СФ6 газ нима?
СФ6 газини таърифи
СФ6 газ сулфур атоми ва онта кучли фтор атомларидан иборат булади. Унинг стабиллиги ва электр тизимларда ишлатилишини билаклашади.
Ишлаб чиқариш процесси
СФ6 гази электролиз ёрдамида олинган фтор билан сулфур реакцияси орқали коммерчески ишлаб чиқарилади.
Бу газ ишлаб чиқарилайотганда СФ4, СФ2, S2F2, S2F10 кabi бир неча фосфорлар кичик процентларда пайдо булади. Шундан тышкари, атмосфер, нымдузлик ва CO2 гази да ишлаб чиқарилайотганда мавжуд. Барча бул фосфорлар ва номуважжахлар аниқ тахрирлаш этапларидан утканида сифатли ва тозаланган натижага эришилади.
Кимёви хусусиятлар
СФ6 газини кимёви хусусиятларини тушуниш учун, албатта, унинг молекуляр структурасига кўринамиз. СФ6 молекуласида бир сулфур атоми шешта фтор атомлари билан курувланган.
Сулфур атомининг атом рақами 16. Сулфур атомининг электрон конфигурацияси 2, 8, 6 яъни 1S2 2S2 2P6 3S2 3P4. Фтор атомининг атом рақами 9. Фтор атомининг электрон конфигурацияси 1S2 2S2 2P5. СФ6 молекуласида ар бир сулфур атоми шешта фтор атомлари билан коовалент бондалашади. Шунда сулфур атоми жами 6 коовалент бонда, яъни өнгачасида 6 электрон параси, ар бир фтор атоми өнгачасида 8 электрон олади.
Эслатма: – Бу ерда келишимиз керакки, сулфур гексафторидада сулфур атомининг өнгачасида 8 электрон йоки 12 электрон бор. Бу атом структурасида өнгачасида 8 электрон бор бўлиши керак деган умумий октал қоидасини бузган. Бу исключение эмас. Үчинчи периоддан пастда кейинги элементлар өнгачасида 8 дан кўпроқ электрон бор бўлган компонентларга эга булиши мумкин. Бу газнинг молекуляр структураси quyidagicha:
Шунда, СФ6 стабил структура шартларини тўлиқ қонайди. Сулфур гексафториданинг молекуласи радиуси 2.385 A. Бу электрон конфигурацияси ва структура СФ6 газини юқори стабилликлантиради. Бу газ 500°C градусга чейин молекуляр структураси бузилиб кетмаган холда стабил булиши мумкин. Унинг юқори антияққашиликка эга. H2O ва Cl бу газ билан реакцияга кирмайди. Аксилар билан ҳам реакцияга кирмайди.
СФ6 гази энг кутиш газлардан бири, 20°C температурасида ва бир атмосфер босимида 6.139 кг/м³ сифатида юборилади, атмосфердан беш маравий кутиш. Унинг молекуляр оғирлиги 146.06. Босим-температура озиқувчи -25 до +50°C диапазонида линей бўлади. СФ6 юқори объемлик специфика калорикага эга, атмосфердан 3.7 маротиба юқори, бу электр таъминотида муваффақиятли советиш хусусиятларга эга. Кам термал ководимликка қарамай, СФ6 цикл бекитувчиларда советишда эффектлы, чунки газ электр дуга айланганда молекуляр диссоциация ва қайта формалашда ишорат ва соғиндик айланган жойга тез тақсимланади.
СФ6 гази юқори электроотрицательликка эга. Юқори электроотрицательликка қарамай, унинг арқилик арқилар ортасида пайдо бўлган электронларни ўзичиши мумкин. Электронлар билан молекулаларнинг бирлашуви кенга ва катта ионларга эга булиши мумкин, бу ионлар юқори мобильликка эга. Электронларни ўзичиши ва ионларнинг кам мобильлиги СФ6 газини юқори диэлектрик хусусиятга эга. СФ6 газининг диэлектрик кучи атмосфердан 2.5 маротиба юқори.
Сулфур гексафторид газининг хусусиятлар рўйхати