Laseran Jîn û Pirantên Wan

Encyclopedia

qalab: Ençiklopedia

China

LASER

بەکارهێنانی کورتەی LASER بۆ دەربڕینی Light amplification by stimulated emission of radiation. لەسەر دەستگەیەکەی کە لەو شێوەیەی تێیدا نوری بەناوبانگ پێکهاتنەوە، نورێک دروست دەکات کە لە باڵاکەدا نەبێت. ئەم نورەش لەبەر خراپکردنی نوری بەناوبانگ دروست دەبێت، کە بە بەناوبانگبوونی رادیاسیونی ئەلکترۆمەغناطیسی ڕێژەیە. ئەم نورە جیاوازە لە نوری سەرەکی لە سێ ڕێگە. یەکەم، نورەکەی لەسەر دەستگەیەکەی کە لەسەر دەستگەیەکەی (LASER) هەیە یەکسانە بە یەک ڕەنگ یان چەقە، بەهۆی ئەوەی "مونۆکروم" دەوترێت. دووەم، ھەموو چەقەکان لە یەکساندا بە یەک ڕێگە هەڵدەگەڕن- بەهۆی ئەوەی "کۆئەرێنت" دەوترێت. و سێیەم، نورەکەی لەسەر دەستگەیەکەی (LASER) زۆر چەقەیە و بەخێربەیەکدا دەتوانرێت پێکەوێتەوە- ئەم مایە "کۆڵیمێت" دەوترێت. ئەمانە هەروەها چەند خواردنێکی لەسەر دەستگەیەکەی (LASER) نیز.

بۆ کارکردنەکەی، گەڕانی کۆمەڵەی گەڕانی کەرەکەیەکی زۆر پێویستە. کاتێک گروپێک لە ئاتۆمەکان یان مولیکیلەکان هەیە کە لەگەڵ ژمارەی زۆری الکترون لە ڕێژەیەکی گەڕاندا هەیە، گەڕانی کۆمەڵە دەبێت. ئێستا، کاتێک الکترونێک لە ڕێژەیەکی گەڕاندا هەیە، دەتوانێت بە ڕێژەیەکی کەمتری توان بگەڕێت. ئەگەر الکترونێک بەبێ ئەفکاری خۆشەویستی بگەڕێت و فوتونێک بەرەو بەرەو بێت، ئەوەش دەوترێت گەڕانی خۆشەویستی.

گەڕانی بەناوبانگ دەڕێت کاتێک فوتونێک الکترونێک بەناوبانگ بکات و ئەوەی بە دوو فوتونێک بگەڕێت و بە ڕێژەیەکی کەمتر بگەڕێت. ئەم پرۆسەیە دەبێتە ڕووداوی دوو فوتونێکی کۆئەرێنت. ئێستا، ئەگەر گەڕانی کۆمەڵەیەکی زۆر هەبێت، ئەوا گەڕانی بەناوبانگ دەتوانێت زۆر تەکرەوەی نور بکات. فوتونەکان کە لە گەڕانی بەناوبانگ دروست دەبن نوری کۆئەرێنت دەکەن چونکە پێکهاتنی ڕێژەیەکی ڕاستەوخۆیان هەیە.

پێکهاتنی لەسەر دەستگەیەکەی لەسەڵەتی ١٩١٧ لەلایەن ئەینشتاین دۆزرایەوە بەڵام تەنها لەسەڵەتی ١٩٥٨ لەسەر دەستگەیەکەی بە سەرکەوتوویی دروست کرابوو.

لەسەر دەستگەیەکەکان گەڕانی کۆمەڵەیەکی زۆر هەیە. ئەمانە پێکهاتنی ڕێکخراوەکانی خەڵکی وەک CD و DVD پلەیەران و چاپەکان. لەمەدیکاندا، ئەمانە بەکاردێت بۆ ئاپێرەکان و چاپکردنەوەی ڕووییەکان، لەناو صنایعدا، ئەمانە کەمکی دەکەن بۆ دەقەکردن و گرمکردنی مواد. لەناو ژێری گەڕانی کۆمەڵەکاندا، ئەمانە بەکاردێت بۆ نیشاندانی هەڵەکان و پێشبینی ڕێکخراوەکان. لەسەر دەستگەیەکەکان هەروەها گەڕانی کۆمەڵەیەکی زۆر هەیە لەناو کارەکانی پێشەکەوتنی زانستی.

بەشەکانی LASER