შემცველი მოდელი არის ატომის ისტორიული სამეცნიერო მოდელი, რომელიც ჯე.ჯე. თომსონმა შემოღებული ჰქონდა 1904 წელს, როგორც მხოლოდ მას შემდეგ, რაც მან ელექტრონი გამოიყვანა. მოდელი ცდილობდა ახსნას ატომების ორი თვისება, რომელიც იმ დროს იყო ცნობილი: ელექტრონები არიან უდებელი ზედაპირის ნაწილაკები და ატომები არ არიან ელექტრულად დამუშავებული.
შემცველი მოდელი შემოთავაზებდა, რომ ატომი შედგება დადებითი ზედაპირის სფეროდ, რომელსაც ეძახდნენ შემცველი, რომელშიც ჩადებული იყვნენ ელექტრონები, როგორც შემცველში სახურავი. ელექტრონები იყვნენ ლურჯებში დალაგებული და დარწმუნებული დადებითი სფეროს სადარგებლად.
შემცველი მოდელი იყო პირველი მოდელი, რომელიც ატომს დაენიშნა კონკრეტული შინაგანი სტრუქტურა და იყო დაფუძნებული ექსპერიმენტულ მონაცემებზე და მათემატიკურ ფორმულებზე. თუმცა, ის მალე შეიცვალა უფრო სწორი ატომის მოდელით, როდესაც ახალი გამოცდილები გამოიყვანა.
თომსონი იყო ინგლისელი ფიზიკოსი, რომელმაც ჩატარა ექსპერიმენტები კათოდური შუქებთან, რომლებიც არიან ელექტრონების ბუშტები, რომლებიც გამოიყვანება მეტალური ფლაქოდან, როდესაც აქტიურია ელექტრული დენი. მან გაზარდა ელექტრონების შემოქმედი მასაზე დარტყმის რაოდენობის კოეფიციენტი და დაადგინა, რომ ის ბევრად ნაკლები იყო ნებისმიერი ცნობილი ატომის ვიდრე. მან დაიკვირა, რომ ელექტრონები არიან ქვეატომური ნაწილაკები, რომლებიც არსებულია ყველა ატომში.
თომსონი ასევე იცოდა, რომ ატომები არიან ელექტრულად ნეიტრალური, რაც ნიშნავს, რომ ისინი არ არიან საერთო ზედაპირით დამუშავებული. მან დადგა შეclusão。