Η θερμοδυναμική διαγωνιστικότητα είναι μια ιδιότητα που μετρά πόσο καλά ένα υλικό μπορεί να μεταφέρει θερμότητα από ένα σημείο σε άλλο χωρίς να κινείται το ίδιο το υλικό. Εξαρτάται από παράγοντες όπως η δομή, η σύνθεση και η θερμοκρασία του υλικού. Σε αυτό το άρθρο, θα εστιάσουμε στη θερμοδυναμική διαγωνιστικότητα των μετάλλων, τα οποία είναι στερεά με υψηλή ηλεκτρική και θερμοδυναμική διαγωνιστικότητα, καθώς και υψηλή πυκνότητα.
Ένα μέταλλο ορίζεται ως στερεό υλικό που έχει κρυσταλλική δομή, όπου τα άτομα είναι διατεταγμένα σε κανονικό μοτίβο. Τα άτομα αποτελούνται από πυρήνες με τις περιβαλλόντα τους σελίδες βασικών ηλεκτρονίων, τα οποία είναι στενά δεμένα με τους πυρήνες. Ωστόσο, μερικά από τα πιο εξωτερικά ηλεκτρόνια είναι ελεύθερα να κινούνται σε όλο το μέταλλο, δημιουργώντας έναν ωκεανό ηλεκτρονίων που μπορούν να μεταφέρουν ηλεκτρικό ρεύμα και θερμητική ενέργεια.
Τα μέταλλα έχουν πολλές χρήσιμες ιδιότητες, όπως υψηλή αντοχή, διατεταγμένη διαμορφωσιμότητα, λαμπρότητα και αντανάκλαση. Είναι επίσης καλοί διαγωνιστές ηλεκτρικού ρεύματος και θερμότητας, γεγονός που σημαίνει ότι μπορούν να μεταφέρουν αυτές τις μορφές ενέργειας αποτελεσματικά και γρήγορα.
Η μεταφορά θερμότητας είναι ο διαδικαστικός τρόπος μεταφοράς θερμητικής ενέργειας από μια περιοχή υψηλότερης θερμοκρασίας σε μια περιοχή χαμηλότερης θερμοκρασίας. Υπάρχουν τρεις κύριες μορφές μεταφοράς θερμότητας: διαγωνισμός, συντροφική κυκλοφορία και ακτινοβολία.
Ο διαγωνισμός είναι η μορφή μεταφοράς θερμότητας που συμβαίνει σε στερεά, όπου η θερμότητα ρέει μέσω άμεσης επαφής μεταξύ ατόμων ή μορίων. Η συντροφική κυκλοφορία είναι η μορφή μεταφοράς θερμότητας που συμβαίνει σε υγρά (υγρά ή αέρια), όπου η θερμότητα ρέει μέσω της κίνησης των σωματιδίων του υγρού. Η ακτινοβολία είναι η μορφή μεταφοράς θερμότητας που συμβαίνει μέσω ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων, όπως το φως ή η υπεράκτινη ακτινοβολία.
Στα μέταλλα, η μεταφορά θερμότητας συμβαίνει κυρίως μέσω διαγωνισμού, αφού τα μέταλλα είναι στερεά και έχουν πολλά ελεύθερα ηλεκτρόνια. Τα ελεύθερα ηλεκτρόνια μπορούν να κινούνται τυχαία σε όλο το μέταλλο και να συγκρούονται με άλλα ηλεκτρόνια ή άτομα, μεταφέροντας κινητική και θερμητική ενέργεια. Το μεγαλύτερο το πλήθος ελεύθερων ηλεκτρονίων που έχει ένα μέταλλο, τόσο υψηλότερη είναι η θερμοδυναμική διαγωνιστικότητά του.
Η θερμοδυναμική διαγωνιστικότητα των μετάλλων εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως:
Το είδος και το πλήθος των ελεύθερων ηλεκτρονίων: Τα μέταλλα με περισσότερα ελεύθερα ηλεκτρόνια έχουν υψηλότερη θερμοδυναμική διαγωνιστικότητα, αφού μπορούν να μεταφέρουν περισσότερη θερμητική ενέργεια. Για παράδειγμα, το αργυρό έχει την υψηλότερη θερμοδυναμική διαγωνιστικότητα μεταξύ των μετάλλων, ακολουθούμενο από το χάλκινο και το χρυσό.
Το ατομικό βάρος και το μέγεθος: Τα μέταλλα με βαρύτερα και μεγαλύτερα άτομα έχουν χαμηλότερη θερμοδυναμική διαγωνιστικότητα, αφού ταλαντώνονται πιο αργά και εμποδίζουν την κίνηση των ελεύθερων ηλεκτρονίων. Για παράδειγμα, το μολύβδι έχει χαμηλή θερμοδυναμική διαγωνιστικότητα μεταξύ των μετάλλων.
Η κρυσταλλική δομή και τα ελλείμματα: Τα μέταλλα με πιο κανονική και συμπαγή κρυσταλλική δομή έχουν υψηλότερη θερμοδυναμική διαγωνιστικότητα, αφού έχουν λιγότερη αντίσταση στην ροή των ηλεκτρονίων. Για παράδειγμα, τα μέταλλα με κυβική δομή έχουν υψηλότερη θερμοδυναμική διαγωνιστικότητα από τα μέταλλα με εξαγωνική δομή. Τα ελλείμματα, όπως οι ρυπαντές, οι κενοτοπίες ή οι διαταραχές, μπορούν επίσης να μειώσουν τη θερμοδυναμική διαγωνιστικότητα των μετάλλων, σκαττάριζοντας τα ηλεκτρόνια.
Η θερμοκρασία: Η θερμοδυναμική διαγωνιστικότητα των μετάλλων μεταβάλλεται με τη θερμοκρασία με διάφορους τρόπους, εξαρτώμενη από τον κυρίαρχο μηχανισμό μεταφοράς θερμότητας. Για καθαρά μέταλλα και σύμμικτα, η μεταφορά θερμότητας είναι κυρίως λόγω ελεύθερων ηλεκτρονίων (ηλεκτρονικός διαγωνισμός). Καθώς αυξάνεται η θερμοκρασία, αυξάνεται τόσο το πλήθος των ελεύθερων ηλεκτρονίων όσο και οι κυμαίνονται ταλάντωση της οργάνωσης. Έτσι, η θερμοδυναμική διαγωνιστικότητα των μετάλλων μειώνεται ελαφρώς με την αύξηση της θερμοκρασίας. Για αμήχανα και ημιαγωγά, η μεταφορά θερμότητας είναι κυρίως λόγω ταλάντωσης της οργάνωσης (φωνονικός διαγωνισμός). Καθώς αυξάνεται η θερμοκρασία, οι ταλάντωσεις της οργάνωσης αυξάνονται σημαντικά και σκαττάριζουν τα ηλεκτρόνια πιο συχνά. Έτσι, η θερμοδυναμική διαγωνιστικότητα των αμήχανων και ημιαγωγών αυξάνεται γρήγορα με την αύξηση της θερμοκρασίας.
Ο Νόμος Wiedemann-Franz είναι μια σχέση που συνδέει την ηλεκτρική και τη θερμοδυναμική διαγωνιστικότητα των μετάλλων σε δεδομένη θερμοκρασία. Λέει ότι: