Rîzistansiyê Elektrîk: Yekane û Çi Dide? (Mînakên Têne)

qalab: بەشی بنەڕەتی برق

China

چیست رێژەکاری برقی؟

رێژەکار (کە وا دەزانرێت وەکو رێژەکاری برقی) دوو سەری توانا بێدەنگی برقی کە دابین دەکات بەهێزی برقی بۆ ڕاکێشانی کارەبایی. بەهێزی بەرهەمە لە بەرهەمدان بەرامبەر ڕاکێشانی کارەبا لە ناو رێژەکار. هەرچەندی بەهێزتر بێت بەهێزی رێژەکار، بەرهەمەکە بۆ ڕاکێشانی کارەبا زۆرتر دەبێت. زۆر جیاواز هەن جۆرەکانی رێژەکار، وەکو تەرمیستور.

لە ناو سوودکردنەوەی برقی و ئەلیکترۆنی، فانکشنی سەرەکی رێژەکار "بەرهەم"دانە لە ڕاکێشانی ئالیکترۆن، ئەوەش کارەبایی. بۆیە پێی دەوترێت "رێژەکار".

رێژەکار توانای بێدەنگی برقین. ئەمە مانای ئەوەیە ناتوانن هیچ توانا بۆ سوودکردن بنێرن، بەڵکو توانا دەگرن و دابەش دەکەن بە شێوەی گەرمی تا کاتێک کارەبایەک لەسەر دەڕوات.

رێژەکاری جیاواز بەکاردێت لە سوودکردنەوەی برقی و ئەلیکترۆنی بۆ سنورکردنی ڕاکێشانی کارەبا یان دروستکردنی کەمبوونی فولتاج. رێژەکار لە بەهێزی جیاوازی بەرهەم دابەش دەکرێت لە بەشی ئۆم (Ω)ەوە تا ملیۆنان ئۆم.

بەپێی یاسای ئۆم، فولتاج (V) لەسەر رێژەکار بە شێوەی ڕاستەوخۆ پەیوەستە بە کارەبا (I) کە لەسەر دەڕوات. کە بەهێزی R هەموارەکەی پێوانەی پەیوەندییە.

رێژەکار چی دەکات؟

Dîrok û dîrekda elektrîkî de, rîzîstoran bêkar e bi rêjeya çavkaniyê yên ku hatine serbestkirin, pargîna tenzîyon, degiha rêzikên îftar, tevahî ya elementên aktîf, v.b.

Bîlawer, hîn rîzîstoran di sereya dikarin da bikar anîn bi rêjeya çavkanî yên ku hatine serbestkirin, pargîna tenzîyon, degiha rêzikên îftar, tevahî ya elementên aktîf, v.b. Misalî, birrîzîstor ji bo dîodê yên çavkaniyê (LED) hatine serbestkirin. Bîr misalan li vir hatine wergerandin.

Parastina Ji Tenzîyonê Spikeyê

Cirka snubber yekîna rîzîstor û kapasîtora di paralel de bi thyristor hatine serbestkirin bi rêjeya çavkanî yên ku hatine serbestkirin, pargîna tenzîyon, degiha rêzikên îftar, tevahî ya elementên aktîf, v.b. Ev cirka snubber ne bi rêjeya çavkanî yên ku hatine serbestkirin, pargîna tenzîyon, degiha rêzikên îftar, tevahî ya elementên aktîf, v.b. Ev cirka snubber ne bi rêjeya çavkanî yên ku hatine serbestkirin, pargîna tenzîyon, degiha rêzikên îftar, tevahî ya elementên aktîf, v.b. $\frac{dv}{dt}$ .

Rîzîstoran jî bikar anîn bi parastina LEDên ji tenzîyonê spikê. LEDên çavkanî yên ku hatine serbestkirin, pargîna tenzîyon, degiha rêzikên îftar, tevahî ya elementên aktîf, v.b. û lê zêde bikin heke rîzîstor nayê bikar bînin bi rêjeya çavkanî yên ku hatine serbestkirin, pargîna tenzîyon, degiha rêzikên îftar, tevahî ya elementên aktîf, v.b.

