چەمای فێرانتی چییە؟
چی دەبێت فەڕانسی ئەفەکت؟
پێناسەی فەڕانسی ئەفەکت
فەڕانسی ئەفەکت پێناسە دەکرێت وەک زیادبوونی ڤۆڵتاژ لە سەرەوەی گەڕانی یەکێک لە ڕێگەی گەڕانی درێژ بە پێی سەرەوەی دەستپێک. ئەم ئەفەکتە زۆر بەخۆشەویشتر دەبێت کاتێک لوادا زۆر بچوکە یاخود هیچ نییە (گەڕانی باز). دەتوانرێت وەک یەکە یان ڕێژەیەکی زیادبوون پێناسە بکرێت.
لە پڕاکتیکی ژمارە، چواردەوری لە چەندێکی زۆر تا چەندێکی کەم دەڕوات بۆ یەکسان کردنی جیاوازی پۆتەنسیالی الکتریکی. معمولاً، ڤۆڵتاژی سەرەوەی دەستپێک بەهۆی خەرایی ڕێگەی گەڕانی زیاترە له ڤۆڵتاژی سەرەوەی گەڕانیدا، بۆیە چواردەوری لە سەرەوەی دەستپێک بۆ لوادا دەڕوات.
بەڵام سەیر زی فەڕانسی، لە ساڵی ١٨٩٠، تیۆری شێوەرازێکی گەڕانی گەشتی یان ڕێگەی گەڕانی درێژ پێشان دەدەی کە لە کاتی چواردەوری بچوک یان گەڕانی بازدا، ڤۆڵتاژی سەرەوەی گەڕانی زۆرتر دەبێت له ڤۆڵتاژی سەرەوەی دەستپێکدا، کە دەبێتە ئەفەکتێکی ناسراو بەناوی فەڕانسی ئەفەکت لە سیستەمی گەڕانیدا.
فەڕانسی ئەفەکت لە ڕێگەی گەڕانی
ڕێگەی گەڕانی درێژ دەبێتە کەپاسیتانسی یەکەمەر و یندکتانسی یەکەمەری گەورە لە درێژی خۆیدا. فەڕانسی ئەفەکت دەڕێت کاتێک چواردەوری کە پێکهاتن لە کەپاسیتانسی ڕێگەی گەڕانی زیاتر بێت له چواردەوری لوادا لە سەرەوەی گەڕانیدا، بەتایبەت لە کاتی چواردەوری بچوک یان گەڕانی بازدا.
چواردەوری کارکردنی کەپاسیتانسی ڕێگەی گەڕانی ڤۆڵتاژی کەمکردنی لەسەر یندکتانسی ڕێگەی گەڕانی دەدات، کە لە یەکسانەیەکەی ڤۆڵتاژی سەرەوەی دەستپێکدا. ئەم ڤۆڵتاژی کەمکردنەیە لە ڕێگەی گەڕانیدا دەبێتە زیادبوون، کە دەبێتە ڤۆڵتاژی سەرەوەی گەڕانی زیاتر له ڤۆڵتاژی سەرەوەی دەستپێکدا. ئەمە پێناسە دەکرێت وەک فەڕانسی ئەفەکت.
بۆیە هەر دووی کەپاسیتانسی ڕێگەی گەڕانی و یندکتانسی ڕێگەی گەڕانی هەمان شتیان بۆ ئەم ئەفەکتە دەبێت. بۆیە فەڕانسی ئەفەکت لە ڕێگەی گەڕانی کوتا دەبێت بێ هێمایەکە بەهۆی یندکتانسی ڕێگەی گەڕانی لەو کاتەدا بە ژمارەیەکی نزیکەی صفر دەبێت. لە ژمارەیەکی ڕێگەی گەڕانی ٣٠٠ کیلومێتر کە بە فریکانسی ٥٠ هێرتز دەگەڕێت، ڤۆڵتاژی سەرەوەی گەڕانی بە گەڕانی باز ٥٪ زیاتر دەبێت له ڤۆڵتاژی سەرەوەی دەستپێکدا.
ئێستا بۆ تەحلیلی فەڕانسی ئەفەکت دەتوانین فەیلە راستەکەی نیشان دەدرێین.
لێرە Vr بە شێوەیەکی فەیلە ڕاستەکەی ڕەference دەبێت، بە ڕێگەی OA.
ئەمە بە ڕێگەی فەیلە OC نیشان دەدرێت.
ئێستا لە کاتی ڕێگەی گەڕانی درێژدا، دەبێتە هێمایەک بە ڕاستی گەڕانی ڕاستەکەی ئەڵکتریکی ڕێگەی گەڕانی بەهۆی یندکتانسی ڕێگەی گەڕانی گەورە بێت. بۆیە مەبەستی فەیلە Ic R = 0 دەکەین؛ دەتوانین گەڕانی ڤۆڵتاژ بە ڕێگەی OA – OC = گەڕانی ڕێگەی گەڕانی بەرهەم بدەین.
ئێستا ئەگەر c0 و L0 ژمارەی کەپاسیتانسی و یندکتانسی ڕێگەی گەڕانی بە هەر کیلومێترە بێت، کە l ژمارەی ڕێگەی گەڕانیە.
بۆیە، لە کاتی ڕێگەی گەڕانی درێژدا، کەپاسیتانسی ڕێگەی گەڕانی پاشکەوتوو دەبێت، چواردەوری ناوەندی چواردەوری دەبێت،
لەو هاوکێشەیەیە بە ڕاستی ڕوو دەدەیت، کە گەڕانی ڤۆڵتاژ لە سەرەوەی گەڕانی بە ڕێگەی ڕەگی دووجای ڕێگەی گەڕانی دەبێت، و بۆیە لە کاتی ڕێگەی گەڕانی درێژدا دەبێتە زیادبوون بە ڕێگەی درێژی، و گەڕێتەوە سەر ڤۆڵتاژی دەستپێکدا، و گەڕێتەوە ئەفەکتێکی ناسراو بەناوی فەڕانسی ئەفەکت. ئەگەر دەتەوێت پرسیار لەسەر فەڕانسی ئەفەکت و پێکهاتنی گەڕانی بکەیت، چەک کەرەوە سەر پرسیارەکانی گەڕانی ماڵچەکە (MCQ).
پێکەوە ڕوو دەدەیت کە گەڕانی ڤۆڵتاژ لە سەرەوەی گەڕانی بە ڕێگەی ڕەگی دووجای ڕێگەی گەڕانی دەبێت. لە ڕێگەی گەڕانی درێژدا، ئەم زیادبوونە دەگەڕێتەوە ڤۆڵتاژی دەستپێکدا، و گەڕێتەوە ئەفەکتێکی ناسراو بەناوی فەڕانسی ئەفەکت. ئەگەر دەتەوێت ئەزانی خۆت بکەیت، چەک کەرەوە سەر پرسیارەکانی گەڕانی ماڵچەکە (MCQ).
