تێپەڕی ئەلکتریکی: چیە؟
ئەمە چی دەگەڵێت بە ئینپێدانسی ئەلکتریکی؟
لە زانستی ئەلکتریکدا، ئینپێدانسی ئەلکتریکی چێژەکەی کە چوارچەخەک پێشکەوێت لە خولەکەدا کاتێک خولە ڕاگرێت کاتێک بەرزی ڤۆڵتاژ ڕاگرێت. ئینپێدانس چێژەکەی ڕەزیستانس بە خولە چوارچەخە (AC) چوارچەخەکە. ئینپێدانس هەر دوو چەق و فاز هەیە، نایەوە ڕەزیستانس کە تەنها چەقی هەیە.
ناوەکی ڕەزیستانسی ئەلکتریکی، ئینپێدانسی ئەلکتریکی چێژەکەی لەسەر خولە پێکەوە بە فریکانسی چوارچەخەکە. ڕەزیستانس دەتوانێت بە ئینپێدانس بە فازی سفر هێما بکرێت.
چوارچەخەیەک کە خولەکە ٩٠° (ئەلکتریک) دەبەرێتەوە بەپێی ڤۆڵتاژی ڕاگرێت لە چوارچەخەی چاکی یندکتۆر. چوارچەخەیەک کە خولەکە ٩٠° (ئەلکتریک) پێش ڤۆڵتاژی ڕاگرێت لە چوارچەخەی چاکی کەپاسیتۆر. چوارچەخەیەک کە خولەکە نابەرێتەوە نەپێش ڤۆڵتاژی ڕاگرێت لە چوارچەخەی چاکی ڕەزیستۆر. کاتێک چوارچەخە ڕاگرێت بە خولە یەکەی (DC)، هیچ جیاوازی نییە لە نێوان ئینپێدانس و ڕەزیستانس.
لە چوارچەخەیەکی پڕەکاردا کە چاکەکەی یەکەمەرەکان و چاکەکەی کەپاسیتۆرەکان ڕاگرێن لەگەڵ ڕەزیستانس یان چاکەکەی یەکەمەرەکان یان چاکەکەی کەپاسیتۆرەکان ڕاگرێن لەگەڵ ڕەزیستانس، دەبێت چاکەکەی چوارچەخەک بەرێتەوە یان پێش ڕاگرێت بە پێی چاکەکە و ڕەزیستانسی چوارچەخەک.
لە چوارچەخەی ACدا، چاکەکەی چاکەکەی یەکەمەرەکان و ڕەزیستانس ئینپێدانس دەوترێت. ئینپێدانس بهێما دەکرێت بە حرفی ئینگلیزی Z. قیمتی ئینپێدانس دەربارەیە
کە R قیمتی ڕەزیستانسی چوارچەخەکە و X قیمتی چاکەکەی چوارچەخەکە.
پێنجە لە ڤۆڵتاژی ڕاگرێت و خولەکە
چاکەکەی یەکەمەرەکان بەمەوەی مثبت دەگرن و چاکەکەی کەپاسیتۆرەکان بەمەوەی منفی.
ئینپێدانس دەتوانێت بە شێوەی ئەڵمەنتی ڕاستەوخۆ هاتووە. ئەمە
بەشی ڕاستەوخۆی ئینپێدانسی ئەڵمەنتی ڕاستەوخۆ ڕەزیستانسە و بەشی خەیاڵی چاکەکەی چوارچەخەکە.
هەروەها ڕاگرێین ڤۆڵتاژی سینوسویدال Vsinωt لەسەر یندکتۆرێکی چاکی L هەنری.
ڕەگەزی خولەکە لە یندکتۆرە
لە ڕەگەزی خولەکە لە یندکتۆردا دەبێت بە ڕاستی چەند ڕەنگە خولەکە ٩٠° (ئەلکتریک) بەرێتەوە ڤۆڵتاژی ڕاگرێت.
هەروەها ڕاگرێین ڤۆڵتاژی سینوسویدال Vsinωt لەسەر کەپاسیتۆرێکی چاکی C فاراد.
ڕەگەزی خولەکە لە کەپاسیتۆرە
لە ڕەگەزی خولەکە لە کەپاسیتۆردا دەبێت بە ڕاستی چەند ڕەنگە خولەکە ٩٠° (ئەلکتریک) پێش ڤۆڵتاژی ڕاگرێت.
هەروەها ڕاگرێین ڤۆڵتاژی هەمانە لەسەر ڕەزیستۆرێکی چاکی R ئۆم.
لێرە ڕەگەزی خولەکە لە ڕەزیستۆرە
لەم ڕەگەزەدا دەبێت بە ڕاستی چەند ڕەنگە خولەکە ڤۆڵتاژی ڕاگرێتەوە هەمان فاز.
ئینپێدانسی چوارچەخەی سەریەکی RL
بەردەوام بێیە ڕەگەزی ئینپێدانسی چوارچەخەی سەریەکی RL. لێرە ڕەزیستانسی چاکی R و یندکتانسی چاکی L دەکرێت بە سەریەک. قیمتی چاکەکەی یندکتۆر ωL. بەمەوە ڕەگەزی ئینپێدانس لە شێوەی ئەڵمەنتی ڕاستەوخۆ
قیمتی ژمارەیی یان مودی چاکەکە
