Qanûna herî çember a Ampere yek qanûn bingehî ye di elektromagnetizmasa de ya ku têkiliya magnetic derbarê birçavên elektrîk û caranîk da. Navê li serê alimê Fransî André-Marie Ampère hatiye jî tiştî, ku qanûna wê li serekê salemê 19în hatiye şikand.
Qanûna herî çember a Ampere bi rêzikariya matematîkî hate nîşan kirin:
∮B⋅ds = µ0Ienc
yê ku:
∮B⋅ds – Integrala têkiliya magnetic (B) derbarê raya bendrast (ds)
µ0 – Permeability space free, navnîsha pêkhatî ya bi nîrvana 4π x 10-7 N/A2
Ienc – Caranîk guherî yên di bendrastê bendrast de
Bi rêzikariya hêsan, qanûna herî çember a Ampere dîsa ku têkiliya magnetic derbarê birçavên elektrîk tuhafîk e caranîka vê birçavê. Ev demek e ku heke caranîka di birçav de çend bike, têkiliya magnetic derbarê birçav ê ji bilî çend bike.
Qanûna herî çember a Ampere yek prînsipal bingehî ye ku bikar îtin lêkolîn têkiliya magnetic yên ji caranîkan re vejînin û biafirîn kêrdina sistemên elektromagnetîk. Hêli bike bi qanûnan din, wekî qanûna Faraday yên induksiyonê elektromagnetîk, biafirîn kevahîyan derbarê têkiliya elektrîk û magnetic.
Li serê Sistemê Yekbûyî yên Nîşangir (SI), ku newton per amperê squared an henry per metre dikarî be.
Induksiyona magnetic yên ji wirên dirêj bi caranîk hate lêkolîn.
Dexsişîn cihê têkiliya magnetic da ku di toroid de ye.
Lêkolîn têkiliya magnetic yên ji wirên dirêj bi caranîk.
Ditêkiliya ku di wir de ye.
Navbera zorên caranîkan.
Peyama: Respekt bidin, nivîsên xweşîn bixebitandin, heke vê tekmilat bide lêgerînin.