Wiedemann–Franz qanunu
Wiedemann–Franz qanunu fizikada metaldən keçirliyin elektrik cərəyanı və istilik cərəyanı arasında əlaqə qurur. Bu qanun, metaldan keçirliyin elektrik cərəyanı istilik cərəyanına nisbətinin temperaturla mütənasib olduğunu və Lorenz ədədi adlanan sabitə bərabər olduğunu bildirir. Wiedemann–Franz qanunu, bu qanunu 19-cu əsrin ortalarında ilk dəfə təklif edən alman fizikləri Georg Wiedemann və Robert Franz adlarından gəlir.
Wiedemann–Franz qanununın çıxarılması:
Riyazi olaraq, Wiedemann–Franz qanunu aşağıdakı kimi ifadə edilə bilər:
σ/κ = L T
burada:
σ – Metalın elektrik keçirliyi
κ – Metalın istilik keçirliyi
L – Lorenz ədədi
T – Metalın temperaturu
Wiedemann–Franz qanunu, metalda istilik və elektrik cərəyanının metalin elektronlarının hərəkəti ilə bağlı olduğuna əsaslanır. Qanuna görə, metalın elektrik keçirliyinin istilik keçirliyinə nisbəti, metalin elektronlarının istiliyi neçə effektiv taşımalarını ölçüsüdür.
Wiedemann–Franz qanunu, müxtəlif temperaturlarda metalların istilik və elektrik keçirliyini proqnozlaşdırmak üçün faydalıdır. Bu qanun, elektron cihazlarında hemçinin elektrik keçirliyi və istilik keçirliyi ehtimalları da çox önəmli olan metal davranışını anlamaqda da faydalıdır. Qanun genelliklə, aşağı temperaturlarda çox sayda metal üçün yaxşı bir təxmin hissəsi hesab olunur, amma yüksək temperaturda və ya güclü elektron-fonon etkileşimlərinin olması halında isə pozula bilər.
Wiedemann-Franz qanununun limitləri:
L ədədin qiyməti maddəyə görə dəyişir.
Bu qanun, ara temperaturlar üçün tətbiq olunmur.
Sudda metallerdə, σ və κ temperaturun endirməsi ilə birgə artır.
Statement: Respect the original, good articles worth sharing, if there is infringement please contact delete.
