Альтернатив ток (AC) нинг айланма ток (DC)га айлантирилишини кенг жараёнда ректификатор (Rectifier) ёрдамида бажарилади. Трансформаторлар ва инверторлар энергетик системаларда маҳмуд рол ойнашлари учун, улар AC ни DC га айлантиришда мажбурий эмас. Бу айлантиришни базавий ректификатор схемаси билан ишончли тарзда бажариш мумкин. Келгилар, трансформаторлар ёки инверторлардан фойдаланишсиз AC ни DC га қандай айландирса бошка шундан хам схемада зарур булган асосий компонентларни кўрамиз:
1. Ректификатор
Ректификатор - бул AC ни DC га айлантириш учун исқатиладиган схема. Ректификаторларнинг кенг таралган турлари: ярим волна ректификатори, тулиқ волна ректификатори ва мост ректификатори.
Ярим Волна Ректификатори
Компонентлар: Бир диод талаб этади.
Ишлаб чиқариш : AC сигналининг мусбат яримида диод ўртакча қилиб, заряд бориб отади; манфий яримида диод заряднинг ўтказилишини тағо этиб қояди.
Тулиқ Волна Ректификатори
Компонентлар: Икки диод, адатта марказга тапилган трансформаторга уланилади.
Ишлаб чиқариш: Мусбат яримида бир диод, манфий яримида йеткинчи диод заряд бориб отади, аралашмасdan бир ёлда.
Мост Ректификатори
Компонентлар: Тоқтаган чегаралардан ташқари, төрт диоддан ташkil etilgan мост схемаси.
Ишлаб чиқариш: AC сигналининг ҳеч кандай фазасида эслатилган, диагоналда келмаган икки диод заряд бориб отади, AC ни бир ёнли DC га айлантиради.
2. Филтр
Ректификатордан алган DC да кофа колебаниялар бор. DC чиқишни тезлаш учун, адатта филтр қўшилади, бунда колебаниялар камаядилар.
Конденсатор Филтри
Компонентлар : Камидан бир конденсатор.
Ишлаб чиқариш: Конденсатор ректификаторлик формацисининг пикида зарядланади ва дошикда энг паст қисмда заряд бориб отади, чиқиш вольтажини тезлайди.
Индуктор Филтри
Компонентлар: Бир индуктор.
Ишлаб чиқариш: Индуктор заряднинг тез өзгарishiга карши кураёт, шунда чиқиш зарядини тезлайди.
LC Филтри
Компонентлар: Бир индуктор ва бир конденсатор.
Ишлаб чиқариш : Индукторлар ва конденсаторларнинг етарлиликларини бирга айлантаб, колебанияларни ёхимроқ филтрга қилиш.
3. Регулятор
Чиқиш вольтажининг стабиллигини сақлаш учун, регулятор керак булиши мумкин.
Зенер Диоди
Компонентлар : Бир Зенер диод.
Ишлаб чиқариш: Зенер диод терс биас вольтажи андинг чекловини куттигида заряд бориб отади, шунда чиқиш вольтажини стабилизация қилади.
Линей регулятор
Компонентлар : Интеграллаштирилган схема регулятори.
Ишлаб чиқариш: Чиқиш вольтажини регуляция қилади, кирувчи вольтаж ёки дошикда ҳангиза өзгаришлар бўлса да, чиқиш вольтажини давомиёт қилиб сақлайди.
Жамлаб
Трансформаторлар ёки инверторлардан фойдаланишсиз, ректификатор ёрдамида AC ни DC га айлантириш мумкин. Талаб этадиган асосий компонентлар: диодлар, конденсаторлар, индукторлар ва керак бўлганда стабилизация элементлари. Энг sodda yechim мост ректификатор ва конденсатор филтрининг бирга айланишидан иборат. Бундай схемалар кўпчиликда керак бўлган аппликатциялар учун AC ни нисбатан тез DC га айлантиришга мос келиши мумкин.
Агар сизда кўпроқ саволлар ёки маълумотларга мурожат бўлса, менга айтинг!