1 Трансформаторларнинг роли
Трансформаторлар амперажининг кучлигини аниқлаш ва биринчи тизимни иккинчи тизимдан ажратиш учун ишлатилади. Энергетик тизимда ишлатиладиган ампер трансформаторининг биринчи виткаси биринчи юкта тизимга параллель усулда уланилади, иккинчи виткаси излаб чыгару приборлари ва релей ҳимояси қурилмаларига уланилади. У биринчи юкта тизимдаги амперажини аниқлап, ампер нисбати боғлиқликда иккинчи жактаги паст вольтажли қисқа амперга айлантиради, шунда энергия излаб чыгу ва релей ҳимояси мақсадларинамо тутмоқда.
2 Ампер трансформаторларини танлош
2.1 Ампер трансформаторларининг туркуви
Ампер трансформаторларини туркувлаш эркин тарзда аниқланган классификация шартларига қараб болади, таблица 1 деган мисолда көрсатилгандай.
2.2 Ампер трансформаторларини танлош
2.2.1 Биринчи параметрларини танлош.
Ампер трансформаторнинг номинал вольтажи кенчаланганда биринчи тизимнинг номинал вольтажига тең, йоки ундан бир зер кечикширак болиши мумкин. Номинал биринчи ампери кенчаланганда биринчи тизимнинг номинал амперидан ёмонроқ стандарт ампер қиймати танланади. Агар биринчи тизимнинг номинал ампер қиймати катта булиб кетса, номинал биринчи ампер қиймати ишлаб чыкуси ҳамда кенчаланганда қулай булиши учун кичирек олинади.
Номинал давомий иштежак ампери биринчи тизимнинг энг юкта амперидан кам бўлмаслиги керак, номинал кечикширак иштежак ампери биринчи тизимнинг кечикширак амперидан кам бўлмаслиги керак. Тизимнинг ривожланишини эсга олиш лозим, номинал динамика стабил ампери кенчаланганда номинал кечикширак иштежак амперидан 2,5 есе ёмонроқ болиши мумкин. Тизимнинг ривожланишга мослаш учун, кўп ампер нисбати га эга бўлган ампер трансформаторини танлаш, йоки ампер трансформаторнинг иккинчи виткаларини фарқли ампер нисбати билиб келиши мумкин.
2.2.2 Иккинчи параметрларини танлош
Ампер трансформаторнинг номинал иккинчи ампери кенчаланганда, 1 A танланади, 5 A хам танланishi мумкин; максалда 2 A танланади. Излаб чыгару синфидаги P сифати, PR сифати, PX сифати ва PXR сифати, номинал иккинчи ампери 1 A бўлганда, номинал иккинчи чиқиши кенчаланганда 15 VA дан ёмонроқ стандарт юк бўлиши мумкин; номинал иккинчи ампери 5 A бўлганда, номинал иккинчи чиқиши кенчаланганда 50 VA дан ёмонроқ стандарт юк бўлиши мумкин.
Кечикширак ҳимоя учун TPX сифати, TPY сифати ва TPZ сифати ампер трансформаторлари, ишлаб чыкуси ҳамда кенчаланганда 1 A номинал иккинчи ампери танланади, иккинчи чиқиши кенчаланганда 10 Ω дан ёмонроқ стандарт юк бўлиши мумкин. Агар биринчи тизимнинг номинал ампери он минг ампердан ёмонроқ бўлса, номинал иккинчи ампери 5 A танланади, иккинчи юк 2 Ω дан кам бўлиши керак.
Есеплаш учун ампер трансформаторлари, номинал точност сифати кенчаланганда 0,2 сифати танланади; агар биринчи тизимнинг ампери кенчаланганда 0,2 S сифати танланади. Излаб чыгару учун ампер трансформаторлари, номинал точност сифати кенчаланганда 0,5 сифати танланади; агар биринчи тизимнинг ампери кенчаланганда 0,5 S сифати танланади.
2.2.3 Типни танлош
Ҳимоя ампер трансформаторларининг таклик чегараси фактори кенчаланганда, биринчи тизимнинг кечикширак ампер қиймати ампер трансформаторнинг номинал биринчи ампер қийматига бўлинади. Натижадан, бу қийматдан ёмонроқ стандарт қиймат танланади, адатта 15, 20, 25 ёки 30 танланади.
10 кВ вольтаж деңгизи учун, эпоксид смола эситаётган сузувчи ампер трансформаторлар танланади.35 кВ вольтаж деңгизи учун, эпоксид смола эситаётган сузувчи, синтетика энг тонки фильм эситаётган сузувчи ёки навъи ампер трансформаторлар танланади. Агар номинал биринчи ампери катта (3,000 A ва ёмонроқ) бўлса, навъи тескари турдаги ампер трансформаторлар танланади.
66 кВ ва 110 кВ вольтаж деңгизлари учун, навъи, синтетика энг тонки фильм эситаётган сузувчи ёки SF₆ газ эситаётган ампер трансформаторлар танланади.220 кВ, 330 кВ ва 500 кВ вольтаж деңгизлари учун, навъи ёки SF₆ газ эситаётган ампер трансформаторлар танланади. Бундан ташқари, 330 кВ ва 500 кВ вольтаж деңгизлари учун, тескари турдаги навъи ампер трансформаторлар танланади.DC энергия тизими учун, фотодиод ампер трансформаторлар танланади.