Напрявни бозорганинги нисбати чега?
Напрявни бозорганининг таърифи
Напрявни бозорга (VCO) - бу киритилган напрявга нисбатан чыгарма сигналинг фазосини юзага келтирувчи бозоргадир.
Ишlash принципи
VCO схемалари вариатор диодлари, транзисторлар, оп-амперлар ва бошка напрявни бозорлаш электрон компонентлари йордамида ишлаб чикарилиши мумкин. Бу ерда оп-амперлар ёрдамида ишлашадиган VCO хакида сўз ойлаймиз. Схема келтирилган.
Бу VCOнинг чыгарма сигнал квадрат форма булади. Биз биламизки, чыгарма фазаси бозорлагич напрявга нисбатан муносибатдан берилиши мумкин. Бу схемада аввалги оп-ампер интегратор сифатида ишлатилиши мумкин. Шунда напряв бозорлаш усуллари амалга оширилган.
Шундака, берилган бозорлагич напрявнинг ярими оп-ампер 1нинг мусбат терминалга берилади. Айлантирган терминалда шундай усулда напряв сақланиши мумкин. Бу R 1 резисторидаги напряв тушуви ҳисобида сақланиши учун.

MOSFET қулуқи ишлатишда, R1 резисторидан өткен ағыс MOSFET қулуқи арқилик өтеди. R2 резистори R1 резисторининг ярим катта қаршылыкка эга, шундай усулда напряв тушуви ва эки эса ағыс. Демак, кошма ағыс булучи конденсатор зарядланади. Оп-ампер 1 бу ағысни таминлаш учун кадам-кадамга ошинмо чыгарма напрявни берishi керак.
MOSFET қулуқи ишлатилмаганда, R1 резисторидан өткен ағыс конденсатор арқилик өтеди, ташкан. Бу вактда оп-ампер 1дан олинган чыгарма напряв пастаювчи булади. Натижа сифатида, оп-ампер 1нинг чыгармаси тригонометрия формаси булади.
Иккинчи оп-ампер Шмит триггер сифатида ишлатилиши мумкин. Унинг киритилган сигналы биринчи оп-ампердан келиб турибди. Эгер бу киритилган напряв чеклов дарajasidan юқори бўлса, иккинчи оп-ампернинг чыгарма VCC булади. Эгер чеклов дарajasidan паст бўлса, чыгарма нол булади, натижа сифатида квадрат форма чыгарма булади.
VCOнинг мисоли LM566 IC ёки IC 566. Бу ҳақиқатда икки чыгарма - квадрат ва тригонометрия формаси ёрдамида ишлаб чикариш мумкин бўлган 8 пинли интеграл схема. Ички схема келтирилган.

Напрявни бозорга VCOдаги фаза бозорлаш
Коپ VCO турлари ишлатилади. Бу RC осциллятор, мультивибратор, LC ёки кристалл осциллятор турлари булиши мумкин. Лекин; агар RC осциллятор туринда бўлса, чыгарма сигналинг фазоси капаситорга нисбатан киргина булади:

LC осциллятор холида, чыгарма сигналинг фазоси булади:
Демак, киритилган напряв ёки бозорлагич напряв ўзроқ ўсса, капаситор киргина булади. Шундака, бозорлагич напряв ва осцилляциялар фазаси мос тақсимотга эга. Яъни, бири ўзрок ўсса, башкаси да ўзрок ўседи.

Юқорида келтирилган рисунок напрявни бозорга VCOнинг негизий иш принципин кўрсатади. Бу ерда VC(nom) белгилиган номинал бозорлагич напрявда, осциллятор номинал ёки нормал фазада, fC(nom) ишлайди.
Агар бозорлагич напряв номинал напрявдан паста бўлса, фаза хам паста булади, ва агар номинал бозорлагич напряв ўзрок ўсса, фаза хам ўзрок ўседи.
Бошка диодлар, капаситорлар ва башка компонентлар ёрдамида перемен напрявни бозорлаш мумкин. Паст фазали осцилляторларда, капаситорларни зарядлаш темпи напрявни бозорлаш ағыс ёрдамида ўзгартирилади.
Напрявни бозорга VCO турлари
Гармоник осцилляторлар
Релаксация осцилляторлар
Ишлатиладиган жойлар
Функционал генератор
Фаза локалаштirma цикл
Тон генератор
Фаза ўзгартириш кодлаш
Фаза модуляция