چییە پۆتەنسیالی برق؟

بە شێوازی هەمان، جیاوازی پتانسیال بین دوو خاڵدا دەتایەنەوە کارێکی پێویستە بۆ چاکاندنی یەکە جارەیەکی مانا لە خاڵێک بۆ خاڵێکی تر.
کاتێک یەکێکی فشاردار دەبێت، دەتوانێت یەکێکی فشاری سەرەکی دیکە بگرێت و یەکێکی فشاری هاوشێوە بگڕێت. ئەمە یەکێکی فشاردار دەشێت کارێک بکات. ئەمە کارەکەی یەکێکی فشاردار دەتایەنەوە بە پتانسیالی الکتریکیی ئەم یەکە.

ئەگەر دوو یەکێکی فشاردار بە یەکەوە ناوگێڕ پەیوەستبن، ئېلکترونان دەست پێدەکەن لە یەکێکی فشاری کەمەر بۆ یەکێکی فشاری زۆر، ئەمەش یەکێکی فشاری زۆرە بۆ یەکێکی فشاری کەمەر بەپێی جیاوازی پتانسیالی یەکەکان و ناوگێڕەکە.

بۆیە، پتانسیالی الکتریکیی یەکێک دەبێتە شێوازی فشارداری کە دەوترێت چی گەیشتەوە یان دەرکەوتەوە فشاری الکتریکی بۆ یەکێکی تر.
پتانسیالی الکتریکی دابەش دەکرێت بە سطحی الکتریکی، و جیاوازی دوو سطحەکە، دەهێشتە چاکاندنی چاک بین. ئەم سطحە دەبێتەوە بەپێی ڕێژەی سفر. پتانسیالی زەوی بە سفر دەگیرێت. پتانسیالی الکتریکی لە سەرەوەی پتانسیالی زەوی دەگیرێت بە پۆزیتیف و پۆتانسیالی الکتریکی لەخوارەوەی پتانسیالی زەوی دەگیرێت بە نێگەتی.

یەکەی پتانسیالی الکتریکی فولتە. بۆ چاکاندنی یەکە جارەیەکی مانا لە خاڵێک بۆ خاڵێکی تر، ئەگەر یەک جول کاری بکرێت، ئەوا جیاوازی پتانسیال بین خاڵەکە دەبێتە یەک فولت. بۆیە، دەتوانین بڵێین،

ئەگەر یەک خاڵ بە پۆتانسیالی ٥ فولت هەبێت، ئەوا دەتوانین بڵێین بۆ چاکاندنی یەک کولۆن لە بێبەرەوە بۆ ئەم خاڵە، ٥ جول کاری پێویستە.
ئەگەر یەک خاڵ بە پۆتانسیالی ٥ فولت هەبێت و یەکێکی تر بە پۆتانسیالی ٨ فولت، ئەوا ٨-٥ یان ٣ جول کاری پێویستە بۆ چاکاندنی یەک کولۆن لە خاڵێکی یەکەم بۆ خاڵێکی دووەم.

پۆتانسیالی خاڵێک بەهۆی یەکێکی فشاردار

بەربەستە یەکێک فشاردار +Q لە ڕووبەردا. بەربەستە یەک خاڵ لە ڕێگەی x لەم یەکە +Q. ئێستا یەکە جارەیەکی مانا لەو خاڵەدا دەگرن. بەپێی قانونی کۆڵۆمب، یەکە جارەیەکی مانا دەبێتە گرتە،

ئێستا، یەکە جارەیەکی مانا دەگرن لە ڕێگەی چەقەکە dx بۆ یەکە Q.

لەکاتی چاکاندنەوەیەکەدا کاری کە بەپێی فیلدەکە کرابێت،

بۆیە، کاری کە بەپێی چاکاندنی یەکە جارەیەکی مانا لە بێبەرەوە بۆ ڕێگەی x دەبێتەوە، دەتایەنەوە بە،

بەپێی تایبەتمەندی، ئەمە پۆتانسیالی الکتریکیی خاڵەکە بەهۆی یەکە +Q. بۆیە، دەتوانین بنوسین،

جیاوازی پۆتانسیال بین دوو خاڵە

بەربەستە دوو خاڵ لە ڕێگەی d1 مێتەر و d2 مێتەر لە یەکە +Q.
دەتوانین پۆتانسیالی الکتریکی لە خاڵێکی ڕێگەی d1 مێتەر لە +Q بەم شێوازە بیانووسین،

دەتوانین پۆتانسیالی الکتریکی لە خاڵێکی ڕێگەی d2 مێتەر لە +Q بەم شێوازە بیانووسین،

بۆیە، جیاوازی پۆتانسیال بین ئەم دوو خاڵە دەبێتە