Фуза - бу электр цепьларда жисмоний аввалоқа ва короткакасетка қарши химоя қиладиган қурал. Унинг максати - короткакасет токлари ёки чиройли аввалоларга маҳаллик этганда электр цепини кесиш. Бу энг содда ва арзон қосимча.
Фузалар 66 кВ гача баланд вольтли системаларда ва 400 В гача паст вольтли системаларда аввалоқа ёки короткакасет қарши химоя қилиш учун ишлатилади. Айрим мослашуларда, уларнинг токни кесиш ҳосилалари аниқ қонунчиликга мақул бўлган жойда фаол бўлади.
Фуза принципи
Фуза электр токнинг иситиш эффектининг асосида ишлаётади. Нормал шартларда:
Фуза элементи нормал иш токини ўтказади, исиқ қуйидаги авозга чиқади.
Бу элементнинг температурасини оғиш нуқтасидан паст ҳолда сақлайди, шунда цепьнинг давом эттиги камаллашади.
Аризода (мисол учун, короткакасет ёки аввалоқа):
Ток ҳажми нормадан кўпга ўсинади.
Яратилган коф ҳаддан ошган исиқ фуза элементин те孜аро эрйтиб, цепьни кесиб, аризони алмоқчидан ажратади.
Бу баркалар ва қурувчиларни анормал токлар томонидан яратилган зиянатдан ҳимоя қилади.
Дизайн ва функция
Элемент материаллари: Кенг келиш аризаларда тез эрите олдиги учун паст эрите нуқталарига эга кондуктив металллар (мисол учун, мис, йилқич, ёки цинк-кумшиш аралашмалари)дан тайёрланади.
Картридж: Элементни чеклади, механика йордам беради ва (йопилган турларда) арканчилик материаллар (мисол учун, кварц куми) билан аризода арканчиликни бузишдан сақлайди.
Асосий функция: Нормал ток ўтказишга рухсат беради, аммо юқори ҳажмли ариза токларини тез кесишга имконийт йўл қўяди.
Электр фузаларининг афзалликлари
Арзон ҳимоя: Энг экономик ҳимоя формаси, ҳеч қандай давом этиш хизмати талаб этилмайди.
Автоматик ишлаш: Ташқи кирувчиларсиз аризога тез жавоб беради, кейинчалар цепь бузувчиларидан тезроқ.
Ток чекловчи: Кичик фуза элементлари тез эритилиши орқали ариза токларин чеклайди, систем компонентларига босимни камайтиришади.
Инверс вақт-ток хосилалари: Аввалоларга (самарали жавоб) ва короткакасетга (анча қизиқ) айирма қилиш қонунчилигини самарали қилиш, аввалоқа ҳимоя үчун мақул.
Электр фузаларининг камчиликлари
Алмаштув учун вақт: Ишга тушгандан кейин кўриниб туширилиши керак, шунда вақтий хизмат бекор қилиниши мумкин.
Мослашташув муаммолари: Фуза ток-вақт хосилаларини бошқа ҳимоя қурувлари (мисол учун, цепь бузувчилар) билан мослашташ кўпрақ замонавий булиши мумкин, ариза очишида хато ишлаб қолиш ёки узоқлаштириш мумкин.
Ишлатиладиган жойлар
Паст вольтли системалар: Ишик ва энергия цепьларидаги кабелларни 400 В гача ҳимоя қилади.
Орта вольтли системалар: 200 кВА гача реңжерлик қилинган трансформаторлар ва 66 кВ гача вольтлик ишлатиладиган асосий тарқатиш тармогида ишлатилади.
Максаланган сценарийлар: Арзон нархли цепь бузувчилар керак бўлган жойда, мисол учун жойлаштириш, савдо ва айрим саноатий жойларда инкинчай таркиблар үчун идеал.
Фузалар ҳозир да электр ҳимоянинг асосий қисми ҳисобланади, ҳусусан аризалар сиқкат ҳолда ва тез, автоматик бузилиш маҳимияни кутаётган ишлатиладиган жойларда уларнинг соддалиги, ишончлилиги ва арзонлиги сабаби булиб.