Sag di Şarşena Xerîdar: Yê çi ye? (Û Divê Yekam Kîmê Bigihin)
چەندی ئەمپێر لە ڕێگەکاندا؟
لە ڕێگەکە، چەندی بە واتای جیاوازی سەروەتی نێوان خاڵە یاری (بە شێوەیەکی یەکسان تەنها تۆربەرە یاری) و خاڵە گەورەترینی ئامادەکە. ژماردنی چەندی و تەنگداری لە ڕێگەکە پێکەوە بەپێی گەڕەکەی ئامادەکە دەستە.
گەڕەکە کە سەروەتی یەکسان هەیە (یەکسانە بە تۆربەرە یەکسانە) بە گەڕە یەکسان دەوترێت. بە پێچەوانەیەوە، کاتێک گەڕەکە سەروەتی یەکسان نییە، ئەمە گەڕە یەکسان نییە دەوترێت.
بیربنە ڕێگەکە AOB بەشێوەیەکی ڕێکدا لە نێوان یاری A و B بە سەروەتی یەکسان (گەڕە یەکسان). شێوەکەی ڕێگەکە یەکەم و خاڵە گەورەترینی ڕێگەکە O.
لە ڕێگەی سەرەوە AOB، S چەندیە کاتێک بە ڕاستەوخۆ ژماردرێت.
چرا چەندی لە ڕێگەکەدا دەبێت؟
چەندی لە ڕێگەکەدا دەبێت. ڕێگەکە بە چەندییەکی باش بە یاری دەخەوێت.
بەهۆی ئەوەی ڕێگەکە لە تەنگداری زۆردا بەسەرمەند. بۆ ئەوەی تەنگداری باش بە ڕێگە بدەین، ڕێگەکە چەندی دەخەوێت.
ئەگەر ڕێگەکە لە چوارچەوبەکەدا ڕاوکرا، گوزەیەک ڕەنگە بە ڕێگە بکاتەوە، بۆیە ڕێگەکە چەندی دەخەوێت. بۆیە چەندی بە ڕێگە دەخەوێت.
چەند چەشنی گرنگ بۆ بینین:
کاتێک دوو یاری یەکسان ڕێگەکە یەکەوە دەخەوێت، شێوەیەکی چەندی لە ڕێگە پێدەبێت. چەندی بەهۆی گەڕەکە چەندیە.
کەمەڵە چەندی پێکەوە یەکەمە.
تەنگداری لە هەر خاڵێکی ڕێگە هەموو جار بە ڕاستەوخۆ دەکات.
دووبارە لە ڕاستەوخۆی تەنگداری ڕێگە هەموو جار یەکسانە.
تەنگداری لە یاری تەقریباً یەکسانە بە تەنگداری لە هەر خاڵێکی ڕێگە.
چۆن چەندی لە ڕێگەکەدا ژمارێت؟
کاتێک چەندی لە ڕێگەکەدا ژمارێت، دوو شێوەی گشتی هەیە بەکاردێت:
کاتێک یاری یەکسانن
کاتێک یاری یەکسان نین
فۆرمولەکە بۆ ژماردنی چەندی بەپێی ئەوە دەگۆڕێت کە یاری (یەکسان یان یەکسان نییە) یەکسانن.
ژماردنی چەندی بۆ یاری یەکسان
بیربنە، AOB ڕێگەکە. A و B خاڵە یارین. خاڵ O چەندیەکە و ناوەڕاستە.
L = درێژی گەڕەکە، یەکە AB
w وزە لە ڕێگە بە یەکە
T تەنگداری لە ڕێگە.
خاڵێکمان لە ڕێگە هەڵبژێرد، مەبەست P.
ڕەنگەی خاڵ P لە چەندی O x.
y چەندی لە خاڵ O بۆ خاڵ P.
دواتر ژماردنی چەندی بۆ یاری یەکسان نین
بیربنە AOB ڕێگەکە کە خاڵ O چەندیەکە.
L گەڕە ڕێگەکە.
h فرقی سەروەتی لە نێوان دوو یاری.
x1 ڕەنگەی یاری لە خاڵ A لە چەندی O.
x2 ڕەنگەی یاری لە خاڵ B لە چەندی O.
T تەنگداری ڕێگە.
w وزە لە ڕێگە بە یەکە.
ئێستا،
بەخێربای ژماردنی ڕەنگەی x1 و x2، ڕەنگە چەندی S1 و چەندی S2 ڕێک بکەین.
فۆرمولەکەی سەرەوە بۆ ژماردنی چەندی کاتێک ڕێگەکە لە هەواڵەدا و گەڕەکە نەخۆشە.
چەند چەشنی گرنگی یەکەمە و گوزە لە چەندیدا هەیە؟
