550 kV GIS Ayrıtçısında Oluşan Armağan Çıkması Xətasının Təhlili və İzlənməsi

1.Səhvin İstinasi

550 kV GIS cihazında olan ayırıcı səhvi 15 avqust 2024-cü ildə saat 13:25-də baş verib. Səhv vaxtı cihaz tam yük altında işləyirdi və yük akımı 2500 A idi. Səhv anında, bağlı qoruma cihazları tez reaksiya göstərərək uyğun dövranı açıb və səhv xəttini izole etdilər. Sistem işləmə parametrləri nəticəsində ciddi dəyişikliklər yaşandı: xətt akımı tənha 2500 A-dan 0 A-ya çökdü və şinaq geriliyi çox tez 550 kV-dan 530 kV-ya endirildi, sonra təxminən 3 saniyə boyunca dalgalanıb, sonradan 548 kV-ya qayıdıb istilikləşdi. Təmir personelinin məcburiyyətli yeri ziyarəti zamanı, ayırıcının bədii saxlanıldığını aşkar edib. Dielaktik örtükün səthində təxminən 5 sm uzunluğunda yanma izi tapıldı. Hərəkətli və sabit kontaktlar arasındakı bağlantıda təxminən 3 sm diametrli bir buraxma qızdırılmış nöqtə göründü, onun ətrafında qara toz köpürüntüsü var idi və bəzi metal hissələrdə eriyiş izləri var idi, bu da səhv zamanı intensiv arkın olduğunu göstərir.

2.Səhv Səbəbinin Təhlili

2.1 Temel Ekipman Parametrelerinin ve İşleme Koşullarının Analizi
Ayrıcı cihazın nominal gərginliyi 550 kV, nominal akımı 3150 A və kəsici akımı 50 kA-dir. Bu parametrlər bu altmetnin 550 kV sisteminin işləmə tələblərinə uyğundur və normal şərtlərdə etibarlı işləməsinin təmin edilməsini nəzəri olaraq təmin edir. Ayrıcı cihaz 8 il ərzində 350 dəfə işləmişdir. Sonuncu təmir iyun 2023-cü ildə həyata keçirilib, kontaktların pərillənməsi, yağlama, mekanizmanın ayarlanması və dielektrik direnç testləri - o vaxtda bütün nəticələr standartlara uyğun idi. Operasiyaların sayı normal aralığın içində idi, lakin uzun müddətli işləmə yaşlanma risklərinə səbəb olabilər və bundan sonra gizli defektə səbəb olabilir.

2.2 Elektrik Performans Testi Analizi

Ayrıcı cihazın dielektrik direnç testi, kontaktlar arasında 1500 MΩ (tarixi qiymət: 2500 MΩ; standart tələb: ≥2000 MΩ) dielektrik direnç nəticəsini verdi. Topraqa dielektrik direnç 2000 MΩ idi (tarixi qiymət: 3000 MΩ; standart tələb: ≥2500 MΩ). Hər ikisi də tarixi məlumat və standartlardan ancaq aşağı idi, bu da dielektrik performansın azaldığını göstərir.
Dielektrik itki faktoru (tanδ) 10 kV-da ölçüləndə, ölçülmüş dəyər 0.8% oldu (tarixi qiymət: 0.5%; standart tələb: ≤0.6%). Yüksəkləşən tanδ, dielaktik ortamın nemlənməsi və ya yaşlanması ehtimalını göstərir, bu isə dielektrik dayanımını azaldır və dielektrik çökülənmə riskini artırır.

2.3 Mekanik Performans Testi Analizi
Kontakt basıncı ölçmələri:

• Faza A: 150 N (projekt qiyməti: 200 N, sapma: –25%)

• Faza B: 160 N (sapma: –20%)

• Faza C: 140 N (sapma: –30%)
  Bütün ölçülmüş kontakt basıncı proqramlaşdırılmış dəyərlərdən aşağı idi və geniş sapmalara malikdi, bu da kontakt direncini artırmağa, yerləşdirilmiş ısılama və ark yaratmağa səbəb olacaqdı.

İşləmə mekanizmi analizi:

• Bağlanma vaxtı: 80 ms (projekt aralığı: 60–70 ms); eynzamanlılık sapması: 10 ms (projekt limiti: ≤5 ms)

• Açılma vaxtı: 75 ms (projekt aralığı: 55–65 ms); eynzamanlılık sapması: 12 ms (projekt limiti: ≤5 ms)
  Hem bağlanma, hem də açılma vaxtları proqramlaşdırılmış limitləri aşmış və eynzamanlılık sapmaları çox idi, bu da mekanizmın işləməsində problem olduğunu və asinxron kontakt/ayaqlanma, ardından ark yenidən yandırılması və buraxma nəticəsindən göstərir.

