Üst Tərəz İstiçai və ya Yer Kəbləri
Yer kəbirinin (qara sətirin) tərifinə baxış
Yer kəbiri, ya da qara sətir, şimşək mübarizə sistemlərinin əsas bir hissəsidir. Bu, transmisson xəttindən yuxarı qurulmuş və bir dəstək strukturdan digərinə uzanan bir və ya bir neçə kənardaşdır. Bu sətirlər, uzunluqlarının bəzən mütəmadi olaraq yerə bağlanırlar.
Yer kəbirinin əsas funksiyası, transmisson xəttinin faz sətirlərini hədəfləyə biləcək doğrudan şimşək darbalarını qəbul etməkdir. Şimşək cürəmini təhlükəsiz şəkildə yerə yönəltməklə, elektrik enerjisi ilə bağlı potensial zədələri qoruyur və enerji transmisson sisteminin araşdırılmadan işləməsini təmin edir. Qısa daimə, yer kəbiri, şimşəkdən effektiv korunmaq üçün çox effektiv olsa da, elektrik sistemindəki fərqli elektrik hadisələri tərəfindən yaranan kommutasiya dalğalarına qarşı heç bir təsirə malik deyil.
Yer kəbiri ortasında şimşək darbası baş verdiyi zaman, elektrik dalgaları yaradılır və xəttin nöqtələrində ziddi istiqamətlərə yayılır. Bu dalgalar nəhayət, yanacaq transmisson küləklərinə çatır, bu küləklər də elektrik enerjisini təhlükəsiz şəkildə yerə yönəltmək üçün dizayn edilmişdir. Amma, yer kəbirinin effektivliyi, bir açıdan asılıdır: külək ayakları və yer arasındakı mukavemetin kifayət qədər aşağı tutulması lazımdır. Yuğun mukavemet dəyəri, şimşək cürəminin effektiv dissipasiyasını azaltabilir, yer kəbirinin transmisson xəttini qorumaqda onu zayıflatır və potensial elektrik dalğalarına və texnikalara zədə verməyə səbəb olur.
Əgər külək ayakları və yer arasındakı mukavemet yuxarı deyil və yer kəbiri və ya külək şimşək darbasına uğrayırsa, şimşək aşırı yüksək potensiala səbəb olur. Bu yüksək potensial, küləkdən bir və ya bir neçə faz sətirlərinə geri şimşək darbasına səbəb olur. Bu hadisə, geri şimşək darbası adlanır.
Geri şimşək darbası, külək cürəsi və külək impedansının hasilinin transmisson xəttinin izolyasiya səviyyəsini keçdikdə baş verir. Bu riski azaltmaq üçün, bir effektiv yanaşma, külək ayaklarının mukavemetini azaltmaqdır. Yuğun topraq mukavemeti olan sahələrdə, sürüklənmiş çubuqlar və kontrpozlar geniş istifadə olunur.
Kontrpoz, topraqda gömülmüş, adətən çimlənmiş demirdən ibarət bir kənardaşdır. Yuxarı terminal üçün, kontrpoz, xüsusi bir yer terminali kimi funksion edir. Onun roludur, yer bağlantısının dalğalı impedansını azaltmaq və yer kəbiri və kənardaş arasındakı cümləniyeni artırmaq, bu da sistemdəki ümumi şimşək korunmasını yaxşılaşdırır.
Transmisson xəttlərində, iki əsas növ kontrpoz istifadə olunur: paralel kontrpoz və radiusal kontrpoz.
Paralel Kontrpoz
Paralel kontrpoz, transmisson xəttinin tam uzunluğu boyunca yeraltıda yerləşdirilmiş bir və ya bir neçə kənardaşdan ibarətdir. Bu kontrpoz xətləri, hər bir külək və direkdə yer kəbiri ilə birləşdirilir. Bu konfiqurasiya, şimşək darbası zamanı elektrik cürəsinin bərabər paylanmasıyını təmin edir, yüksək voltajın formalaşmasına imkan verməyə və geri şimşək darbasının ehtimalını minimuma endirməyə kömək edir.
