Реактивтік соп - бұл контурде индуктивті (индуктивтілік) немесе конденсаторлық (емкілік) элементтер түзген жолақтың фазасының айырмашылығына әсер ететін импеданс. Реактивтік соптың энергия өлшерулеріне тигізген әсер негізінен төмендегі жағдайларда көрсетілетіні:
Күш коэффициентінің төмендейі: Индуктивті немесе конденсаторлық элементтерді қамтитын контурлерде электр ағысы мен напрямдаманың орташа мәндерінің арасында фазалық бұрыштың айырмашылығы болады. Бұл күш коэффициентін (PF) төмендетеді, ол активті күш (кВт) мен апаративті күш (кВА) қатынасы ретінде анықталады. Төмен күш коэффициенті – бұл дегені, көбірек энергия электр немесе магниттік өрістерді пайдалану үшін, ал әлеуметтік жұмыс істеуге болмайды.
Пайдаланылмаған энергия өлшеру: Реактивтік соптың болуы - бұл энергияның бір бөлігінің нақты жұмысқа (яғни, пайдалы энергияға) айналмауы, ол магниттік немесе электр өрістерді пайдалану үшін қолданылады. Бұл энергия бөлігі реактивтік күш деп аталады (Reactive Power), оны кВармен өлшейді. Реактивтік күш нақты жұмыса айналмайды, бірақ энергиялық жүйе арқылы өткізілуі қажет.
Өлшеру қателері: Классикалық электромеханикалық счетчиктер чисто омик нагрузкаларды үшін өлшеру қателерін көрсетуі мүмкін. Себебі олар әдетте чисто омик нагрузкалар үшін құрылған, ал омик емес условийда фазалық бұрыштардың өзгерісі өлшерулердің дұрыстығын зыяндауы мүмкін.
Цифрлық счетчиктердің дәлдігі: Жаңа цифрлық счетчиктер омик емес нагрузкаларды ескеру үшін құрылған және активті күшті дәл өлшеу үшін қолданылады. Бірақ да, әріптеске, қарапайым өлшерулердің өте көп реактивтік күш бар шарттарда дәл өлшеру үшін турахтуру қажет.
Электр энергиясының қымбаттауы: Энергия компаниялары көбінесе пайдаланушының күш коэффициентіне қарай биллингді өзгертуге қолданылады. Егер пайдаланушының күш коэффициенті белгілі бір деңгейнен төмен болса, олар қосымша төлемге тырысады, себебі энергия компаниялары реактивтік күшпен іске қосу үшін қосымша жабдық қажет.
Жабдықтардың қаржыландыру нәтижесінің азалауы: Промышлендік пайдаланушылар үшін төмен күш коэффициенті - бұл энергия жабдықтарының (генераторлар, трансформаторлар) неэффективті пайдалануы, олардың қаржыландыру нәтижесінің азалауы.
Реактивтік соптың энергия өлшерулеріне әсерін азайту үшін төмендегі шешімдер қолданыла алады:
Күш коэффициентін жақсарту: Параллель конденсаторлар қосу арқылы күш коэффициентін жақсарту реактивтік күш бөлігін азайтуға және энергия өлшерулердің дәлдігін жақсартуға қолданылады.
Құрылатын счетчиктерді тиісті таңдау: Омик емес нагрузкалар үшін қолданылатын счетчиктерді таңдау арқылы дәл өлшерулер қамтамасыз етілетіні.
Нагрузканың құрылымын оптимизациялау: Нагрузкаларды тиімді қою арқылы реактивтік күштің пайда болуын минималдау және жүйенің жалпы үздігін жақсарту.
Жалпысынан, реактивтік соптың болуы күш коэффициентін төмендетеді, сонымен қатар, энергия өлшерулердің дәлдігі мен экономикасына әсер етеді. Циркуитетіндегі күш коэффициентін жақсарту арқылы бұл теріс әсерлерді эффективті түрде азайтуға болады.