Rêjeyek Tenzîyonê Bi Pargîna Tenzîyonê

Her element di dîrokda elektrîkî de, wisa rojhilat û swîç, tenzîyonê taybetmend hatine hate. Ji bo ev, rîzîstoran bikar anîn bi rêjeya çavkanî yên ku hatine serbestkirin, pargîna tenzîyon, degiha rêzikên îftar, tevahî ya elementên aktîf, v.b. bi rêjeya çavkanî yên ku hatine serbestkirin, pargîna tenzîyon, degiha rêzikên îftar, tevahî ya elementên aktîf, v.b.

Çi elektrikî rezistans (rezistandivên) pê diqeyî?

Birêm SI ji bo rezistandiv (rezistansa elektrîkî diqeyî) Ohm û bi hejmarê Ω nîşan dide. Birêma ohm (Ω) li ser navê fizîkan vêlikê û matematîkê Alman Georg Simon Ohm hat name kirin.

Di sistemê SI de, ohm yekan jî ve yek volt per amper e. Demê,

$\begin{align*} 1\,\,Ohm = 1 \frac{Volt}{Ampere} \end{align*}$

Demê, rezistandiv da yekan bi volt per amper dikane.

Rezistandivên di çend wateyên berdînê de taybetkirin û nîşandan. Demê, birêmên deriyê yên rezistandiv bi rêzik wan taybet kirin, wek mili-ohm (1 mΩ = 10-3 Ω), kilo-ohm (1 kΩ = 103 Ω) û mega-ohm (1 MΩ = 106 Ω), s.

Sîmolê cihanî ya rezistandivî elektrîkî

Dewamî sîmolên cihanî yên bikar anîn ji bo rezistandivî elektrîkî hene. Sîmola herî çawnî ji bo rezistandiv zîgzâgî ekarî ye ku zaf di Amerîka Baxtîn de bikar anîn.

Sîmola din ên ji bo rezistandiv ekarî ye ki rectangula mezin e, ku zaf di Ewropaya û Asîyaya de bikar anîn, û ew sîmola bînayî ya rezistandivî ne.

Sîmolê cihanî ya rezistandivî weraz di wêne de.

企业微信截图_1710134355893.png — Sîmbolê Resistor

企业微信截图_1710134362141.png — Sîmbolê Resistor

Resistorsên Seriya û Paralel

Formûla Resistorsên Seriya

Cirkuîtê di jêr de n sînor ên resistors seriya bûyîne.

Eger du an zêde resistors seriya bûyîne, ewa rezistança ekvivalenta resistorsên seriya bûyîn hûn yê bi hejmaran rezistançên taybetmendan werin.

Bîrzanî, ev îfadekirin

$\begin{align*} R_e_q_. = R_1 + R_2 + ........ + R_n \end{align*}$

$\begin{align*} R_e_q_. = \sum_{i=1}^{n} R_n \end{align*}$

لە تۆڕی سیرییدا، کارەبای بەرەو دەرئاسای هەموو ڕێزستانێکی جیهانی دەمێنێتەوە (واتە کارەبای بەرەو دەرئاسای هەموو ڕێزستانێک یەکسانە).

Nimûne

وەک لە تۆڕی خوارەوەدا دیاری کراوە، سێ ڕێزستان، 5 Ω، 10 Ω، و 15 Ω، بە شێوەی سیرییەوە تێکەڵ کراون. دەربارەی هاوتەریبی ڕێزستانەکانی سیرییەکان بدۆزەرەوە.

