Anorli Puding Modeli: Atomni Tushuntirishga Qilingan Erkak Harakat

Plum Pudding Model nima?

Plum pudding modeli atom uchun tarixiy ilmiy model bo'lib, J.J. Thomson 1904-yilda elektronni otkazgandan so'ng taklif etgan. Model quyidagi atomning ikkita xossalari haqida tushuntirishga harakat qildi: elektronlar salbiy zaryadli zarrachalar va atomlarda umumiy elektr zaryadi yo'q.

Plum pudding modeli atomning ichki strukturasiga birinchi marta xususiy qilishni taklif qilgan. Model asosan amaliy testlar va matematik formulalar asosida yaratilgan. Ammo, yangi avlodlar bilan bu model aniqliroq atom modeliga almashtirildi.

Thomson plum pudding modelini qanday taklif qildi?

Thomson ingliz fizik bo'lib, katod nurlarini (elektronlarni) o'rganish bilan shug'ullanmagan. U elektronlarning zaryad massasi nisbatini o'lidi va uning qiymati boshqa atomlardan aniq farq qilishi ni topdi. U natijada elektronlar subatom zarrachalari ekanligini hisoblagan.

Thomson hamda atomlar elektr jihatdan notekis ekanligini bilardi. U atomlarda salbiy zaryadni qarama-qarshi sathda to'g'irlash uchun biror qattiq zaryad borligi kerak ekanligini hisoblagan. U William Thomson (Lord Kelvin) ishlarini kuzatib chiqqan, kelajakda atomning musbat zaryadli sferya modelini taklif qilgan.

Thomson 1904-yilda o'z plum pudding modelini Britaniya orindosh fanni jurnalida chop etdi. U atomlarni tengsiz musbat zaryadli sferyadan iborat deb tasavvur qilgan, shu yerda elektronlar zarrachalari sfera ichida joylashgan. U elektronlar va sfera, shuningdek elektronlar orasidagi kuchlarni hisoblash uchun matematik formulalardan foydalandi.

Thomson modeli atomning turli xil kimyoviy va elektr xossalari haqida tushuntirishga harakat qildi. Bu model klassik mexanika bilan ham mos kelardi, bu esa o'sha paytda fizikaning asosiy teoriyasi bo'lgan.

Plum pudding modelining cheklovlari nimalar?

Plum pudding modeli ba'zi muammolarga va cheklovlarga ega bo'lgan. U ko'plab nazoratlar va amaliy testlar haqida tushuntirishi mumkin emas edi.

Bir muammo atomlarning tashqi energiya manbalari orqali barpo qilinishi paytida turli ranglarni ya'ni spektral maydonlarni ishorat qilishni tushuntirish imkoniyatini berolmaydi. Masalan, giperjen atomlari elektr energiyasiga tushsa, ular turli ranglardan iborat spektrlarni ishorat qiladi. Thomson modeliga ko'ra, giperjen atomlari faqat bitta frekvendadagi nur ishorat qilishi kerak, chunki ular faqat bitta elektron bilan ta'minlangan.

Yana bir muammo alpha zarrachalari atomlarga ta'sir qilishini tushuntirish imkoniyati. Alpha zarrachalari musbat zaryadli zarrachalardir, radiyoaktiv elementlardan ishorat qiladi. 1909-yilda Ernest Rutherford alpha zarrachalarini og'ir sonli altin foliya ga tortib chiqqan. U eng ko'plab zarrachalar Thomson modeliga ko'ra umumiy musbat zaryadni taxminan ravishda tarqatishni kutgan.

Lekin, u ko'rib turgan holda, ba'zi alpha zarrachalari katta burchaklarda ajratilib ketadi, ba'zilarida hatto qaytarib ketadi. Bu atomlarda musbat zaryadning yog'lashgan hududi borligini ko'rsatadi, bu hudud alpha zarrachalarini rad etadi. Rutherford bu hududni yadro deb atab, elektronlar kichik va qat'iy yadrog'a orbitlasha oladigan yangi atom modelini taklif qildi.

Rutherford atom modeli Thomson plum pudding modelidan ko'proq muvaffaqiyatli bo'lgan. U turli xil nazoratlarni va amaliy testlarni tushuntirishda samarali bo'ldi. Shuningdek, bu atomning strukturasi va xarakteri haqida ko'proq avlodlar uchun yo'l ochdi.

Plum pudding modelining ahamiyati nima?

Plum pudding modeli noto'g'ri bo'lsa-da, bu model foydali bo'lgan. U atom teoriyasining rivojlanishida va modern fizikada muhim rol o'ynagan. U ilmiy dalillar va mantiq asosida yaratilgan, va yanada tadqiqot va amaliy testlarni rag'batlantirdi.

Plum pudding modeli atomlarning ichki strukturalari va subatom zarrachalari mavjudligini ko'rsatdi, bu esa materiya va energiya haqida yangi tushunchalarni ochdi.

Plum pudding modeli boshqa fanlar va madaniyat sohalari uchun ham ta'sir qilgan. Misol uchun, Niels Bohr ushbu model asosida kvantli atom modelini yaratdi, bu model klassik va kvant mexanikani birlashtirdi. Shuningdek, ba'zi san'atkorlar va adabiyotchilar ushbu modelni turli konseptlar va temalar uchun metafora yoki simvol sifatida ishlatishdi.

Plum pudding modeli yangi model bilan almashtirilgan, ammo u hali ham tarixiy va ilmiy qiymatga ega. Bu atom uchun birinchi xususiy struktura modeli bo'lgan, va yanada tadqiqot va avlodlarni rag'batlantirdi. U boshqa fanlar va madaniyat sohalari uchun ham ta'sir qilgan, va atom teoriyasi tarixida qolgan.

Xulosa

Plum pudding modeli J.J. Thomson 1904-yilda taklif qilgan erkin atom modeli. U atomning musbat zaryadli sferya bilan elektronlarni joylashtirishini taklif qilgan. Model atom va materianing xossalari haqida tushuntirishga harakat qildi, lekin ba'zi nazoratlarni va amaliy testlarni tushuntirishda muvaffaqiyatsiz bo'ldi. U Rutherford yadro modeli bilan almashtirildi, bu model yadro tushunchasini kirg'izdi. Plum pudding modeli to'g'ri emas, ammo atom teoriyasining rivojlanishida va modern fizikada muhim qadam bo'ldi.

Statement: Respect the original, good articles worth sharing, if there is infringement please contact delete.