Муфассас ва конденсаторлар (реактив элементлар)га таасир этадиган амперлик токнинг мукосибатчиларга таасири билан солиш-тулиш
Амперлик токнинг мукосибатчиларга, конденсаторларга ва муфассасларга (реактив элементлар)га таасирини солиш-тулишда, ҳар бир компонентнинг амперлик ток таасирида қандай ҳолатда эркин рақоблашини тушунган бўлиши лозим.
Амперлик токнинг мукосибатчиларга таасири
Мукосибатчиларнинг негизги хусусиятлари
Мукосибатчи чисто мукосибатли элемент бўлиб, унинг асосий вазифаси - амперлик токнинг ўтишини чекловчи ва электр энергиясини иссиқ энергияга айлантирувчи. Мукосибатчи R мукосибати кенг жумлада турлиб, унга ўткаган амперлик токдан камиради. Ом захониси боёгинча:
V=I⋅R
V - электр давление,
I - амперлик ток,
R - мукосибат чегараси.
Амперлик токнинг мукосибатчиларга таасири
Амперлик ток мукосибатчи ўтганда, мукосибатчи электр энергиясини иссиқ энергияга айлантиради. Ўткаган амперлик ток квадрати боёгинча Жул захониси боёгинча иссиқ миқдори пропорционал:
P=I 2⋅R
P - куч,
I - амперлик ток,
R - мукосибат чегараси.
Бу маънони англатади:
Куч сарфаноти: Амперлик ток ёмон бўлса, мукосибатчи куч сарфаноти ёмон булади, шунда иссиқ миқдори камайади.
Температура ошиши: Амперлик ток ёмон бўлса, мукосибатчи температура ёмон булади, бу эркинликтин камайиши ёки зикр этилишига олдидириши мумкин.
Амперлик токнинг конденсаторлар ва муфассасларга таасири
Конденсаторлар (конденсатор)
Конденсатор электр талафи энергиясини сақлаш учун ишлатиладиган сақлаш элементи. Амперлик ток конденсатор ўтганда, конденсатор зарядланади ёки зардишади, ва унинг унталаридаги давлати вақт боёгинча ўзгаради.
Зардланган процесс: Амперлик ток конденсатор ўтганда, унун давлати ўзгаради ва унун давлати ўзгаради.
Зардиш процесс: Конденсатор давлати таклифт давлатидан ёмон бўлганда, конденсатор зардиши башлади, унун давлати камайди.
Амперлик токнинг конденсаторларга таасири:
Реактив мукосибат: АС цепьларда, конденсаторлар реактив мукосибат яратади XC= 1/2πfC ,f - частота.
Реактив куч: Конденсаторлар чисто куч сарфаноти эмас, реактив куч яратади.
Муфассаслар (муфассас)
Муфассас магнит талафи энергиясини сақлаш учун ишлатиладиган сақлаш элементи. Амперлик ток муфассас ўтганда, унун магнит талафи ўзгаради ва амперлик ток ўзгарганда карши электромагнит куч (карши EMF) яратади.
Энергия сақлаш процесси: Амперлик ток муфассас ўтганда, унун магнит талафи ўзгаради ва энергия сақланиши башлади.
Карши EMF: Амперлик ток ўзгарганда, муфассас карши EMF яратади, амперлик токнинг ўзгаришини карши килишига.
Амперлик токнинг муфассасларга таасири:
Реактив мукосибат: АС цепьларда, муфассаслар реактив мукосибат яратадиXL=2πfL, f - частота.
Реактив куч: Муфассаслар чисто куч сарфаноти эмас, реактив куч яратади.
Реактив элементлар ва мукосибатчилар ортасидаги фарқлар
Конденсаторлар ва муфассаслар (реактив элементлар)га нисбатан, мукосибатчилар (реал элементлар) келайотган ёнда фарқлади:
Энергия айлантириш: Мукосибатчилар электр энергиясини иссиқ энергияга айлантиради, конденсаторлар ва муфассаслар чисто энергия сақлайди.
Куч сарфаноти: Мукосибатчилар чисто куч сарфаноти, конденсаторлар ва муфассаслар реактив куч сарфаноти.
Температура таасири: Амперлик ток мукосибатчиларга ўтганда иссиқ яратади, температура ўзгаради, конденсаторлар ва муфассаслар чисто цепьнинг реактив компонентларини таасир этади.
Практикада эркинликлар
Практикада, туғри элементни танлаш цепьнинг конкретика талабларига bog'liq:
Амперлик ток чекловчи: Амперлик ток чекловчи керак бўлганда, мукосибатчилар фойдаланади.
Фильтрлаш: Фильтрлаш керак бўлганда, конденсаторлар ва муфассаслар комбинацияси аркабар турли фильтрлар яратади.
Энергия сақлаш: Энергия сақлаш керак бўлганда, конденсаторлар ва муфассаслар электр ва магнит талафи энергиясини сақлаш учун ишлатилади.