چه منظوری از ولتاژ یەک سیستەم هەیە و چۆن ولتاژ لە ناو کارپێدا دەڕوات؟
نیشانیی سیستمیی ولتاژ
پێناسە
سیستمیی ولتاژ دەگۆڕێت لە نێوان خاڵە خوارەکان لە سیستمی برق (وەک سیستمی تامینی برق، سیستمی کردارە برقی، وەکوو). لە سیستمە برقانەدا، زۆرجار دەگۆڕێت لە نێوان فازێک یان ھێڵێک لە شبکە. بۆ نموونە، لە سیستمی پاشاندای چوار ھێڵەکەدا، فازیی ولتاژ (ولتاژ لە نێوان ھێڵی ژیان و ھێڵی ناوەند) 220Vە، و ھێڵیی ولتاژ (ولتاژ لە نێوان ھێڵی ژیان و ھێڵی ژیان) 380Vە، کە ئەمانە یەکەمەکانی بەکاردێت.
تێیدا
سیستمیی ولتاژ یەکێکە لە چەماوەکانی گرنگ بۆ پێنجاردنی حالتیی نەغزی سیستمی برق. ئەوە ڕێگە میداتەوە بۆ پێکهاتنی قوتیی برقی دەربارەی بارەکە و چێژیی ڕادەکردنی قوتی برق. بۆ گونجاوی گەرەکانی برق، تەنها دەتوانن لەسەر ولتاژیی هەڵبژێردراوی خۆیان کاری بکەن. بۆ نموونە، گەرەیەک بە ولتاژی 220V، ئەگەر سیستمیی ولتاژ زۆر لە 220Vدا دەگۆڕێت، ڕووناکی و ژمانی گەرەکە دەگۆڕێت.
فەکتۆری ڕێگەدان
گەورەی سیستمیی ولتاژ دەگۆڕێت لەلایەن ولتاژی چاککەوتنی ڕاگری (وەک ژێرنەخۆشەکە)، ڕێژەیی گۆڕکردنی گۆڕکەرەکە، و گونجاوی ڕاگرییەکان لە ڕێگەدا. لە ژێرکە، ژێرنەخۆشەکە چاکدەکەوێتە گەورەیەکی ولتاژی برق، کە دواتر لەلایەن گۆڕکەری گەورەکە گەورە دەبێتەوە بۆ ڕاگرتنی درێژ، و دواتر لەلایەن گۆڕکەری بچووک دەبێتەوە بۆ گەورەیەکی پێشبینراو بۆ بەکاردێتبوون لەلایەن گەرەکە.
بەخێربابەری ولتاژ و چرکە (بەکاردێتبوونی "جۆرەکەی چۆن ولتاژ بەرەو چرکە دەچێت" نەبێت، بەڵکو چۆن چرکە دەبێتەوە و دەچێت لە ڕێگەی ولتاژ)
بەخێربابەری بچووک (بەناوبانگی گۆڕەکی مێتەکی)
ژمارەیەکی زۆر لە ئالکترونە چاکەکان لە گۆڕەکی مێتەکی دا. کاتێک ولتاژ لە دوو گۆشەی گۆڕەکدا هەبێت، ئەوە یەکسانە بە ڕێکخستنی میدانی برق لەناو گۆڕەکە. بەپێی کاریگەریی میدانی برق، میدان چاکی بە ئالکترونە چاکەکان دەکات، کە ئالکترونە چاکەکان بە ڕێگەیەکی یەکسان دەچن، و چرکە دەبێتەوە. ولتاژ چاکییەکەیە کە ئالکترونە چاکەکان بە ڕێگەیەکی یەکسان دەچن، وەک کاتێک چاکیی جەنگەر لە چەرەکدا بێت، پانی ژێر چاکیی ژێرەکە دەچێتەوە بۆ چەرەکی بچووک، و ئالکترونە چاکەکان لە چاکیی بچووکەوە بۆ چاکیی گەورە دەچن (ڕێگەی چرکە بە ڕێگەی چاکی چاک دەبێتەوە، کە پێچەوانەی ڕێگەی چاکی ئالکترونە چاکەکانە).
قانونی ئۆم
بەپێی قانونی ئۆم I=V/R، (لێرە I چرکە، U ولتاژ، R ڕاگرە)، لە ڕێگەیەکی ڕاستەوخۆ، چەندتری ولتاژ، چەندتری چرکە. ئەمە دەنشانێت کە پێکهاتنێکی ژمارەیی هەیە لە نێوان ولتاژ و چرکە، ولتاژ چاکییەکەیە کە چرکە دەبێتەوە، و گەورەی چرکە پێکهاتن لە گەورەی ولتاژ و ڕاگرە. بۆ نموونە، لە ڕێگەیەکی سادە، ئەگەر ڕاگرە 10Ω بێت و ولتاژ 10V بێت، چرکە بەپێی قانونی ئۆم 1A دەبێت؛ ئەگەر ولتاژ بچێتە 20V و ڕاگرە چاک بێت، چرکە بچێتە 2A.
بەخێربابەری لە ڕێگە
لە ڕێگەیەکی تەواو، چاککەوتن چاکییەکەی چاک دەکات، کە کاریگەری ڕاگرییە گونجاوی لە ڕێگە (وەک ڕاگرە، کاپاسیتانس، یندکتەنس، وەکوو). کاتێک ڕێگە چاک بێت، چرکە لە گۆشەی ژێری چاککەوتن دەچێت، دەڕێت لە ڕاگرییە گونجاوی ڕێگە، و دەگەڕێتەوە بۆ گۆشەی ژێری چاککەوتن. لەم ڕێگەیەدا، ولتاژ لە گۆشەی ڕاگری گونجاوی ڕەنگە دەبێتەوە، و چرکە ڕاگری گونجاوی ڕەنگە پێکهاتن بەپێی چاکی ڕاگرە (وەک گەورەی ڕاگرە، راکتەنسی کاپاسیتانس، یندکتەنس، وەکوو). بۆ نموونە، لە ڕێگەی یەکە، چرکە چاکە لە ھەموو ڕاگرەکاندا، و ولتاژ ڕەنگە دەبێتەوە بۆ ھەموو ڕاگرەکان بە ڕێگەی گەورەی ڕاگرە؛ لە ڕێگەی پارەلێل، ولتاژ چاکە لە ھەموو ڕاگرەکاندا، و چرکەی گشتی یەکسانە بە کۆی چرکە گونجاوی ڕاگرە.
