ਇੱਕ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ (Electromagnetic Field) ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਫੀਲਡ (Electric Field) ਅਤੇ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ (Magnetic Field) ਦੀ ਸੰਯੋਗ ਹੈ, ਜੋ ਮੈਕਸਵੈਲ ਦੇ ਸਮੀਕਰਣਾਂ ਦੁਆਰਾ ਜੋੜੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਨੂੰ ਪੁਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਫੀਲਡ ਅਤੇ ਪੁਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਵਿੱਚ ਵਿਭਾਜਿਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਅਸੀਂ ਇਹ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਫੀਲਡ ਕਿਵੇਂ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਆ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਲਗ-ਅਲਗ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
1. ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਦੀਆਂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦਾ ਸਮਝਣਾ
ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਫੀਲਡ ਅਤੇ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਦੀ ਇਕ ਚਾਰ-ਅਯਾਮੀ ਵੈਕਟਰ ਫੀਲਡ ਹੈ। ਰਿਲੇਟੀਵਿਸਟਿਕ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਅਤੇ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਇਕ ਐਕਸਾਇਟੀਡ ਟੈਨਸਾਰ ਫੀਲਡ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਮੰਨੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਨੋਨ-ਰਿਲੈਟੀਵਿਸਟਿਕ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਲਗ-ਅਲਗ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
2. ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਫੀਲਡ ਅਤੇ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਦੀ ਵਿਭਾਜਨ
ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਵਿੱਚ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਅਤੇ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਦੀਆਂ ਕਾਇਮਾਂ ਨੂੰ ਵਿਭਾਜਿਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਅਸੀਂ ਨਿਮਨ ਭੌਤਿਕ ਰਾਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਆਧਾਰ ਲਈ ਸਕਤੇ ਹਾਂ:
ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਫੀਲਡ
ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਫੀਲਡ E ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਚਾਰਜਾਂ ਦੀ ਵਿਤਰਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਤਪਨਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ:
ਮੈਕਸਵੈਲ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਮੀਕਰਣ (ਗਾਉਸ ਦਾ ਕਾਨੂਨ):
∇⋅E=ρ/ϵ0
ρ ਚਾਰਜ ਘਣਤਾ ਹੈ, ਅਤੇ ϵ0 ਖ਼ਾਲੀ ਸਥਾਨ ਦੀ ਪੈਰਮਿੱਟੀਵਿਟੀ ਹੈ।
ਮੈਕਸਵੈਲ ਦਾ ਚੌਥਾ ਸਮੀਕਰਣ (ਫਾਰਾਡੇ ਦਾ ਪ੍ਰਵੇਗਣ ਦਾ ਕਾਨੂਨ):
∇×E=−∂B/∂t
ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਫੀਲਡ ਦੀ ਬਦਲਾਅ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਦੀ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ।
ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ
ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ B ਗਤੀ ਵਾਲੇ ਚਾਰਜਾਂ ਜਾਂ ਸ਼ਰੀਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਤਪਨਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ:
ਮੈਕਸਵੈਲ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਮੀਕਰਣ: ∇⋅B=0, ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਲੋਕਿਤ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਮੋਨੋਪੋਲ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ।
ਮੈਕਸਵੈਲ ਦਾ ਤੀਜਾ ਸਮੀਕਰਣ
∇×B=μ0J+μ0ϵ0 ∂E/∂t
J ਸ਼ਰੀ ਘਣਤਾ ਹੈ, ਅਤੇ μ0 ਖ਼ਾਲੀ ਸਥਾਨ ਦੀ ਪੈਰਮੀਅੱਬਿਲਿਟੀ ਹੈ।
3. ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੁਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਫੀਲਡ ਅਤੇ ਪੁਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਦਾ ਵਿਚਾਰ
ਕਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਨੂੰ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਫੀਲਡ ਜਾਂ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਵਿੱਚ ਸਹੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਭਾਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ:
ਪੁਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਫੀਲਡ
ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਬਦਲਦਾ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ (∂B/∂t = 0), ਤਾਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਫੀਲਡ ਪੁਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਫੀਲਡ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਣ ਲਈ, ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਸਟੈਟਿਕਸ ਵਿੱਚ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਫੀਲਡ ਸਿਰਫ ਸਥਿਰ ਚਾਰਜ ਵਿਤਰਣ ਦੁਆਰਾ ਉਤਪਨਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਪੁਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ
ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਬਦਲਦਾ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਫੀਲਡ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ (∂E/∂t = 0), ਤਾਂ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਪੁਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਣ ਲਈ, ਸਥਿਰ ਸ਼ਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਉਤਪਨਨ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਸਿਰਫ ਸਥਿਰ ਸ਼ਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਉਤਪਨਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
4. ਗਣਿਤਕ ਵਿਵਰਣ
ਵਿਵੇਚਨਾਤਮਕ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਅਸੀਂ ਮੈਕਸਵੈਲ ਦੇ ਸਮੀਕਰਣਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰ ਕੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੂਪ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਪੁਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਅਤੇ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਲਈ, ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗਣਿਤਕ ਵਿਵਰਣ ਲਿਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ:
ਪੁਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਫੀਲਡ ਦਾ ਵਿਵਰਣ
ਜੇਕਰ B ਸਥਿਰ ਹੈ, ਤਾਂ ∇×E=0, ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਫੀਲਡ ਕੰਸਰਵੇਟਿਵ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਸਕੇਲਰ ਪੋਟੈਂਸ਼ਲ V ਦੁਆਰਾ ਵਿਚਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ: E=−∇V.
ਪੁਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਦਾ ਵਿਵਰਣ (ਪੁਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਦਾ ਵਿਵਰਣ)
ਜੇਕਰ E ਸਥਿਰ ਹੈ, ਤਾਂ ∇×B=μ0 J, ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਨੂੰ ਅੰਪੇਰ ਦੇ ਸਰਕੁਲ ਕਾਨੂਨ ਦੁਆਰਾ ਗਣਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਸਾਰਾਂਗਿਕ ਸਾਰਾਂਗ
ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਨੂੰ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਅਤੇ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਵਿੱਚ ਵਿਭਾਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਪੁਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਅਤੇ ਪੁਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਾਮਲੇ ਹਨ। ਮੈਕਸਵੈਲ ਦੇ ਸਮੀਕਰਣਾਂ ਦੁਆਰਾ, ਅਸੀਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਦੀ ਵਿਹਿਵਾਹ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਯੋਗ ਹੋਵੇ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੁਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਜਾਂ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਵਿੱਚ ਵਿਭਾਜਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਵਿਭਾਜਨ ਵਾਸਤਵਿਕ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੈਟਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਹੱਲ ਲਈ ਉਪਯੋਗੀ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੋਰ ਕੋਈ ਸਵਾਲ ਹੈ ਜਾਂ ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੋੜ ਰਹੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਕਰੋ!