Mühəndislik Materiallarının Kimya Xüsusiyyətləri
Mühəndis olmaq, mühəndislik materiallarının kimyəvi xüsusiyyətləri haqqında bilik sahibi olmanın çox vacib olduğunu nəzərə alır. Çünki, çoxsaylı mühəndislik materialları digər materiallarla əlaqə quraraq bir-birinə kimyəvi reaksiya göstərir. Bu kimyəvi reaksiyalardan səbəb olunmuş kimyəvi yarılma və ya bozulma ola bilər. Mühəndislik materiallarının bəzi kimyəvi xüsusiyyətləri aşağıdakı kimi sıralanır –
Kimyəvi tərkib
Atomlu bağlanma
Korroziyaya qarşı istiqamətlilik
Açılıq və ya alkalinlik
Kimyəvi Tərkib
Mühəndislik materialının kimyəvi tərkibi onu formalaşdıran elementləri göstərir. Materialın kimyəvi tərkibi, mühəndislik materiallarının xüsusiyyətlərinə çox təsir edir. Qüvvə, sertlik, deyişkənlilik, çirkənlilik, korroziyaya qarşı istiqamətlilik, qalvanlaşdırma və s. materialın kimyəvi tərkibindən asılıdır.
Bu səbəbdən, mühəndislik materiallarının kimyəvi tərkibini də bilməliyik. Məsələn, aşağıdakı materialların kimyəvi tərkibi verilmişdir-
| Nömrə | Material | Kimyəvi Tərkib |
| 1. | Dəmir | Fe, Cr, Ni |
| 2. | Brass (Mis) | Cu = 90%, Ni = 10% |
| 3. | Bronza | 90% Cu, 10% Ni |
| 4. | Invar | Fe = 64%, Ni = 36% |
| 5. | Tufa Dəmiri | Cu = 88%, Tin = 10%, Zn = 2% |
| 6. | Alman Gümüşü və ya Nikel Gümüşü və ya Elektrum | Cu = 50%, Zn = 30%, Ni = 20% |
| 7. | Nichrome | Ni = 60%, Cr = 15%, Fe = 25% |
| 8. | Fosfor Bronzası | Cu = 89 – 95.50% , Tin = 3.50 -10%, P = 1% |
| 9. | Manganin | Cu = 84%, Mn = 12%, Ni = 4% |
| 10. | Constantan | Cu = 60%, Ni = 40% |
Atomlu Bağlanma
Atomlu bağlanma, atomların bir-biri ilə necə bağlı olduğunu göstərir. Erimsiz nöqtə, kaynama nöqtəsi, istilik ileticiliyi və elektrik ileticiliyi kimi materialların xüsusiyyətləri, materialların atomlu bağlanmasına asılıdır. Bu səbəbdən, materialların xüsusiyyətlərini anlamaq üçün, materialların atomlu bağlanmasını öyrənmək çox vacibdir. Materiallardakı atomlu bağlamlar aşağıdakı tiplərə aid olur,
İonik bağ – atomların valent elektronlarının mübadiləsi ilə formalaşır.
Kovalent bağlamlar – atomların elektronlarının paylanması ilə formalaşır.
Metalik bağlamlar – metallarda rast gəlinir.
Korroziyaya Qarşı İstiqamətlilik
Korroziya, metalla etrafındakı ortamın kimyəvi və ya elektrokimyəvi təsiri ilə yavaş-yavaş məhv olunmasıdır. Korroziyadan səbəb olunmuş metal, oksid, mərc, və ya başqa bir kompozisiyaya çevrilir. Metalların korroziyası, hava, endüstriyə atmosferi, asitlər, bazalar, tuz həlləri və toprak kimi bir çox faktor tərəfindən təsirlənir. Korrozija materiallara çox pis təsir edir. Korroziyadan səbəb olunmuş materialın qüvvəsi və ömrü azalır.
Materialın korroziyaya qarşı istiqamətliliyi, materialın atmosfer şəraitində oxida çıxışına qarşı dayanma qabiliyyətidir. Ümumiyyətlə, demir, mis, alüminium kimi saf metallar atmosferdə yavaş-yavaş korrozyana uğrayır. Bu saf metalların korroziyasını hədəfləmək üçün, bu metalları nikel dəmiri, brass, bronza, Alman gümüşü, tufa dəmiri kimi allaylar formasında istifadə edirik.
Açılıq və ya Alkalinlik
Açılıq və ya alkalinlik, mühəndislik materiallarının vacib kimyəvi xüsusiyyətlərindən biridir. Bir materialın açılıq və ya alkalinlik olması, materialın pH qiymətinə asılıdır. Materialın pH qiyməti 0-dan 14-ə qədər dəyişir. pH qiyməti 7 neutral hesab olunur. Adi suyun pH qiyməti 7-dir. pH qiyməti 7-dən aşağı olan materiallar açılıq, pH qiyməti 7-dən yuxarı olan materiallar isə alkalin adlanır. Açılıq və ya alkalinlik, materialların başqa materiallarla necə reaksiya etdiyini göstərir.
Statement: Respect the original, good articles worth sharing, if there is infringement please contact delete.