Çareserî:

داتا دروستکراو: $R_1 = 5 \,\,\Omega, R_2 = 10 \,\,\Omega$ و $\,\,R_3 = 15 \,\,\Omega$

بەپێی فورموولە،

$\begin{align*} \begin{split} & R_e_q_. = R_1 + R_2 + ........ + R_n \\ & = 5 + 10 + 15 \\ & R_e_q_.= 30\,\,\Omega \end{split} \end{align*}$

Berdîva, we dihêtim bîrûyên hewce bike derandî yên serî ûrtina 30 Ω.

(hatîne ku diyagrama serketî ya jorî 25 Ω deket. Ev çapkirî ye, cavabek eke 30 Ω)

Formula derandî yên paralel

Diyagrama jorî derandî yên n paralel ûrtin dide.

Ger ên derandî an zêdetir derandî yên paralel ûrtin, ewa bîrûyên hewce bike derandî yên paralel ûrtin heye piçûka herînên taybetmendî yên derandî yên yekîneyan.

Bîrûyên matematîkî, ev îfade kirin:

$\begin{align*} \frac{1}{R_e_q_.} = \frac{1}{R_1} + \frac{1}{R_2} + ........ + \frac{1}{R_n} \end{align*}$

$\begin{align*} R_e_q_. = \sum_{i=1}^{n} \frac{1}{R_n} \end{align*}$

Di paralel bir bağlamada, her bireysel dirençten geçen gerilim sabit kalır (yani, her direnç üzerinden geçen gerilim aynıdır).

Direnç Devreleri (Örnek Uygulamalar)

LED Akım Sınırlama Direnci

Bir LED'de akımı sınırlamak çok önemlidir. Eğer LED üzerinden çok fazla akım akarsa, hasar görebilir. Bu nedenle, akımı sınırlamak veya azaltmak için bir akım sınırlama direnci kullanılır.

Akım sınırlama dirençleri, LED ile seri olarak bağlanarak LED üzerinden geçen akımı güvenli bir değere indirir. Örneğin, aşağıdaki görüntüde gösterildiği gibi, akım sınırlama direnci LED ile seri olarak bağlanmıştır.

Gerekli Akım Sınırlama Direncinin Değerini Hesaplayın

Akım sınırlama direncinin değerini hesaplarken, LED'in üç özellik ya da karakteristik değerini bilmemiz gerekir:

LED ileri gerilimi (veri sayfasından)
LED maksimum ileri akımı (veri sayfasından)
VS = besleme gerilimi

İleri gerilim, bir LED'yi açmak için gereken gerilimdir ve genellikle LED ışıklarının rengine bağlı olarak 1.7 V ile 3.4 V arasında değişir. Maksimum ileri akım, LED üzerinden sürekli akan akımdır ve temel LED'ler için genellikle 20 mA civarındadır.

Niha, dikevekê ya girîngkirina karanîn biguherîne bikin me taybetmendî hejmaran de,

$\begin{align*} R = \frac{V_S - V_F}{I_F} \end{align*}$

Yê ku, $V_S$ = Endamê Nîşankirina Dihê

$V_F$ = Endamê Piştguh

$I_F$ = endamê herêmî ya piştguh

Bibînin misalê ya hesabkirina endamê girîngkirina karanîn bi tevên serdemiyek.

Rîsîstorkan a Girîngkirina

Rîsîstorkan a girîngkirina hewçend dikarekên logîkî elektronîkê bîkar bînin da ku ênî şertên xwestî yên nîşanka bideyîn.

Di navbera yekê, rîsîstorkan a girîngkirina bîkar bînin da ku ênî ku şertên nîşanka jêrîn dibîne ku tuştek nîşanka ne. Rîsîstor a girîngkirina jêrîn çimînîye rîsîstorkan a girîngkirina, lê ku tuştek nîşanka jêrîn dibîne.

Modern IC's, microcontrollers, and rêzgariya cihazî di navbera çend pînên derketin û derketin de dimînin. Li vir heye ku pînakên derketin û derketin bixweşin biguheztin. Di nav de, resistoran derketin bikaranîn bi tenê li vir heye ku pînakan derketin ya mikrocontrolleran an rêzgara cihazî biguheztin.