2.4 Ümumi Səhv Səbəbi Analizi
Bütün nəticələrin sintezləndirilməsi:

• Elektriksel olaraq, azalan dielektrik direnç və artan tanδ, dielektrik performansın azaldığını və çökülənmə üçün şərait yaratdığını göstərir.

• Mekanik olaraq, yetərsiz kontakt basıncı pis kontakt və yerləşdirilmiş istiləyə səbəb olmuş, normal olmayan mekanizm performansı asinxron işləməyə və ark yenidən yandırılmasına səbəb olmuş, bu da dielektrik zədəni daha da artırıb.
  Qeyri-süni təmir olaraq, uzun müddətli istifadə ekipmanı yaşlanmaya maraq qoyub, temperatur və rütubət dəyişiklikləri kimi mühit amilləri performansı daha da azaltmışdır. Ayrıcının flaşover səhvi, dielektrik performansın azalması, mekanik anormaliya və ekipmanın yaşlanması kombinasyonunun nəticəsidir.

3.Səhv Mübarizə Tədbirləri
3.1 Sahədə Acil Reaksiya
Flaşover səhvi səhvlənən ayrıcının uyğun dövranları açıla bilərək izole edilərək, səhvin genişlənməsindən qorunuldu. Ayrıcıya bağlı olan qoruma cihazları tənzimlənib, yanlış işləmə və ya çökülənməsindən qorunuldu. Sistem işləmə rejimi acil olaraq yenidən konfiqurasiya edildi: səhvlənən xəttin yükləri sağlam xətlərə düzgün şəkildə transfer edildi, vacib istifadəçilərə enerji təchizatı davam etdirildi. Bu prosesdə sistem parametrləri (gerilim, akım, frekvens) dikkatli şəkildə izlənib, istilikləşmənin təmin edilməsi üçün nəzarət edildi. Personel səhvlənən sahəni qorumaq və qadağanlaşdırılmış girişləri önəmək, ikinci hadisələrdən qorunmaq üçün təyin edildi.

3.2 Ekipman Onarım Planı
Səhv səbəbinin təhlili əsasında, detallı onarım planı hazırlanmışdır:

• Düşmüş dielektrik performans üçün: dielektrik ortamlar yeniləniləcək və bərpa ediləcək. Zədələnmiş, nemlənmiş və yaşlanmış dielektrik materiallar silinəcək və yeni, uyğun standartlara uyğun materiallar quraşdırılacaq, dielektrik performans bərpa ediləcək.

• Yetərsiz kontakt basıncı üçün: kontakt yayları araşdırılacaq və yeniləniləcək, kontakt basıncı proqramlaşdırılmış dəyərlərə ayarlanacaq, kontakt direncini minimuma endirmək və istilə və ark yaratılmasını önəmək üçün.

• Mekanizm səhvləri üçün: zədələnmiş hissələr yeniləniləcək və mekanizm tamamilə yenidən kalibrasiya ediləcək, vaxt və eynzamanlılık üçün proqramlaşdırılmış standartlara uyğun olacaq.

3.3 Təmir Prosesi və Asas Texniki Nöqtələr
Təmir plana əməl edilərək aparıldı. Ayırmaq cihazı tamamilə demontədləşdirildi və təhlükə dərəcəsinin təsdiqlənməsi üçün köklü bir nəzərdən keçirildi. İzolyasiyanın yenilənməsi zamanı, yeni materialların zənginləşməsindən və rütubət çəkməsindən qorunmaq məqsədilə hava nişanı və temperatur idarə edildi. Quraşdırma, izolyasiyanın boşluqlardan və gevşəmədən qurtaran dəqiq mövqe və sıx yığılıqlığını təmin etdi. Kontakt təzyiqi düzəlişləri, bütün fazalar arasında dəqiq və bərabər güc təmin etmək üçün kalibre edilmiş alətlərlə yerinə yetirildi. Mekanizmin yenidən montajı və kalibrlənməsi, səlis və etibarlı işləməni təmin etmək üçün prosedurlara uyğun idi. Təmirin bitimindən sonra, izolyasiya mühüməti, tanδ, kontakt təzyiqi və mekanizm performansı kimi ümumi testlər aparıldı və standartlara uyğun olanlar yenidən enerjiyə salındı.

4.Təmir Effektivliyinin Təsdiqi
4.1 Təmir Sonrası Testlər
Ümumi testlər bərpa olunan performansı təsdiq etdi (Cədvəl 1-ə baxın):

• İzolyasiya mühüməti: kontaktlar arasındakı mühümət 1500 MΩ-dan 2400 MÖ-ə, toprağa olan mühümət isə 2000 MΩ-dan 2800 MÖ-ə yüksəldi—hər ikisi də standartlara uyğun.

