Электромагниттік күштің бағыты
Электромагниттік күштің бағыты бірнеше физикалық заңдар мен ережелер арқылы анықталуы мүмкін, мысалы, Лоренц күш заңы және сол жұлдыз ережесі. Мына толығырақ түсіндірме:
Лоренц күш заңы
Лоренц күш заңы электр және магниттік өрістегі зарядталған затпенің тәсіресін сипаттайтын заң. Зарядталған затпенің үстіне тәсір етуге болатын күштің бағыты мына формула арқылы анықталады:
F=q(E+v*B)
Мұнда,
F - Лоренц күші,
q - заряд мөлшері,
E - электр өрісі,
v - затпенің жылдамдығы, ал B - магниттік өріс. Бұл формула зарядталған затпенің магниттік өрістегі үстіне тәсір етуге болатын күштің бағытының оның жылдамдығының және магниттік өрісінің бағытына байланысты болатынын көрсетеді.
Сол жұлдыз ережесі
Электромагниттік күштің бағытын интуитивті түрде анықтау үшін сол жұлдыз ережесін қолдану мүмкін. Сол жұлдыз ережесі - бұл зарядталған затпенің магниттік өрістегі қозғалғанда үстіне тәсір етуге болатын күштің бағытын анықтау үшін қолданылатын эске түсіру техникасы. Тəуелсіз кадамдар төмендегідей:
Сол жұлдызды шығырып, бас пальметі, қойылыс пальметі және орта пальметі бір-біріне перпендикуляр болатындай қойыңыз.
Қойылыс пальметін магниттік өріс (B) бағытына бағыттаңыз.
Орта пальметін зарядтың қозғалыс бағытына (v) бағыттаңыз.
Сондықтан, бас пальметінің бағыты зарядталған затпенің үстіне тәсір етуге болатын Лоренц күші (F) бағытын көрсетеді.
Теріс зарядтар үшін оң жұлдыз ережесін қолдану керек, немесе теріс зарядтың үстіне тәсір етуге болатын күштің бағыты қолданылған нәтиженің кері бағытында болады дегенін ескеру керек.
Жағдайды талдау
Мысалы: Оң заряд бір бағытта қозғалып, оның қозғалыс бағытына перпендикуляр магниттік өріске кіреді деп есептеңіз. Сол жұлдыз ережесі бойынша, оң зарядтың оның қозғалыс бағытына және магниттік өріс бағытына перпендикуляр күшке тап болатыны анықталады. Бұл күш зарядты ауытқуға алып келеді, ал ауытқу бағыты сол жұлдыз ережесі арқылы анықталады.
Жалпы ретте, электромагниттік күштің бағыты зарядтың қозғалыс бағытына, электр және магниттік өрістердің бағытына байланысты болады. Электромагниттік күштің бағыты Лоренц күш заңы және сол жұлдыз ережесі арқылы так анықталуы мүмкін.