Radiusal Kontrpoz
Radiusal kontrpoz, külək ayaqlarının növbəsi boyunca radiusal desenlə yayılan bir sıra tel kimi xarakterizə olunur. Bu tellərin spesifik miqdarı və uzunluğu, iki əsas amilə əsasən müəyyən olunur: külək-inin coğrafi yeri və hakim olan topraq şərtləri. Bu dəyişənlər, kontrpozin külək ayaklarına mukavemeti azaltmaq və transmisson xəttinin ümumi şimşək korunmasını artırmaqda böyük rol oynayır.
Şimşək korunma və ya himayə angle
Şimşək korunma və ya himayə angle, yer kəbiri və himayə edilməli olan faz sətiri arasında dərəcə ölçüsüdür. Adətən, bu angle, yer kəbiri vasitəsilə keçən düşey xətt və yer kəbiri və ən uzaq faz sətiri arasındakı xətt arasında formalaşan angle kimi ölçülür. Bu angle, yuxarı transmisson xətti şimşək korunma sistemlərinin dizayn və qiymətləndirilməsində əsas bir parametrdür, çünki onun, yer kəbirinin şimşək darbalarını qəbul etmə və faz sətirlərini potensial zədələrdən qorumaqda直接影响的翻译结果如下：
Yer kəbiri (qara sətir) tərifinə baxış Yer kəbiri, ya da qara sətir, şimşək korunma sistemlərinin əsas bir hissəsidir. Bu, bir və ya bir neçə kənardaşdan ibarətdir ki, bunlar transmisson xəttinin üstündə, bir dəstək strukturdan digərinə qədər uzanır. Bu sətirlər, uzunluqlarının bəzən mütəmadi olaraq yerə bağlanırlar. Yer kəbirinin əsas funksiyası, transmisson xəttinin faz sətirlərini hədəfləyə biləcək doğrudan şimşək darbalarını qəbul etməkdir. Şimşək cürəmini təhlükəsiz şəkildə yerə yönəltməklə, elektrik enerjisi ilə bağlı potensial zədələri qoruyur və enerji transmisson sisteminin araşdırılmadan işləməsini təmin edir. Qısa daimə, yer kəbiri, şimşəkdən effektiv korunmaq üçün çox effektiv olsa da, elektrik sistemindəki fərqli elektrik hadisələri tərəfindən yaranan kommutasiya dalğalarına qarşı heç bir təsirə malik deyil. Yer kəbiri ortasında şimşək darbası baş verdiyi zaman, elektrik dalgaları yaradılır və xəttin nöqtələrində ziddi istiqamətlərə yayılır. Bu dalgalar nəhayət, yanacaq transmisson küləklərinə çatır, bu küləklər də elektrik enerjisini təhlükəsiz şəkildə yerə yönəltmək üçün dizayn edilmişdir. Amma, yer kəbirinin effektivliyi, bir açıdan asılıdır: külək ayakları və yer arasındakı mukavemetin kifayət qədər aşağı tutulması lazımdır. Yuğun mukavemet dəyəri, şimşək cürəminin effektiv dissipasiyasını azaltabilir, yer kəbirinin transmisson xəttini qorumaqda onu zayıflatır və potensial elektrik dalğalarına və texnikalara zədə verməyə səbəb olur. Əgər külək ayakları və yer arasındakı mukavemet yuxarı deyil və yer kəbiri və ya külək şimşək darbasına uğrayırsa, şimşək aşırı yüksək potensiala səbəb olur. Bu yüksək potensial, küləkdən bir və ya bir neçə faz sətirlərinə geri şimşək darbasına səbəb olur. Bu hadisə, geri şimşək darbası adlanır. Geri şimşək darbası, külək cürəsi və külək impedansının hasilinin transmisson xəttinin izolyasiya səviyyəsini keçdikdə baş verir. Bu riski azaltmaq üçün, bir effektiv yanaşma, külək ayaklarının mukavemetini azaltmaqdır. Yuğun topraq mukavemeti olan sahələrdə, sürüklənmiş çubuqlar və kontrpozlar geniş istifadə olunur. Kontrpoz, topraqda gömülmüş, adətən çimlənmiş demirdən ibarət