Məsafə Relyasi və ya İmpedans Relyasının İşləmə Prinsipi Növləri
Xətanın səbəbi olan xəttin uzunluğuna görə işləyən bir növ relay var. Daha dəqiq olaraq, relay, xətanın yarandığı nöqtə və relay quraşdırıldığı nöqtə arasındakı impedansa görə işləyir. Bu relaya dərəcə relay və ya impedans relay deyilir.
Dərəcə və Ya Impedans Relayinin İşləmə Prinsipi
Dərəcə relayi və ya impedans relayinin işləmə prinsipi çox sadədir. Sistemin potensial transformatorundan gələn bir voltaj elementi və sistemin dəyişən amperiya transformatorundan gələn bir ampermetr elementi mövcuddur. Defleksiyalı moment, CT-nin ikinci dəriyəsi amperi tərəfindən yaradılır, bərpa edici moment isə potensial transformatorun voltajı tərəfindən yaradılır.
Normal işləmə şərtlərində, bərpa edici moment defleksiyalı momentdən böyükdür. Buna görə, relay işləmir. Amma xəta şərtlərində, ampermetr böyük olarkən voltaj azalır. Sonuçda, defleksiyalı moment bərpa edici momentdən böyükdür və relayin dinamik hissələri hərəkət etməyə başlayır, nəticədə relayin kontaktları bağlanır. Beləliklə, dərəcə relayinin işləmə prinsipi sistemin voltaj və ampermetrin nisbətinə bağlıdır. Voltaj və ampermetrin nisbəti heç bir şey deyil, impedanstır, beləliklə dərəcə relayi həmçinin impedans relayi kimi tanınır.
Belə relayin işləməsi, voltaj və ampermetrin öncədən müəyyənləşdirilmiş nisbətinə bağlıdır. Bu nisbət heç bir şey deyil, impedanstır. Relay yalnız bu voltaj və ampermetrin nisbəti öncədən müəyyənləşdirilmiş qiymətdən kiçik olduqda işləyir. Buna görə, relay yalnız xəttin impedansı öncədən müəyyənləşdirilmiş impedansdan (voltaj/ampermetr) kiçik olduqda işləyəcəyini demək olar. Xəttin transmiya xətti impedansı onun uzunluğuna mütənasib olduğundan, dərəcə relayinin yalnız xəta müəyyən bir məsafədə və ya xəttin uzunluğunda baş verdiyi halda işləyə biləcəyini asanlıqla nəticələyə bilərik.
Dərəcə və Ya Impedans Relayinin Növləri
Əsasən iki dərəcə relayi növu mövcuddur–
Müəyyən dərəcə relayi.
Zaman dərəcə relayi.
Hadi bir-biri ardınca danışaq.
Müəyyən Dərəcə Relayi
Bu sadəcə balans balası relayının bir növüdür. Burada bir balans balası üfüqi olaraq yerləşdirilmiş və ortasında bir mafsal tərəfindən dəstəklənmişdir. Balans balasının bir ucu, xəttə qoşulmuş potensial transformator tərəfindən gələn voltaj bobin tərəfindən aşağı cəlb olunur. Balans balasının digər ucu, xətlə seriyada qoşulmuş amperiya transformator tərəfindən gələn ampermetr bobin tərəfindən aşağı cəlb olunur. Bu iki aşağı cəlb kuvveti tərəfindən yaradılan momentlər sayəsində, balans balası ekvilibriya pozisiyasında qalır. Voltaj bobin tərəfindən yaradılan moment, bərpa edici moment kimi xidmət edir, amma ampermetr bobin tərəfindən yaradılan moment, defleksiyalı moment kimi xidmət edir.
Normal işləmə şərtlərində, bərpa edici moment defleksiyalı momentdən böyükdür. Buna görə, bu dərəcə relayinin kontaktları açıqdır. Qorunma zonası içində hər hansı bir xəta baş verdiyi zaman, xəttin voltazı azalır və eyni zamanda ampermetr artır. Voltaj və ampermetrin nisbəti, yəni impedans öncədən müəyyənləşdirilmiş dəyərdən aşağı düşür. Bu vəziyyətdə, ampermetr bobin voltaj bobindən daha güclü olaraq balans balasını aşağı cəlb edir, buna görə balans balası relayin kontaktlarını bağlayır və nəticədə, bu impedans relayi ilə əlaqəli avtomatik anahtar triplənir.
Zaman Dərəcə Impedans Relayi
Bu relay, xətanın nöqtəsindən olan məsafəyə görə avtomatik olaraq özünən işləmə vaxtını ayarlayır. Zaman dərəcə impedans relayi yalnız voltaj və ampermetrin nisbətinə görə işləyir, onun işləmə vaxtı da bu nisbətin dəyərinə bağlıdır. Yəni,
Zaman Dərəcə Impedans Relayinin Quruluşu
Relay əsasən indüksiya amperiya relayi kimi iki bobinli amperiya elementi tərəfindən təmin edilir. Bu elementin diskinin saxlanan spindl, spiral yay ciməsi vasitəsilə relay kontaktlarının köprü hissəsinin saxlanan ikinci spindlə birləşdirilib. Köprü normal olaraq, qorunacaq xəttin voltajı tərəfindən qidalanan elektromagnetin pol yüzlərinə tutulan armatur tərəfindən açıq pozisiyada saxlanılır.
Zaman Dərəcə Impedans Relayinin İşləmə Prinsipi
Normal işləmə şərtlərində, PT-dən gələn armaturun cəlb edici kuvveti, induksiya elementi tərəfindən yaratılan kuvvettən böyükdür, buna görə relay kontaktları açıq pozisiyada qalır. Transmiya xəttində qısa məhdud xətası baş verdiyi zaman, induksiya elementindəki ampermetr artır. Sonra induksiya elementi fırlanmaya başlayır. Induksiya elementinin fırlanma sürəti, xətanın səviyyəsinə, yəni induksiya elementindəki ampermetrin miqdarına bağlıdır. Diskin fırlanması ilə birlikdə, spiral yay ciməsi sıçrayana qədər burulur və yayın gerginliyi, armaturu voltajla qidalanan maqnitin pol yüzündən ayırmağa yetərli olur.
Relayin işləməsindən əvvəl diskin keçə biləcəyi bucaq, voltajla qidalanan maqnitin cəlb edici kuvvetinə bağlıdır. Cəlb edici kuvvet böyükdürsə, diskin keçə biləcəyi məsafə də böyükdür. Bu maqnitin cəlb edici kuvveti, xəttin voltajına bağlıdır. Xəttin voltazı böyükdürsə, cəlb edici kuvvet də böyükdür, buna görə diskin keçə biləcəyi məsafə də uzundur, yəni işləmə vaxtı V-ə mütənasibdir.
Yeniden, induksiya elementinin fırlanma sürəti, bu elementdəki ampermetre nəzərən nisbətən mütənasibdir. Buna görə, işləmə vaxtı ampermetrə nəzərən nisbətən mütənasibdir.
Buna görə, relayin işləmə vaxtı,
Statement: Respect the original, good articles worth sharing, if there is infringement please contact delete.