Resistoran derketin bikaranîn bi tenê li navbera transistoran, switchan, buttonan, yekî, ku qonakên navber a vebijarken ji ser zemin an VCC. Mînakî, şema resistor derketin di wanja de nîşan dida.

企业微信截图_17101346272890.png — Şema Resistor Derketin

企业微信截图_17101346341956.png — Şema Resistor Derketin

Weseke, her dema ku switch eke dibe, gerîla derketin (Vin) ya mikrocontroller an gate hatiye ji ser zemin, û her dema ku switch eke veke, gerîla derketin (Vin) ya mikrocontroller an gate hatiye derketin ji bo gerîla derketin (Vin).

Li vir heye, resistor derketin dikare pînakan derketin ya mikrocontroller an gate biguhezîne her dema ku switch eke veke. Bêtik resistor derketin, pînakan derketin ya mikrocontroller an gate dibêjîne li vir heye floating, yani li vir heye li stîtî high impedance.

Nirxa bîxweş resistor derketin 4.7 kΩ e, lê divê ber vêgerina pelê biguheze.

Voltage Drop Across a Resistor

Bisaretina gerîla di resistor de tu nek taybetmendî ye ji bo bisaretina gerîla di resistor de. Bisaretina gerîla jî hewce IR drop.

Weseke, resistor ek passive element elektrîkî ye ku direzyanî yên elektrîkîyan reşike. Bi tenê li vir heye ku, li vir heye ohm’s law, bisaretina gerîla bikin her dema ku cure di resistor de hatiye.

Rastî, bûra nerkê yên di resistor de de bi rêzikarî belaş dê wekheviyê,

$\begin{align*} V (Voltage \,\, Drop) = I * R \end{align*}$

Înayîna IR Drops (Bûra Nerkê)

Di dema taybetkirina înayîna bûrên nerkê yên di resistor de de, herî çewtî da ku hûn dikarin were birazanin.

Hesab bikin resistor yek ji direksiyon R û ku amperaj (I) ji pik A derkeve pik B, wek e şêwekirin li ser wêne.

Naha, pik A bi potensiyelê meh bi pik B. Heke ew ji A derkeve B, V = I R negatif, yaani -I R (yaani, girandina potensiyel). Ji bo heke ew ji pik B derkeve pik A, V = I R positif, yaani +I R (yaani, berandina potensiyel).

Demê, pêkhat e ku înayîna bûrên nerkê yên di resistor de de bi dereceya amperajê yên di resistor de de were parêziyekirin.

Kodên Rengi Resistor

Kodên Rengi Resistor an jî kodên rengi yên di resistor de were bikaranîn ji bo taybetkirina qeymetê resistive an resistance value û percentage tolerance yên resistor. Kodên rengi resistor bi bandên rengi werin taybet kirin.

Wek e şêwekirin li ser wêne, sê bandên rengi ne hatine çapkirin li ser resistor. Sê bandên hatine çapkirin yek ji dilê din, û bandeya çarêm hatine çapkirin bi bin navbera bandeya sêyêm.

4 band resistor color code — 4 Band Resistor Color Code

Du bişdan jêrîn dikevin ên div bandên herêmî nîşan dide, banda yekem din dikare nîşan bide decimal multiplier, û banda çwarêm dikare nîşan bide tolerance.

5 band resistor code — 5 Band Resistor Color Code

Jella li jêr nîşan dide significant figures, decimal multiplier, û tolerance ji bo rêzikên din kodeya rang.

Noktên Serhildan:

Banda Ser û Banda Zer heta dest da nekavên.
Nirxa résistora heta da biherêmî nekavên.
Eger banda tolerance nebe, biha nekavên da ku banda ek dikare nekavên ya lead.

Misal (Cara Nirxên Résistora Hesab Bike)

Wek şo wek şo li ser wêne, résistora bi kodeya rang dikevin banda yekem ya şîn, banda duvêm ya şîn, banda sêyêm ya sor, û banda çwarêm ya ser. Bigere nirxên résistora.

