Электромагнит кучкорлигини йўнашуви
Электромагнит кучкорлигининг йўнашуви бирқатар физика қонунлари ва ёрдамчи қoidalarga кўра аниқлана олади, масалан, Лоренц куч королиги ва чап қол қoidalari. Кўпроқ тафсилла:
Лоренц куч королиги
Лоренц куч королиги электр ва магнит майдандасида зарядланган партителанинг сезган кучни тасвирлайди. Зарядланган партителанинг устига таасир этказилган куч йўнашуви quyidagi формула ёрдамида аниқланади:
F=q(E+v*B)
Бундан ташқари,
F - Лоренц кучи,
q - заряд миқдори,
E - электр майдан.
v - партителанинг хурди ва B - магнит майдан. Бу формула зарядланган партителанинг магнит майданда куч йўнашуви унинг хурдининг ва магнит майданнинг йўнашувидан келтириб чықишин билдиради.
Чап қол қoidalari
Электромагнит кучкорлигининг йўнашуви кўпроқ интуитив тасаввурга эга бўлиши учун чап қол қoidalariдан фойдалана оламиз. Чап қол қoidalari зарядланган партителанинг магнит майданда харакат этишида устига таасир этказилган куч йўнашуви аниқланганда ишлатиладиган эслатма ёрдамчидир. Айрим кадамлар quyidagicha:
Чап қолингизни такиланг, сизнинг бешмайсиз, тушмайсиз ва ортача майсингиз бир-бирига перпендикуляр бўлсин.
Тушмайсизни магнит майдан (B) йўнашуви боғича босинг.
Ортача майсизни заряд харакати (v) йўнашуви боғича босинг.
Шунда, бешмайсиз босилиши Лоренц кучи (F) йўнашувига кўрсатади.
Сизга эслатма керакки, тергина зарайлар ҳақида тоғри қол қoidalariдан фойдаланиш керак, ёки тергина зарайларга таасир этказилган куч йўнашуви ўзгартирилган натижага кирсида эскиртирилади.
Мисол тahlili
Мисол кўриб чiqiladi: Айрим йўнашувда харакат этмоқда болган мусбат заряд берилган. У магнит майданга кирганда, унинг харакат йўнашувига перпендикуляр бўлади. Чап қол қoidalariга кўра, мусбат заряд устига таасир этказилган куч унинг харакат йўнашуви ва магнит майдан йўнашувига перпендикуляр бўлади. Бу куч зарядни созишга сабаб бўлади, ва созиш йўнашуви чап қол қoidalari ёрдамида аниқланади.
Жамига айтканда, электромагнит кучкорлигининг йўнашуви заряд харакати йўнашуви, электр ва магнит майдандалар йўнашувидан келиб чыкади. Электромагнит кучкорлигининг йўнашуви Лоренц куч королиги ва чап қол қoidalari ёрдамида аниқлана олади.