Akım transformatörleri ve voltaj transformatörleri nasıl çalışır?

1. Akım Dönüşüren (CT)

Çalışma Prensibi

Akım dönüştürücünün (CT) temel prensipi elektromanyetik indüksiyondur. Kapalı demir çekirdeği aracılığıyla büyük bir birincil akımı daha küçük bir ikincil akıma dönüştürerek ölçüm ve koruma için uygun hale getirir.

1. Birincil Bobin: Birincil bobin genellikle çok az sarım sayısına sahiptir, bazen sadece bir sarım sayısı olabilir ve ölçülen devreyle doğrudan seri bağlantıdır.

2. Çekirdek: Çekirdek manyetik alanın yoğunlaşması için kapalıdır.

3. İkincil Bobin: İkincil bobin daha fazla sarım sayısına sahiptir ve genellikle ölçüm cihazlarına veya koruma cihazlarına bağlanır.

Matematiksel İlişki

N1=I2⋅N2

Burada:

• I1 birincil akımdır

• ${\mathrm{<br>}}_{}$I2 ikincil akımdır

• N1 birincil bobindeki sarım sayısıdır

• N2 ikincil bobindeki sarım sayısıdır

Özellikler

• Yüksek Hassasiyet: CT'ler yüksek hassasiyetli akım ölçümleri sağlar.

• Ayrıştırma: CT'ler yüksek gerilimli devreyi ölçüm cihazlarından ayırarak güvenliği artırır.

• Doyuma Karşı Özellikler: CT'ler aşırı yük koşullarında doyabilir, bu da ölçüm hatalarına yol açabilir.

2. Gerilim Dönüşüren (PT) veya Voltaj Dönüşüren (VT)

Çalışma Prensibi

Gerilim dönüştürücünün (PT) veya voltaj dönüştürücünün (VT) temel prensibi de elektromanyetik indüksiyondur. Kapalı demir çekirdeği aracılığıyla yüksek bir birincil gerilimi daha düşük bir ikincil gerilime dönüştürerek ölçüm ve koruma için uygun hale getirir.

1. Birincil Bobin: Birincil bobin birçok sarım sayısına sahiptir ve ölçülen devreyle doğrudan paralel bağlantıdır.

2. Çekirdek: Çekirdek manyetik alanın yoğunlaşması için kapalıdır.

3. İkincil Bobin: İkincil bobin daha az sarım sayısına sahiptir ve genellikle ölçüm cihazlarına veya koruma cihazlarına bağlanır.

Matematiksel İlişki

V2/V1=N2/N1

Burada:

• V1 birincil gerilimdir

• ${\mathrm{<br>}}_{}$V2 ikincil gerilimdir

• N1 birincil bobindeki sarım sayısıdır

• N2 ikincil bobindeki sarım sayısıdır

Özellikler

• Yüksek Hassasiyet: PT'ler yüksek hassasiyetli gerilim ölçümleri sağlar.

• Ayrıştırma: PT'ler yüksek gerilimli devreyi ölçüm cihazlarından ayırarak güvenliği artırır.

• Yük Karakteristikleri: PT'lerin doğruluğu ikincil yük değişiklikleriyle etkilenebilir, bu nedenle uygun yük seçimi önemlidir.

Detaylı Açıklama

Akım Dönüşüren (CT)

1. Yapı

• Birincil Bobin: Genellikle bir veya birkaç sarım sayısı, ölçülen devreyle doğrudan seri bağlantıdır.

• Çekirdek: Manyetik alanın yoğunlaşması için kapalı demir çekirdek.

• İkincil Bobin: Çok sayıda sarım, ölçüm cihazlarına veya koruma cihazlarına bağlanır.

2. Çalışma Süreci

• Birincil akım birincil bobinden geçtiğinde, çekirdekte bir manyetik alan oluşturur.

• Bu manyetik alan, ikincil bobinde bir akım oluşturur.

• İkincil akım, sarım oranı tarafından belirlenen oranda birincil akıma orantılıdır.

3. Uygulamalar

• Ölçüm: Ampermetreler, wattmetreler vb. ile birlikte akım ölçümünde kullanılır.

• Koruma: Overcurrent koruması, diferansiyel koruma gibi röle koruma cihazlarıyla birlikte kullanılır.

Gerilim Dönüşüren (PT)

1. Yapı

• Birincil Bobin: Birçok sarım sayısı, ölçülen devreyle doğrudan paralel bağlantıdır.

• Çekirdek: Manyetik alanın yoğunlaşması için kapalı demir çekirdek.

• İkincil Bobin: Daha az sarım sayısı, ölçüm cihazlarına veya koruma cihazlarına bağlanır.

2. Çalışma Süreci

• Birincil gerilim birincil bobine uygulandığında, çekirdekte bir manyetik alan oluşturur.

• Bu manyetik alan, ikincil bobinde bir gerilim oluşturur.

• İkincil gerilim, sarım oranı tarafından belirlenen oranda birincil gerilime orantılıdır.

3. Uygulamalar

• Ölçüm: Voltmetreler, wattmetreler vb. ile birlikte gerilim ölçümünde kullanılır.

• Koruma: Overvoltage koruması, sıfır-dizi gerilim koruması gibi röle koruma cihazlarıyla birlikte kullanılır.

Önlemler

• Yük Eşleşmesi: CT'lerin ve PT'lerin ikincil yükleri, dönüşümcülerin nominal yükleriyle eşleşmelidir, böylece ölçüm doğruluğu sağlanır.

• Kısa Devre ve Açık Devre: CT'nin ikincil tarafı açık devrede bırakılmamalıdır, çünkü yüksek gerilimler üretebilir; PT'nin ikincil tarafı kısa devrede bırakılmamalıdır, çünkü büyük akımlar üretebilir.

• Koruma Önlemleri: Dönüşümcülerin kullanımı sırasında aşırı yükler ve hatalardan korunmak için füze ve dalga koruyucu gibi uygun koruma önlemleri alınmalıdır.

Akım dönüştürücülerin ve gerilim dönüştürücülerin çalışma ilkelerini ve rollerini anlayarak, elektrik sistemlerindeki önemini kavrayabilirsiniz. Umarım bu bilgiler size yardımcı olmuştur! Herhangi spesifik sorularınız veya daha fazla açıklama ihtiyacınız varsa, lütfen bana bildirin.