Elektrik şoku nötr kabloda ne zaman meydana gelir?
Elektrik şoka ilə bağlı prinsiplər
Normal üç fazalı dörd xəttli elektrik təchizat sisteminə, nötral xətt (PEN xətti və ya N xətti) yerlə birləşdirilir. Teorik olaraq, nötral xəttin potensialı yer potensialına bərabərdir. Üç fazalı yük dengəyən zaman, nötral xəttin içində nəzəri hesabla heç bir cürməyən akım çərik alır. Amma, insan nötral xətti toxunsa və nötral xəttin işi çatışarsa, elektrik şokuna səbəb olar.
Elektrik şoku, insan bedəninə akım çərik etdiyi üçün baş verir. Elektrik şokunun insan bedəsinə zərərini, bedənə çərik edən akımın həcmi, müddəti və yolu kimi faktorlar ilə əlaqəlidir. Ümumiyyətlə, 50Hz və ya 60Hz olan elektrik akımı insan bedənindən keçəndə 10mA-dan çox olduğunda, insan özü elektrik mənbəsindən uzlaşa bilməyəcəyini nəzərə alırlar. Akım 30mA-dan çox olduqda, qalbi titrətməyə səbəb olmaqla ciddi nəticələrə gətirə bilər.
Elektrik şokuna səbəb olmaq üçün nötral xəttin işi çatışma halları
Nötral xəttin kəsiləsi
Nötral xətt kəsiləndə, üç fazalı dengesizlik halında, kəsilən nöqtədən sonra nötral xəttin potensiali dəyişir. Məsələn, üç fazalı dörd xəttli aydınlatma sistemində, nötral xətt bir nöqtədə kəsilərsə, hər fazadakı yüklərin (məsələn, lampa) tamamilə eyni olmayacağından, nötral xəttin içindən normal olaraq enerji mənbəsinə qayıdan cürməyən akım normal olaraq çərik etmir. Bu zaman, daha çox yükü olan fazaya nümunə olaraq, bu fazadan bir hissəsi digər fazaların yükü və nötral xətləri vasitəsilə dairəvi hala gəlir, nötral xəttin potensialı artıq sıfır deyil və yüksək voltajda ola bilər. İnsan bu aktiv nötral xətti toxunsa, bedənin içindən akım çərik edərək elektrik şokuna səbəb olar.
Nötral xəttin zəif əlaqəsi
Nötral xəttin təchizat və ya paylanma qutusundakı terminalda əlaqə nöqtələrində zəif əlaqə də çox yayıldır. Zəif əlaqə bu nöqtədəki direnci artıracaqdır. Om定律似乎被截断了，不过根据上下文，应该是“欧姆定律”。请允许我继续翻译剩余的部分：
Zəif əlaqə bu nöqtədəki direnci artıracaqdır. Om qanunu U=IR-ə görə, burada akım çərik etdiyi zaman, zəif əlaqə nöqtəsində voltaj düşüşü olacaq. Bu voltaj düşüşü nötral xəttin potensialını yer potensialından uzaqlaşdırırsa, insan onu toxunsa, bedənin içindən akım çərik edərək elektrik şokuna səbəb olar. Nötral xətt və faz xəttinin short devası və sonra yerlə short devası (daha mürəkkəb bir hal): Bu hal nötral xəttin təhlükəli voltaja malik olmasına səbəb ola bilər. Məsələn, elektrik təchizatının içində nötral xətt və faz xətti arasında short deva baş verirsə, short dan sonra böyük akım korporativ qoruma cihazının fəaliyyətə keçməsinə səbəb olar. Amma, əgər xəta tamamilə dairəvi hala bitirmirsə, və ya yerlə birləşmə sistemi mükəmməl deyilsə, short akımın bir hissəsi yerlə birləşmə cihazı vasitəsilə yerə çərik edə bilər. Bu zaman, nötral xəttin belə bir qalan voltacı ola bilər. İnsan nötral xətti toxunsa, elektrik şokuna səbəb olar. Elektrik şokunun zərəri ifadələri Elektrik şoku zədəsi Akım insan bedənindən keçəndə, sinir sistemi və qalb kimi vacib organlara doğrudan elektrik şoku zədəsi yetirir. İnsan bedəsi titrəmə hissi alır. Akım artıqca, bu hiss daha güclü olur və kas spazmları baş verə bilər. Əgər akım uzun müddət çərik edə və ya akım böyük olarsa, solunum paralizi və qalb dayanması kimi ciddi nəticələrə səbəb olar. Məsələn, insan bedənindən keçən akım bir neçə desimiliamper və ya daha çox olduğunda, ventrikul titrəməsinə səbəb olar, bu isə qalbün effektiv olaraq qan pompalamasına imkan verməyən çox təhlükəli ritm bozukluğudur və həyat riskini artırır. Elektrik yandığı İnsan nötral xətti toxunaraq elektrik şokuna səbəb olarkən, əgər toxunma nöqtəsində ark yaransa və ya akım insan bedəninin içində istilik yaratdırsa, elektrik yandığı baş verir. Elektrik yandığının dərəcəsi, akımın həcmi, toxunma müddəti və insan bedəsi direnci kimi faktorlarla əlaqəlidir. Ümumiyyətlə, yüksək voltajlı və böyük akımlı elektrik şokları daha ciddi elektrik yandığına səbəb olur. Elektrik yandığı sadəcə deriyə zərər verir, amma altındakı tissülər, kaslar və kemiklərə də dərin zədələr yetirə bilər. Məsələn, insan nisbətən yüksək voltajlı nötral xətti toxunsa, toxunma nöqtəsi qararmış və karbonlaşmış görünə, tissülün etrafında istilik zədəsi səbəbindən qırmızılıq, kabarcıklar və s. hallar gözələnə bilər.