Çareserî:

Bi tabloya kodeya rangên résistora,

Berz	Bêjî	Rojî	Serpil
5	6	102	${\pm 5}{\%}$

$\begin{align} R = 56 10^2 \Omega \SI{\pm 5}{\%} \,\, \end{align*}$

Bexoyî ra, biha di reya direkasyonê de heye $5600\,\,\Omega$ bi ${\pm 5}{\%}$ tevlî.

Nimûne, biha di reya direkasyonê de li jorên

$5600 + 5 \% = 5600 + 280 = 5880 \,\,\Omega$

$5600 - 5 \% = 5600 - 280 = 5320 \,\,\Omega$

Nimûne, biha di reya direkasyonê de li jorên $5880\,\,\Omega$ û $5320\,\,\Omega$ .

Tikin ya Karakter an ya Herf (Koda RKM)

Yakamêk ji bo dawîna rîzistoran da ku bûyer dike, dikarin koda rengek neberast be. Li virên ev, bikaranîna koda karakter an herf bi kar a niha. Ev ê têne bibêje koda RKM.

Karakterên bikaranînên li ser koda rîzistoran hene: R, K, û M. Ji bo dawîna du hejmaran desimal, karakterek di navbera wan de wek nûqta desimalek derbas dike. Mînak, karakter R nîşanê Ohm a, K nîşanê Kilo ohm a, û M nîşanê Mega ohm a. Bide mînan:

Pêş	Kod Nivîsî
0.3 Ω	R3
0.47 Ω	R47
1 Ω	1R0
1 KΩ	1K
4.7 KΩ	4K7
22.3 MΩ	22M3
9.7 MΩ	9M7
2 MΩ	2M

Namuna – Koda Rêzik û Şifrê

Toleransa wek e bia nîşan dihê

Karakter	Tolerans
F	${\pm 1}{\%}$
G	${\pm 2}{\%}$
J	${\pm 5}{\%}$
K	${\pm 10}{\%}$
M	${\pm 20}{\%}$

Namûne – Resîster bi kodê herfî:

Rûpelên Direkî

Rûpelên direkî yên cêr çêd an henerûpelên direkî, her yek di xebitên wek ve û serkarên taybetand de pêk hatin.

Dewamendî rûpelên direkî yên bi girîng û rûpelên direkî yên vegerîn hene. Her du rêz ên li jêr navkirin.

Rûpelên Direkî

Rûpelên direkî yên bi girîng yên zêde bikarhatîn rûpelan. Di sîsteman elektronîk de bikar anîn da ku şertên saze û rast bike. Rûpelên direkî yên bi girîng ên li jêr navkirin.

Rûpelên Karbon (Rûpelên Karbon)
Rûpelên Pile Karbon
Rûpelên Film Karbon
Termistor (Rûpelên Termal)
Rûpelên Têke Birîn
Rûpelên Mount Surface
Rûpelên Film Metal
Rûpelên Film Oxide Metal
Rûpelên Film Bêr
Rûpelên Film Binir
Rûpelên Foil
Rûpelên Karbon Berfirîn
Rûpelên Shunts Ammeter (Rûpelên Sensing Current)
Rûpelên Grid

Rûpelên Vegerîn

Rûpelên vegerîn ji wan re bûyan dike ku rûpelên direkî yên bi girîng û slider. Wan dê derketina sê ya elementan; du ber bi rûpelên direkî yên bi girîng û yekem bi slider. Bi hilîna slider bi terminalên din, dikarin biguherînin qad dirêj a rûpel.

Rûpelên vegerîn ên li jêr navkirin.