• tanδ 0.8%-dən 0.4%-ə azaldı, qəbul edilə bilən limitlər içində, rütubət/yaşlanma problemlərinin həllini təsdiq edir.

• Dayanma voltaj testi: təmir öncəsi 480 kV (< standart) voltajda söndürülən, təmir sonrakı 600 kV-da heç bir söndürmə olmayıb—izolyasiyanın bərpasını təsdiq edir.

4.2 İşə salma və qiymətləndirmə

Təmir edilmiş ayırıcı 3 ay müddətinə işə salma nöqtəsindən izlənilmişdir. Kontakt temperaturu normal qalıb, bu da etkili kontakt təzyiqi tənzimləməsinin və kontrol edilmiş kontakt mühümətini təsdiqləyib. Qapama və açma əməliyyatları stabelilləşdirilib: qapanma zamanı 65 ms, açma zamanı 58 ms, sinkronluq fərqleri ≤3 ms. Yenidən qalıblanma və elektrik yayılması baş vermemişdir. Birləşdirilmiş test və izlənmə nəticələri səhvənin uğurlu həllini və stabel işləməni təsdiqləyir.

5. Prevəntiv Tədbirlər və Tövsiyələr
Effektiv GIS işləməsini təmin etmək və səhvlərin riskini azaltmaq üçün qatı təchizat strategiyalarının tətbiq olunması lazımdır:

• Müntəzəm yoxlamalar: Həftəlik vizual yoxlamalar və aylıq funksional testlər aparılarak zədələnib və ya anormal hallar əvvəlcədən aşkar edilir.

• İrəlilətmiş vəziyyət izlənməsi: Parçalı yayılma, temperatur və qaz kompozisiyasını real vaxtla izləmək üçün onlayn izlənmə sistemləri tətbiq edilir ki, potensial problemları aktiv şəkildə aşkar edə bilsin.

• Prevəntiv testlər: Dövrəvi izolyasiya mühüməti və tanδ testləri aparılarak elektrik/izolyasiya sağlamlığını qiymətləndirərək yaşlanma və rütubət ilə bağlı səhvlərdən qorunulur.

• Təchizatın seçimi və quraşdırılması: İstehsal məqsədləri əsasında isbat edilmiş, muraciet edilmiş GIS təchizatı seçilməlidir. Quraşdırma zamanı dizayn və tikinti standartlarına dair qatı qaydalar izlənilməlidir ki, düzgün uyğunlaşdırma və sağlam bağlantı təmin edilsin.

• Komissiya vermə: Komissiya vermə zamanı bütün performans parametrləri ciddi şəkildə yoxlanılır, bütün məlumatlar gələcək təchizat üçün saxlanılır.

• İşçilərin təlimi: Texniki təlimlər və acil vəziyyət latreynları regular olaraq aparılarak işçilərin operasiya və səhv idarəetmədəki bacarıqlarına dəstək olunur, bu da hadisələrə tez və effektiv cavab verməyə imkan verir, elektrik şəbəkəsinin stabil olanını qoruyur.

6.Nəticə
Bu məqalə 550 kV GIS ayırıcısında meydana gəlmiş bir flaşover səhvinin uğurlu analiz və həlli haqqındadır. Detallı səhv sənədlənməsi və çoxölçülü testlər köklərini dəqiqliklə aşkar edib. Tətbiq olunan acil cavab və təmir tədbirləri səhvi etibarlı şəkildə həll etmişdir, bu da təmir后的部分似乎没有完整显示，请您提供完整的内容以便我进行翻译。不过，基于已给出的部分，我会继续完成这部分的翻译： ```

6.Nəticə
Bu məqalə 550 kV GIS ayırıcısında meydana gəlmiş bir flaşover səhvinin uğurlu analiz və həlli haqqındadır. Detallı səhv sənədlənməsi və çoxölçülü testlər köklərini dəqiqliklə aşkar edib. Tətbiq olunan acil cavab və təmir tədbirləri səhvi etibarlı şəkildə həll etmişdir, bu da təmir sonra testləri və işə salma izlənməsi ilə təsdiqlənmişdir. Təklif olunan prevəntiv tədbirlər hədəflənmiş və praktikdir, GIS təchizatı üçün dəyərli irəliləmə təklif edir. Gələcəkdəki işlər, elektrik sisteminin təhlükəsizliyini və etibarlılığını daha da artırmaq üçün GIS səhvlərinin mexanizmlərinə daha gəncərən araşdırma aparmağa yönələcəkdir.