Моделот на Шљивков Пудинг: Ран Атемптив да се Објасни Атомот
Што е моделот на шљивов пудинг?
Моделот на шљивов пудинг е историски научен модел на атомот кој го предложил Џ. Џ. Томсон во 1904 година, кратко време по тоа како открил електронот. Моделот се обидувал да ја објасни две својства на атоми што биле познати тогаш: електроните се негативно наелектрисани честички, и атомите немаат целокупна електрична наелектрисаност.
Моделот на шљивов пудинг предлажал дека атомот се состои од сфера на позитивна наелектрисаност, наречена пудинг, со електрони вградени во неа, како шљиви во десерт. Електроните били распоредени во слоеви и изравнували позитивната наелектрисаност на сферата.
Моделот на шљивов пудинг беше првиот модел кој придавал специфична внатрешна структура на атомот, и беше основан на експериментални докази и математички формули. Меѓутоа, брзо беше заменет со побарем точен модел на атомот после нови откриени.
Како дошол Томсон до моделот на шљивов пудинг?
Томсон беше англиски физичар кој провел експерименти со катодни зраци, кои се лучи од електрони испуштени од метална плоча кога се применува електрична струја. Измерил било количникот на наелектрисаноста и масата на електроните и открил дека е многу помала од секој познат атом. Заклучил дека електроните се субатомски честички присутни во сите атоми.
Томсон исто така знаел дека атомите се електрички нейтрални, што значи дека немаат целокупна наелектрисаност. Размислувал дека мора да постои некоја позитивна наелектрисаност во атомите што го изравнува негативниот пол на електроните. Следел и работата на Вилијам Томсон (Лорд Келвин), кој година подоцна предложил модел на позитивна сферична атомска структура.
Томсон објавил неговиот модел на шљивов пудинг во 1904 година во водечки англиски научен списание. Описал ги атомите како сфери од униформна позитивна наелектрисаност, со електрони распоредени како точкови наелектрисани честички во слоеви. Користел математички формули за пресметка на силите помеѓу електроните и сферата, како и помеѓу самите електрони.
Моделот на Томсон беше обид да се објасни атомската структура на материјата и да се обезбедат неговите хемиски и електрични својства. Беше согласен и со класичната механика, која беше доминантната теорија на физиката тогаш.
Што беа ограничувањата на моделот на шљивов пудинг?
Моделот на шљивов пудинг имаше некои проблеми и ограничувања кои го правеле неспособен да објасни некои набљудувани феномени и експериментални резултати.
Еден проблем беше дека не можеше да објасни емисијата на различни фреквенции на светлина од атоми кога се возбудени со спољни извори на енергија. На пример, кога атомите на водород се изложени на електричество, издаваат спектар на светлина кој се состои од различни бои или таласни должини. Според моделот на Томсон, атомите на водород би требало само да издаваат една фреквенција на светлина, бидејќи имаат само еден електрон.
Друг проблем беше дека не можеше да објасни одбиго на алфа честички од атоми. Алфа честичките се позитивно наелектрисани честички кои се испуштаат од радиоактивни елементи. Во 1909 година, Ернест Рутерфорд провел експеримент каде што стрелил алфа честички кон тенка површина од златен фолија. Очекувал дека повеќето од нив ќе минат без малку или никакво одбиго, бидејќи позитивната наелектрисаност на атомите би требало да е равномерно распределена во моделот на Томсон.
Меѓутоа, открил дека некои алфа честички биле одбигнати под големи агли, а некои дори се вратиле обратно. Тоа указувало дека мора да постои концентрирана област на позитивна наелектрисаност во атомите што ги одбигнале алфа честичките. Рутерфорд ја нарекол оваа област јадро и предложил нов модел на атомот каде што електроните орбитираат околу малиот и густ јадро.
Рутерфордовиот јадров модел на атомот беше побарем успешен од моделот на шљивов пудинг на Томсон во објаснувањето на различни феномени и експерименти. Тој исто така отворил пат за дополнителни откриени за структурата и однесувањето на атомите.
Која е значењето на моделот на шљивов пудинг?
Моделот на шљивов пудинг можеби бил погрешен, но не беше безполезен. Тој беше важен чекор во развојот на атомската теорија и современата физика. Беше основан на научни докази и логика, и стимулирал дополнителни истражувања и експерименти.
Моделот на шљивов пудинг исто така покажал дека атомите не се неделивни или непроменливи, како што некои антички филозофи мислеа. Открил дека атомите имаат внатрешни структури и субатомски честички, што отворил нови можностите за разбирање на материјата и енергијата.
Моделот на шљивов пудинг исто така имал влијание и на други области на науката и културата. На пример, инспирирал Нилс Бохр да разработи неговиот квантен модел на атомот, кој вклучувал и класична и квантна механика. Инспирирал и некои уметници и писатели да го користат како метафора или симбол за различни концепти и теми.
Моделот на шљивов пудинг можеби бил заменет со подобар модел, но все уште има некоја историска и научна вредност. Тој беше првиот модел кој предложил специфична структура за атомите, и стимулирал дополнителни истражувања и откриени. Има влијание и на други области на науката и културата, и сè уште е дел од историјата на атомската теорија.
Заклучок
Моделот на шљивов пудинг беше рана обида да се објасни атомот од страна на Џ. Џ. Томсон во 1904 година. Тој предложил дека атомот се состои од сфера на позитивна наелектрисаност со електрони вградени во неа. Моделот се обидувал да ја објасни структурата и својствата на атомите и материјата, но не успеал да објасни некои феномени и експерименти. Беше брзо заменет со Рутерфордовиот јадров модел на атомот, кој воведе концептот на јадрото. Моделот на шљивов пудинг не беше точен, но беше важен чекор во развојот на атомската теорија и современата физика.
Изјава: Почит првоизворот, добри статии се заслужни за делење, ако постои нарушение на авторскиот прав се контактирајте за избришување.
