چرا توان سه‌فاز؟ چرا نه ۶، ۱۲ یا بیشتر برای انتقال توان؟
بەخێربێی کە زانراوە کە سیستەمەکانی فازیەک و سێ فازیەکە ڕێگەی گشتی بۆ ناردن، دابەزanan و بەکاردێنانی بەرپرسی هەڵبژێردراون. لەگەڵ ئەوەی هەر دوویش بە پێکهاتە بنەڕەتی بەرپرسی دەنووسرێن، سیستەمە سێ فازیەکان چەندین پێشەوەرزانی خواردنەوەیەکانی فازیەکی یەکەی.
بە ڕاستی، سیستەمەکانی فازی چەند (وەک ٦ فازی، ١٢ فازی، وەکوێ) بە شێوازی تایبەت بەکاردێنراون لە زانستی بەرپرسی-بەتامەکان- بەخێربێی لە چەند فازیەکاندا (وەک ٦، ٩، یاخود ١٢ فاز) یەکەمەوە لەمانەوەی گەڕانەوەیان بەکاردێنراوە بە شێوازی تایبەتی یا گەڕانەوەی مۆتۆر-جێرەک، بەڵام ئەم ڕێگەیەکان هەتا ئێستا بەرامبەر بە ناردن و دابەزاندنی بەرپرسی لە ڕێکەوتی گەورەدا دەسەڵێنەوە بە باڵە.
چۆنەیە سێ فاز بدەکەین بەجای فازیەک؟
ئەو چەندین پێشەوەرزانی کە سیستەمی سێ فازی هەیە لەوانەیە بەرپرسی زیاتر (پێکەوە و یەکسان) بەکاردێنێت.
بەرپرسی لە سیستەمی فازیەک
P = V . I . CosФ
بەرپرسی لە سیستەمی سێ فاز
P = √3 . VL . IL . CosФ … وەرنەوە
P = ٣ x. VPH . IPH . CosФ
لێکۆ:
P = بەرپرسی لە وات
VL = بەرهەمە لەناو
IL = دەرەنجە لەناو
VPH = بەرهەمە فاز
IPH = دەرەنجە فاز
CosФ = ڕێکەوتووی بەرپرسی
دەبێت بەردەوام بێت کە بەرپرسی کەسەی سیستەمی سێ فاز ١.٧٣٢ (√٣) جاری بەرپرسی سیستەمی فازیەکەیە. بە پێی هەمان چەشن، سیستەمی دوو فاز بەرپرسی ١.١٤١ جاری زیاتر بەکاردێنێت لە سیستەمی فازیەک.
پێشەوەرزانی سەرەکییەکی سیستەمە سێ فازیەکان ڕووبەری مەغناطیسی گرتووە (RMF)ە، کە گەڕانەوەی خۆکەوتنی مۆتۆرە سێ فازیەکان بەخێربێی دەکات لەگەڵ دەربارەی بەرپرسی و گشتی یەکسان. بە پێچەوانەیەوە، سیستەمە فازیەکان RMF نین و بەرپرسی گرتووەیان دەهێنن، کە پێشەوەرزانیان لە گەڕانەوەی مۆتۆرەکاندا ڕەقەکەن.
سیستەمە سێ فازیەکان هەروەها بەرپرسی گشتی زیاتریان هەیە، بە رەقەی گرتووەی بەرپرسی و ڕەشەک. بۆ نموونە، لە چەندەیەکی ڕەزە:
سیستەمی فازیەک
ڕەقەی گرتووەی بەرپرسی لە لەناوی ناردن = ١٨I٢r … (P = I٢R)
ڕەشەکی گرتووە لە لەناوی ناردن = I.٦r … (V = IR)
سیستەمی سێ فاز
ڕەقەی گرتووەی بەرپرسی لە لەناوی ناردن = ٩I٢r … (P = I٢R)
ڕەشەکی گرتووە لە لەناوی ناردن = I.٣r … (V = IR)
دەبێت بەردەوام بێت کە ڕەشەکی گرتووە و ڕەقەی گرتووە لە سیستەمی سێ فاز ٥٠% لەوەی لە سیستەمی فازیەک کەمترە.
سیستەمە دوو فازیەکان، وەکوێ سیستەمە سێ فازیەکان، دەتوانن بەرپرسی یەکسان بەکاردێنن، RMF (ڕووبەری مەغناطیسی گرتووە) بکەن، و گشتی یەکسان بەکاردێنن. بەڵام، سیستەمە سێ فازیەکان بەرپرسی زیاتریان هەیە لە سیستەمە دوو فازیەکان بەهۆی فازی تاک. ئەمە پرسیارێک دەکات: چۆنەیە فازی زیاتری چەند نەبێت وەک ٦، ٩، ١٢، ٢٤، ٤٨، وەکوێ؟ ئێمە دەگەڕێینەوە بە گشتی و دەڵێین چۆن سیستەمی سێ فاز بەرپرسی زیاتر بەکاردێنێت لە سیستەمی دوو فاز بە گەڕانەوەی ژمارەیەکی یەکسانی چینە.
چۆنەیە دوو فاز نەبێت؟
هەر دوو سیستەمی دوو فاز و سێ فاز دەتوانن RMF (ڕووبەری مەغناطیسی گرتووە) بکەن و بەرپرسی یەکسان و گشتی یەکسان بەکاردێنن، بەڵام سیستەمە سێ فازیەکان چەندین پێشەوەرزانی خواردنەوەیەکانیان هەیە: بەرپرسی کەسی زیاتر. فازی تاک لە سیستەمە سێ فازیەکاندا ١.٧٣٢ جاری بەرپرسی زیاتر بەکاردێنێت لە سیستەمی دوو فاز بە گەڕانەوەی چینەیەکی یەکسان.
سیستەمە دوو فازیەکان چەندین چینەی (دوو چینەی فاز و دوو چینەی نێوترال) پێویستن بۆ کۆتایی کردنی چەندەکان. بەکاردێنانی نێوترالی یەکە بۆ دروستکردنی سیستەمی سێ چینە چینەکان دەکات، بەڵام نێوترال پێویستە چینەی گەورە (وەکوێ کۆپەر) بەکاردێنێت بۆ دەربەرەوەی گرتەکانی گەڕانەوەی هەر دوو فاز- بەخێربێی لە گرتووەی گەرم. بە پێچەوانەیەوە، سیستەمە سێ فازیەکان سێ چینە بەکاردێنن بۆ چەندەیەکی یەکسان (ڕێکەوتووی دێلتا) یاخود چوار چینە بۆ چەندەیەکی نا یەکسان (ڕێکەوتووی ستار)، بەکاردێنەوەی گشتیی یەکسان و چینەی گشتی.
چۆنەیە ٦ فاز، ٩ فاز، یاخود ١٢ فاز نەبێت؟
لەگەڵ ئەوەی سیستەمەکانی فازی گەورە بەرپرسی گرتووەیان دەکەن، ئەوان دەبێت بەهۆی ڕەقەی گشتی بەکاردێنرێن:
پێشەوەرزانی سێ فاز
سیستەمە سێ فازیەکان گشتی یەکسان بەکاردێنن:
سیستەمەکانی فازی گەورە گرتووەی گشتی دەکەن- هەر فازی تاک گرتووەی گشتی دەکات بەگەڕانەوەی گرتووەی گەورە. بۆ ئەمە، تەکنەلۆجیای سێ فاز بەردەوام بە ڕێکەوتووی گەورەی بەرپرسی دەبێت، گشتی یەکسان، گرتووەی گشتی و گشتی گەورە.