Pêşketinên Direkta Deyişînebûn
Potensiyometr
Pêşketinên Direkta Deyişînebûn (Rheostat)
Kutîya Decade Direkta (Kutîya Substitution Direkta)
Varistor (Direktor Nelinear)
Direktor Pê Bihê Rêya Xwez (LDR) an Fotoresistor
Trimmer

Ji bo pêşketinên direkta din û spesifik din:

Pêşketina Direkta Berdest (Rheostat Berdest, Rheostat Liquid)
Pêşketina Ballast
Pêşketina Compound Molded Phenolic
Cermet Resistors
Pêşketina Tantalum

Mezinahiya Direktor (Nirxên Direktora Her Çend)

Mezinahiya direktor bi seriya ji nirxên standardî yên direkta ve tevgerandin. Di salan 1952 de Komisyonê Elektroteknikê Yeterî dixwazîye nirxên standardî ya direkta û toleransya werd bikin da ku kompatibelek diyan û hêsan bike çêkirina direkta.

Eva nirxên standardî bi navê seriya E yên IEC 60063 preferred number values nêzîk dibin. Seriya E ên bi E12, E24, E48, E96, û E192 nav kirin û 12, 24, 48, 96, û 192 nirx di her decade de.

Nirxên direktora her çend li jêr hatine taybet kirin. Ev E3, E6, E12, û E24 nirxên standardî yên direkta ne.

Seriya standardî E3:

Seriya E3 nirxên her çend yên direkta di endüstrya elektronîk de bikar înin.

1.0

2.2

4.7

E6 standard resistor series:

The E3 resistor series is also most commonly used, and it provides a wide range of common resistors values.

Seriya rezistoraî standardeyê E6:

Seriya rezistoraî E3 da ku hemî zi dibafte yên bêtikar û derbas dibe, vê seriya çendina malperên rezistoraî naverokî tê dehat.

1.0	1.5	2.2
3.3	4.7	6.8

Seriya standardî ya peyvên E12:

1.0	1.2	1.5
1.8	2.2	2.7
3.3	3.9	4.7
5.6	6.8	8.2

Cîhê rezistandarê standarde E24:

1.0	1.1	1.2
1.3	1.5	1.6
1.8	2.0	2.2
2.4	2.7	3.0
3.3	3.6	3.9
4.3	4.7	5.1
5.6	6.2	6.8
7.5	8.2	9.1

Deyaraşêrên çendînastina rezistordan parastî ne hatine nîşan didek ${\pm 20}{\%}$ , ${\pm 10}{\%}$ , ${\pm 5}{\%}$ , ${\pm 2}{\%}$ , û ${\pm 1}{\%}$ .

Rezistan ji çi were tênekirin?

Li gorî karberdan, piçûk malperên din hatine bikaranîn da ku rezistan tênekirin.

Rezistan hatine tênekirin ji karbon an mîn, ku bi kesandina bêra vê malperên ê elektrikê zor dike li ser sirketê.
Tîpa herî çawdar û pereyên rengazî ya rezistan hatine tênekirin ji karbon, ku yekemîn ye li ser sirketên elektronîkên kêmtir kewtay.
Alloyên manganin û constantan hatine bikaranîn ji bo tênekirina rezistanên wire-wound standart, ji ber ku wan hewceya resistivity yên bilind û koefîsîyên temperature yên zêdetir nîn.
Manganin foil and wire are used to manufacture resistors such as ampermetre shunts, as manganin has almost zero temperature coefficient resistance.
Nickle-Copper-Manganese alloy is used to manufacture standards resistors; wire wound resistors, precision wire wound resistors, etc. This alloy having a composition: Nickel = 4%; Copper = 84%; Manganese = 12%.

Çi rengên çendî yên resistor (Tevabaryên resistor)

Hêman dikarin resistoran bikaranîn:

Resistors are used in amplifiers, oscillators, digital multi-meter, modulators, demodulators, transmitters, etc.
Photoresistors are used in burglar alarms, flame detectors, photographic devices, etc.
Wire wound resistors are used in shunt with ampere meter where high sensitivity, balanced current control, and accurate measurement are required.