Жер арқылы өткен электр ағысы (басқа сөзмен, жердеу жолы арқылы) түніктіру қауіптерін пайда етуі мүмкін, себебі ағыс түскінші жолдар бойынша өткенде ыстықты пайда етеді. Бұл ыстық жанарлық заттарды ішектеуге болады. Төмендегідер - электр ағысының жер арқылы өтуімен пайда болатын түніктіру қауіптерінің бірнеше механизмі:
1. Ағыс артысу
Кирик шарық: Егер ағыс, оның өтуі үшін дайындалған жолдан (мысалы, жер арқылы) өтсе, кирик шарық пайда болады. Кирик шарық көптеген ағысты және ыстықты пайда етеді.
Өзіндік артысу: Кирик шарық болмағанымен да, егер жер ағыс үшін қосымша жол болса, өзіндік артысу ситуациясы пайда болуы мүмкін, сонымен ыстықты артыру.
2. Аркалық жарық
Аркалар: Егер ағыс жер немесе басқа диэлектрикалық материал (мысалы, ауа) арқылы өтсе, аркалар пайда болады. Аркалар жанарлық заттарды ішектеуге жеткілікті энергия менін береді.
Буталар: Жер арқылы өткен ағыс тағы буталарды пайда етеді, олар да жанарлық заттарды ішектеуге болады.
3. Коррозия және физикалық зиян
Коррозия: Егер жерде металлдық заттар (мысалы, қабырғалар немесе арматура) болса, ағыс ол металлдарды коррозиялантуға әкелуі мүмкін. Коррозия металлдық құрылымды жеңілдетеді және ыстықты пайда етеді.
Физикалық зиян: Ағыс жер арқылы өткенде, жер материалына физикалық зиян жасалуы мүмкін, мысалы, жанарлау немесе ауыздыру, түніктіру қауіптерін арттыру.
4. Сопротивление жылуы
Дұрыс контакт жоқ: Егер ағыс жер арқылы өткен контакт нүктелері дұрыс болмаса (мысалы, контакт беттері жапырайтылған немесе коррозияланған), бұл нүктелер ыңғайсыз-қарсылық аймақтары болады. Ыңғайсыз-қарсылық аймақтар көптеген ыстықты пайда етеді.
Жер қарсылығы: Жер қарсылығы да жер арқылы өткен ағыс тығыздығына әсер етеді. Жоғары қарсылықты жерлер ағыс өткенде көбірек ыстықты пайда етеді.
5. Заттардың жанарлығы
Жанарлық заттар: Егер жердің айналысында жанарлық заттар (мысалы, ағаш чиптері, қағаз, химикалық заттар) болса, кішкентай электр буталары да түніктіруге жеткілікті болуы мүмкін.
6. Жабдықтардың қырғызылуы
Изоляция қырғызылуы: Егер электр жабдықтарының немесе кабелдердің изоляциясы қырғызылса, ағыс жерге сүзіп кетуі мүмкін, сонымен ыстықты артыру және түніктіру қауіптерін пайда етуі мүмкін.
Құрылымдау қателері: Егер электр жүйесі тура құрылған жоқ болса, мысалы, қажетті жердеу қорғауы жеткіліксіз болса, ағыс өткен жолынан орнына жер арқылы өтуді әкелуі мүмкін.
Түніктіру қауіптерінен сақталу мерзімдері
Жер арқылы өткен электр ағысымен пайда болатын түніктіру қауіптерінен сақталу үшін төмендегі мерзімдер қолданылады:
Дұрыс жердеу: Барлық электр жабдықтарының жақсы жердеу байланысы болуын қамтамасыз ету.
Регулярлық тексерістер: Электр жабдықтары мен кабелдерді регулярлық қарап, олардың жақсы қалыптасқан және қырғызылу немесе ескіріп кетуін жою.
Қалдық ағыс құрылғыларын қолдану: Ағыс сүзіп кеткенде тез қуатты төмендету үшін қалдық ағыс құрылғыларын (RCD) орнату.
Білім беру және даярдану: Жұмысшыларды электр қауіпсіздігі туралы таныту және электр түніктірулерінен қалай қорғану керектігін түсіну.
Қауіпсіздік стандарттарына сәйкес жүру: Мемлекеттік және аймақтық электр қауіпсіздігі стандарттары мен ережелеріне сәйкес жүру.
Бұл мерзімдерді қолдану арқылы жер арқылы өткен электр ағысымен пайда болатын түніктіру қауіптерінің рискин өте әлсіз ету мүмкін.