Deyishanîna Tirikî bi Girîna Derexê

هەندێک ماددە، بەتایبەت ئەویە کە مێتە، وەک سەرە، ماسە، ئالومینیوم، زۆر لە ئەلکترۆنە ڕێگەخراو هەیە. بۆیە ئەم جۆرە ماددا دەتوانێت بەسەرەتا کاریگەری بکەن یەن تێیدا ئەنتەخەی چەقەی نەچێت. بەڵام ڕێگەخراویی ئەم ماددانە زۆر پێکەوە لەسەر درجەی گەرمییەکەی گشتێنراویە. بە کۆتایی مێتەکان پێشان دەدەن کە زیاتر ئەنتەخەی چەقەی دەکەن کاتێک درجەی گەرمییەکە دەبێتە زیاد. بەپێچەوانەوە، ئەنتەخەی چەقەی کە دەکرێت لەلایەن یەکێک لە مادداکانی نەمێتەکان بەکاردێت، پێکەوە لەگەڵ زیادبوونی درجەی گەرمییەکە دەبێتە کەم.

ئەگەر یەکێک لە قەپەکەی مێتی خالص بگرین و درجەی گەرمییەکەی بکەین ٠o بە شێوەی یەکێک لە گەڵی گەرمی بەکاردێت و دواتر درجەی گەرمییەکەی لە ٠oC بەستەیەوە بە ١٠٠oC بە گەرمکردن.

لە کاتی زیاد بوونی درجەی گەرمی، ئەگەر ئەنتەخەی چەقەی ئەم قەپەیە بە دوایی ڕێگەکە بدۆزین، دەبینین کە ئەنتەخەی چەقەی قەپەکەی مێت بە ڕێگەیەکی ڕێکەوتی دەبێتە زیاد بەهۆی زیادبوونی درجەی گەرمی. ئەگەر ئەم ڕێگەیە بە درجەی گەرمییەوە یەکەین یان گرافی ئەنتەخەی چەقە بەهۆی درجەی گەرمی، گرافێکی ڕاستەوخۆ دەبینین وەکوو ئەویشی لە خوارەوە. ئەگەر ئەم ڕاستەوخۆیە ڕووبەرەکەی ئەنتەخەی چەقە بەرز بکەین، ئەویش دەبێتە ڕێگەی درجەی گەرمی و لە ڕێگەیەکی خوارەوە دەبێتە - t0oC. لە گرافەکەدا دەبینین کە لە ئەم درجەی گەرمییەدا ئەنتەخەی چەقەی مێتەکە دەبێتە سفر. ئەم درجەی گەرمیە پێی دەوترێت درجەی گەرمییەکەی ڕێگەخراوی سفر.
بەڵام ڕاستەوخۆیەکەی ئەنتەخەی چەقە بە درجەی گەرمییەکە لە گشت درجەی گەرمییەکاندا ڕێکەوتی نییە. گرافی ڕاستەوخۆیەکەی ڕاستەوخۆیەکەیش لە خوارەوە دەبینرێ.
بە فرضی R1 و R2 ئەنتەخەی چەقەیەکان بە درجەی گەرمیی t1oC و t2oC دەبێت. ئەوا دەتوانین هاوکێشەی خوارەوە بنوسین،

لە ڕێگەی هاوکێشەی خوارەوە دەتوانین ئەنتەخەی چەقەی ھەر ماددەیەک بە درجەی گەرمییەکە بدۆزین. بە فرضی ئەمەش کە ئەنتەخەی چەقەی یەکێک لە مێت بە درجەی گەرمیی t1oC دەبێتە R1.
ئەگەر ئەمە بەیانی بێت کە درجەی گەرمییەکەی ڕێگەخراوی سفر یەکێک لە مێتەکان یەکەم t0، ئەوا دەتوانین ڕێگەیەکی ناشناختە R2 بە درجەی گەرمیی t2oC بە ڕێگەی هاوکێشەی خوارەوە بدۆزین.

ڕێگەی ئەنتەخەی چەقە بە درجەی گەرمییەکە زۆر دەکرێت بەکاردێت بۆ دۆزینەوەی گۆڕانی درجەی گەرمییەکەی ھەر ماشینێکی ئەلکترۆنی. بۆ نموونە، لە تاقیکردنەوەی گەرمکردنی ترانسفۆرەر، بۆ دۆزینەوەی گۆڕانی درجەی گەرمییەکەی چەقەکە، ڕێگەی خوارەوە بەکاردێت. ئەمە بەکاردێت کە ڕێگەیەکی ترسییە بۆ چەقەکەی ترانسفۆرەر بەکاردێت بۆ دۆزینەوەی درجەی گەرمی، بەڵام ئێمە باشە لە گەڕانی ڕێگەی ئەنتەخەی چەقە بە درجەی گەرمییەکەمان هەیە. دواتر دەتوانین ئەنتەخەی چەقەی چەقەکە هەردوو لە سەرەتای و کۆتایی ڕێگەکە بدۆزین و ڕێگەی گۆڕانی درجەی گەرمییەکەی ترانسفۆرەر بدۆزین.

٢٠oC بە ڕێگەیەکی ستاندارد بەکاردێت بۆ گفتنی ئەنتەخەی چەقە. ئەمەش یەکەم یەکەی ئەنجامی گرفتەوە کە ئەگەر ئەنتەخەی چەقەی ھەر ماددەیەک ٢٠Ω بێت، ئەمەش یەکەم یەکەی ئەنجامی گرفتەوە کە ئەنتەخەی چەقە بە درجەی گەرمییەکەی ٢٠oC بدۆزرێتەوە.

چەندێک: Electrical4u

پێشنیار: ڕێگەی خۆشە بەکاردێت بۆ چەندێک، ئەگەر ڕێگەیەکی ڕەنگە بێت بەکاردێت بە پێناسەی ڕێگەیەکی ڕەنگە بکەی.