuz olduğu qəbul ediləndə uyğun olur.
Praktik hallarda, ileticinin tam uzunluğu sonsuz deyil. Həmçinin, cərrenti keçirən ileticinin uclarındaki flüks yoğunluğu, onun orta hissəsinin flüks yoğunluğundan fərqli olduğunu düşünmək lazımdır.
Bu səbəbdən, əgər yuxarıdakı düsturu qısaca ileticilər üçün istifadə edərsək, hesablanan qüvvə, faktiki dəyərdən çox yüksək olacaq.
Gördüyümüz kimi, bu xəta, L/S ifadəsini, aşağıdakı düsturda
ilə əvəz etməklə, çox məhdud edilə bilər.
Düstur, o zaman,
(2) düsturu tərəfindən təqdim edilən düstur, L/S nisbəti 20-dən böyük olduqda xətasız nəticə verir. 20 > L/S > 4 olduqda, (3) düsturu xətasız nəticə üçün uyğundur.
Eğer L/S < 4, (2) düsturu xətasız nəticə üçün uyğundur. Yuxarıdakı düsturlar, yalnız dairəvi kənar hissəli ileticilər üçün tətbiq olunur. Amma düzbucaqlı kənar hissəli ileticilər üçün, düstura bəzi düzəliş faktorları lazımdır. Deysək bu faktor K. Buna görə, son düstur, aşağıdakı kimi olur,
Hələ ki, ileticinin kənar hissəsi formasının təsiri, ileticilər arasında məsafə artıqca sürətlə azalır, K faktoru, eni çox qeyri-mənfi olan strip formunda ileticilər üçün maksimumdur. K faktoru, ileticinin kənar hissəsi forması mükəmməl kvadrat olduğunda nəzəriyyədən azdır. K faktoru, mükəmməl dairəvi kənar hissəli ileticilər üçün birləkdir. Bu, standart və üzərindən idarə olunan məhdudlayıcı üçün də doğrudur.
Statement: Respect the original, good articles worth sharing, if there is infringement please contact delete.