Qərbali elektrik cihazlarında iki əsas təhlükə nələr olabilir?

Elektrik cihazlarının arızalanması aşağıdakı iki əsas təhlükəyə səbəb olmaqdadır:

I. Elektrik şokunun təhlükəsi

Doğrudan kontakt elektrik şoku

Əgər elektrik cihazı arızalanarsa, məsələn, izolyasiya zədələnib və kablolar açığ qalıbsa, insan bu canlı hissəni sərfəli toxunsa, doğrudan kontakt elektrik şoku baş verir. Məsələn, əgər motorun izolyasiyası dəlilərsə və motor qabına elektrik gəlsə, operator qabı toxunsa, elektrik insan bedenindən yerə çöküb, elektrik şoku yaradacaq.

Bu şekildəki elektrik şokunda, insan bedeni normal işləmə zamanında canlı olan hissələrlə doğrudan əlaqə qoyur. Elektrik yoluna insan bedenindən keçir, adətən toxunan nöqtədən bedenin içindən yerə və ya daha aşağı potensiala sahib bir yere. Təhlükənin dərəcəsi toxunan gerilim, insan bedeninin mukavimi və insan bedenindən keçən elektrik yoluna bağlıdır. Ümumiyyətlə, əgər insan bedenindən keçən enerji dəqiqlikli akım 10mA-nı aşarsa, bu, insan bedenində kas ishalığına səbəb olur və canlı hissədən uzulması çətin ola bilər; akım onlarla milliamperə çatdıqda, soluğun ləğv edilməsinə və hətta qalb dayanmasına səbəb olabilir.

Dolaylı kontakt elektrik şoku

Bu, elektrik cihazlarının arızası nəticəsində açığ olan iletken hissələrin canlı olması səbəbindən yaranan elektrik şokudur. Məsələn, əgər cihazın bir fazasının izolyasiyası zədələnib və cihazın metal qabı canlı olarsa, insan bu canlı qabı toxunsa, dolaylı kontakt elektrik şoku baş verir.

Bu şekildəki elektrik şokunda, insan bedeni normalda canlı olmayan hissələrlə əlaqə qoyur. Elektrik cihazlarının arızası nəticəsində, bu hissələr canlı olurlar. Adətən, arızalı akım, cihaz qabı kimi orijinal olaraq təhlükəsiz olan hissələri, yerləşdiricilər vasitəsilə canlı etməkdən, insan bedeni toxunduktan sonra elektrik yolunun bir hissəsi olur. TT sisteminə (elektrik mənbəsinin neutral nöqtəsinin doğrudan yerə bağlanmasını və elektrik cihazlarının açığ olan iletken hissələrinin ayrı-ayrı yerə bağlanmasını təmin edən sistem) misal olaraq, əgər cihazda yerə bağlanma arızası baş verirsə, arızalı akım koruyucu yerə bağlanma mukavimi və insan bedeninin mukavimi vasitəsilə bir dairə yaratır və bu, insan bedeninə zərər verir.

II. Yandığın təhlükəsi

Yüklülük və isti çıxışın səbəbi olan yandığ

Elektrik cihazları arızalandığında, məsələn, qısaldıqlar və yüklülük nəticəsində, müsbət akım yaranır. Joule qanunu (Q = I²Rt, burada Q istilik, I akım, R mukavim, t isə zaman) əsasında, akım elektrik cihazının iletken hissəsindən keçdikdə, böyük miqdarlarda istilik yaradılır.

Məsələn, yaşlanan kablolar və azalmış izolyasiya performansı olan bir dairədə, əgər çoxlu elektrik alətləri birləşdirilsə, yüklülük baş verir. Müsbət akım kabloların istiləşməsinə səbəb olur. Əgər istilik vaxtında dağılmazsa, kabloların temperaturu davamlı artar. Temperatur komşu yanıcı materialların yanma nöqtəsinə çatdıqda, yandığ baş verir. Ümumiyyətlə, kablolar üçün polivinilklorid kimi izolyasiya materialları yüksək temperaturda yumşayıb parçalanır, bu da yandığın riskini artırır.

Arc və elektrik parlaqları tərəfindən yaradılan yandığ

Elektrik cihazlarının arızaları arc və elektrik parlaqlarının yaradılmasına səbəb olur. Məsələn, dəyişmə cihazlarının kontaktlarının açılması və bağlanması prosesində, əgər kontaktlar yaxşı əlaqə qoymursa, arc yarana bilər. Motor fırçası və kommutator arasındakı səbəblər kimi aşınma və yaxşı deyil əlaqə nəticəsində də elektrik parlaqlar yarana bilər.

Arc və elektrik parlaqları çox yüksək temperaturdadır və anında komşu yanıcı materialları yanara bilər. Məsələn, yanıcı gaz və tozlar ehtiva edən bir ortamda, bu arc və elektrik parlaqları patlamalar və yandığa səbəb olabilər. Həmçinin, əgər yandığ baş verərsə, elektrik cihazlarındakı plastik, kauciuk və digər izolyasiya materialları yanaraq zehirli və zədə verməyən qazlar yaradır, bu da həyat təhlükəyə salır.