Электроток сунуви принциплари
Муносиб үч фаза тўрт жиқ электр энергия тақсимот системасида, нейтрал жиқ (PEN жиғи ёки N жиғи) эрикка уланишади. Теоретикадан нейтрал жиқнинг потенциали эрининг потенциалига охшидек. Уч фаза юклар муносабатли бўлганда, нейтрал жиқ арқасида йўлайтиган курал мазмуни йўқ. Аммо, агар инсон нейтрал жиқга эриб ва нейтрал жиқда хато бўлса, электроток сунуви вақида бўшиши мумкин.
Электроток сунуви асосан, инсон организми арқасида юборилган электр токи бўлишидан келиб чиқади. Электроток сунувининг инсон организмига таъсирининг дарajasи, инсон организми арқасида юборилган электр токининг кенглиги ва муддати, ток юборилиш юллари кабилда факторлар билан bog'liq. Кенг маъруф, агар инсон организми арқасида юборилган сетка токи (50Hz ёки 60Hz) 10mA дани ошип кетса, инсон самостий тарзда электр энергия менбасидан эришиб кетиш мумкин эмас. Ток 30mA дани ошип кетганда, серд ритмининг расиляшуви ва бошқа ижобий натижаларга олиб келиши мумкин.
Электроток сунувига олиб келиши мумкин бўлган нейтрал жиқ хатолик шартлари
Нейтрал жиқни кесиб юбориш
Агар нейтрал жиқ кесиб юборилса, уч фаза муносабатсиз бўлганда, кесиш учундан кейинги нейтрал жиқнинг потенциали ўзгаради. Мисол учун, уч фаза тўрт жиқ осмончалар тизимидаги осмончаларда, агар нейтрал жиқ бир жойда кесиб юборилса, ҳар бир фазадаги юклар (мисол учун, лампочкалар) тулики бир хил бўла олмайди, нейтрал жиқ арқасида юборилган ток нормал холда юбориши мумкин эмас. Шунда, кўпроқ юкка эга бўлган фаза мисолида, бу фазадан бир қисми ток башқа фазалардаги юклар ва нейтрал жиқ арқасида цикл яратади, нейтрал жиқнинг потенциали ноль эмас ва ёғирак вольтажга ошиши мумкин. Агар инсон шунда живон нейтрал жиқга эриб кетса, инсон организми арқасида ток юборилиши ва электроток сунуви вақида бўшиши мумкин.
Нейтрал жиқ бого‘лишини йўқи бўлиши
Нейтрал жиқ ва тажхизотлар ўртасида ёки тақсимот кутучисида нейтрал жиқ терминали ўртасида йўқи бого‘лиш ҳам маҳаллий бўлади. Бого‘лиш йўқ бўлиши ушбу ўрнида сопротивни ўзгартирди. Ом заони U=IR га коира, ток юборилганда, бого‘лиш йўқ ўрнида вольтаж пастайиш бўлиши мумкин. Агар бу вольтаж пастайиши нейтрал жиқнинг потенциали эр potentiaлidan айырмачи бўлса, агар инсон бунга эриб кетса, инсон организми арқасида ток юборилиши ва электроток сунуви вақида бўшиши мумкин.
Нейтрал жиқ ва фаза жиғи ортасида кесиш ва кейин эриш (кунироқ холат):
Бу холат нейтрал жиқнинг кенг вольтажи бўлишига сабаб бўлиши мумкин. Мисол учун, электр тажхизоти ичинда, нейтрал жиқ ва фаза жиғи ортасида кесиш юборилса. Кесишдан кейинки кенг ток корхона даврони ишга тушириши мумкин. Аммо, агар хато тўлиқ тез кесиб юборилмаса, ёки земга уланган тизим томонидан так эмас бўлса, кесиш токининг бир қисми земга уланган тизим арқасида юборилиши мумкин. Шунда, нейтрал жиқнинг кенг қолдиқ вольтажи бўлиши мумкин. Агар инсон бунга эриб кетса, электроток сунуви вақида бўшиши мумкин.
Электроток сунуви таъсирлари
Электроток сунуви зарарлари
Ток инсон организми арқасида юборилганда, нерв тизими ва серд кабилда маҳаллий органларга туючи электроток сунуви зарарларини келитирди. Инсон организми тирналангандек сезимга эга бўлади. Ток кенгайишга олиб бора, бу сезим кенгайади ва мускул спазмлари бўлиши мумкин. Агар ток узун муддат юборилса ёки ток кенг бўлса, нисволеш парализацияси ва серд тўқиши тохташи мумкин. Мисол учун, агар инсон организми арқасида юборилган ток бир неча десят миллиампердан юқори бўлса, серд вентрикуляр фибрилляцияси бўлиши мумкин, бу ҳужжати аномалия серднинг аффектив тарзда кан юборишга мажбур бўлмайдиган ва ҳаятга хавф-хатар келиши мумкин.
Электр ювожи
Инсон нейтрал жиқга эриб кетганда, агар эриш учунда арка юборилса ёки ток инсон организми ичинда иссиқ юборса, электр ювожи юборилади. Электр ювожининг дарajasи, ток кенглиги, эриш муддати ва инсон организми сопротиви кабилда факторлар билан bog'liq. Кенг маъруф, юқори вольтаж ва кенг токлик электроток сунуви кенг электр ювожи бўлишига сабаб бўлади. Электр ювожи фақат кўрinishи эмас, айрим жахоний тижорат ва кулакларга кенг зарар бериши мумкин. Мисол учун, агар инсон кенг вольтажга эга бўлган нейтрал жиқга эриб кетса, эриш учунда карбонизация юборила олмайди, ва айрим жахоний тижорат ичинда кулаклар ва пузырьчалар кабилда ички зарарлар бўлиши мумкин.