چرا بارها لە ناوچەی تەوەردا دابەش دەبن؟
پێکهاتەی ئەو شتەی کە بارەکان دەگرێنەوە لە ناوچەی تەبەسەخراوەکەی هێڵدا، بە پێی چەندین بنەڕەتی گشتییەکی ئېلێکترۆستاتیکی دەتوانرێت بیشکرێت. ئێمە لێرە دەرکەوین ڕوونکردنی سەرنج:
١. پەیوەندی نێوان زوری فێڵی ئېلێکتریک و نیوتەکی گەڕاڤی
لەسەر سەرەکی هێڵەکە، فێڵەکانی فێڵی ئېلێکتریک پێویستە لایەنەی سەرەکی بنە خوارەوە. ئەمە ئەنجامی دەدات کە لە هەر چەقێکدا لەسەر سەرەکی هێڵەکە، زوری فێڵی ئېلێکتریک E دەبێتە بەردەوام بە نیوتەکی گەڕاڤی R. بە شێوازی ماتماتیکی، ئەمە وەکوو دەنووسرێت:
E ∝ ١/R
E ∝ ١/R
لە ناوچەی تەبەسەخراوەکەدا، نیوتەکی گەڕاڤی R چەقە، کەواتە زوری فێڵی ئېلێکتریک E زۆرە. بەپێچەوانە، لە ناوچەی ڕاستەوە یاخود ڕێکەدا، نیوتەکی گەڕاڤی R زۆرە، و زوری فێڵی ئېلێکتریک E کەمە.
٢. پەیوەندی نێوان چێوەی بار و زوری فێڵی ئېلێکتریک
پاشەی گاوس، چێوەی بار σ لەسەر سەرەکی هێڵەکە بەردەوامە بە زوری فێڵی ئېلێکتریک E:
σ ∝ E
چونکە زوری فێڵی ئېلێکتریک لە ناوچەی تەبەسەخراوەکە زۆرە، چێوەی بار لەم ناوچەیەدا هەروەها زۆرە. ئەمە یەكەمەوە کە بارەکان زۆر دەگرێنەوە لە ناوچەی تەبەسەخراوەکە.
٣. کەمکردنەوەی زۆربەیی پتانسیال
فێڵی ئېلێکتریک لەناو هێڵەکەدا سیفرە، کەواتە پتانسیال لەسەر سەرەکی هێڵەکە یەکسانە. بۆ دێرکردنی ئەم حاڵەتە، بارەکان دەبەرزێنن لەسەر سەرەکی هێڵەکە بۆ کەمکردنی زۆربەیی پتانسیالی سیستەمەکە. لە ناوچەی تەبەسەخراوەکەدا، بارەکان تەنها دەگرێنەوە چونکە فێڵی ئېلێکتریک زۆرە لەم ناوچەیەدا کە بەردەوام دەبن بەرانبەر بارەکانی تر، وەکوو کەمکردنی زۆربەیی پتانسیالی سیستەمەکە.
٤. پاشاندنی فێڵەکانی ئېلێکتریک
لەسەر سەرەکی هێڵەکە، فێڵەکانی فێڵی ئېلێکتریک پێویستە لایەنەی سەرەکی بنە خوارەوە. لە ناوچەی تەبەسەخراوەکەدا، کە نیوتەکی گەڕاڤی کەمە، فێڵەکانی فێڵی ئېلێکتریک زۆر دەگرێنەوە، کە دەبێت بارەکان زۆر دەگرێنەوە. بەپێچەوانە، لە ناوچەی ڕاستەوە یاخود ڕێکەدا، فێڵەکانی فێڵی ئېلێکتریک زۆر پاشاندراون، کە دەبێت چێوەی بار کەم بێت.
٥. نموونەی گشتی: ئەوەی خۆڕاونە
ئەوەی خۆڕاونە نموونەیەکی گشتییە لە بارگرتنی بار لە ناوچەی تەبەسەخراوەکە. کاتێک ناوچەی تەبەسەخراوی هێڵەکە بار زۆر دەگرێتەوە، زوری فێڵی ئېلێکتریک زۆر بێتەوە، کە بەکاردێت بۆ ئیۆنیکردنی جەنزەکانی هەوا، کە دەبێتە ئەوەی خۆڕاونە یاخود لەکەوتنی هێڵ. ئەم ئەنجامە گشتییە لە هێڵەکانی پێکهاتەی زۆر زوری، رۆژەکانی گەڕاڤ، و چەندین ئامێری هاوشێوە.
پێکهاتە
ئەمانە چەندین سەبەبن کە بارەکان دەگرێنەوە لە ناوچەی تەبەسەخراوەکەی هێڵدا:
زوری فێڵی ئېلێکتریک بەردەوامە بە نیوتەکی گەڕاڤی: لە ناوچەی تەبەسەخراوەکەدا، نیوتەکی گەڕاڤی کەمە، و زوری فێڵی ئېلێکتریک زۆرە.
چێوەی بار بەردەوامە بە زوری فێڵی ئېلێکتریک: ناوچەکە کە زوری فێڵی ئېلێکتریک زۆرە، چێوەی بار زۆرە.
کەمکردنی زۆربەیی پتانسیال: بارەکان تەنها دەگرێنەوە لە ناوچەی تەبەسەخراوەکە بۆ کەمکردنی زۆربەیی پتانسیالی سیستەمەکە.
پاشاندنی فێڵەکانی فێڵی ئېلێکتریک: فێڵەکانی فێڵی ئېلێکتریک زۆر دەگرێنەوە لە ناوچەی تەبەسەخراوەکە، کە دەبێت بارەکان زۆر دەگرێنەوە.
ئەم بنەڕەتەکانە هەرێم دەکەن کە بارەکان بگرێنەوە لە ناوچەی تەبەسەخراوەکەی هێڵدا، کە دەبێتە ئەو ئەنجامەی دەبینرێت.