bir kənardaşdır. Yuxarı terminal üçün, kontrpoz, xüsusi bir yer terminali kimi funksion edir. Onun roludur, yer bağlantısının dalğalı impedansını azaltmaq və yer kəbiri və kənardaş arasındakı cümləniyeni artırmaq, bu da sistemdəki ümumi şimşək korunmasını yaxşılaşdırır. Transmisson xəttlərində, iki əsas növ kontrpoz istifadə olunur: paralel kontrpoz və radiusal kontrpoz. Paralel Kontrpoz Paralel kontrpoz, transmisson xəttinin tam uzunluğu boyunca yeraltıda yerləşdirilmiş bir və ya bir neçə kənardaşdan ibarətdir. Bu kontrpoz xətləri, hər bir külək və direkdə yer kəbiri ilə birləşdirilir. Bu konfiqurasiya, şimşək darbası zamanı elektrik cürəsinin bərabər paylanmasıyını təmin edir, yüksək voltajın formalaşmasına imkan verməyə və geri şimşək darbasının ehtimalını minimuma endirməyə kömək edir. Radiusal Kontrpoz Radiusal kontrpoz, külək ayaqlarının növbəsi boyunca radiusal desenlə yayılan bir sıra tel kimi xarakterizə olunur. Bu tellərin spesifik miqdarı və uzunluğu, iki əsas amilə əsasən müəyyən olunur: külək-inin coğrafi yeri və hakim olan topraq şərtləri. Bu dəyişənlər, kontrpozin külək ayaklarına mukavemeti azaltmaq və transmisson xəttinin ümumi şimşək korunmasını artırmaqda böyük rol oynayır. Şimşək korunma və ya himayə angle Şimşək korunma və ya himayə angle, yer kəbiri və himayə edilməli olan faz sətiri arasında dərəcə ölçüsüdür. Adətən, bu angle, yer kəbiri vasitəsilə keçən düşey xətt və yer kəbiri və ən uzaq faz sətiri arasındakı xətt arasında formalaşan angle kimi ölçülür. Bu angle, yuxarı transmisson xətti şimşək korunma sistemlərinin dizayn və qiymətləndirilməsində əsas bir parametrdür, çünki onun, yer kəbirinin şimşək darbalarını qəbul etmə və faz sətirlərini potensial zədələrdən qorumaqda böyük təsiri var. Şimşək korunması və yer kəbiri konfiqurasiyalarının optimallaşdırılması Yuxarı transmisson xəttlərində şimşək darbasından optimal korunma üçün, himayə angle-ni minimala endirmək əhəmiyyətli olur. 20°-30° arası angle-lər, faz sətirlərinə yeterli korunma təmin etmək üçün effektiv və təhlükəsiz hesab edilir. Mühəndislər, himayə angle-ni 40°-dən yuxarı qoymamağa çalışırlar, çünki bu, korunma effektivliyini azaldır və şimşəkin faz sətirlərinə doğrudan vurması riskini artırır. Cari yüksək voltajlı elektrik sistemlərində, daha geniş boşluqlu kənardaşların olduğu hallarda, iki kənardaşlı yer kəbiri sistemləri norma halına çevrilmişdir. Bu konfiqurasiya, tradisional bir kənardaşlı sistemlərə nisbətən daha yaxşı korunma təmin edir. İki yer kəbiri istifadəsi, şimşəkdən korunma və elektromaqnitik dalğaların dissipasiyası baxımından birdən bir çox avantajlar getirir. Məsələn, iki kənardaşlı yer kəbiri sisteminin dalğalı impedansi aşağıdır, bu da şimşək-dən meydana gələn elektrik dalğalarının daha effektiv dissipasiyasına imkan verir. Ayrıca, iki kənardaşın varlığı, yer kəbiri və faz sətirləri arasındakı cümləniyeni artırır. Bu artan cümləniye, elektrik yükünün daha yaxşı balanslanmasına kömək edir, bu da həcmli voltajların ehtimalını azaltır və yüksək voltajlı transmisson infrastrukturunun ümumi nəqiqliyi və dayanıqlılığını artırır.
