Elektr energiya taqinma tizimi

Электр таъминот тизимининг дефиницияси

Электр таъминот тизими электр энергиясини женираторлардан мустақил ишончга юбориш учун ишлатиладиган тармоқлар ва тарқатиш системасини кўриб чикади.

Отказида, электр энергияси бу йиғиндиси нисбий эсda бўлиб, бир кичик жениратор мустаҳкам ишончни қондириши мумкин эди. Хазирги кунда, савадор өмурлаши шаралари билан, талаб ажрахтарга олинган. Бу растлаштирувчи талабга жавоб бериш учун биз кўп кatta энергия станцияларига маҳтаждик.

 Лекин, эрондор центрларининг яқинидаги жойда эрондорлар юритиш ҳаммавақти экономикасиз эмас. Андозага, коңил, газ ва сузок давом этадиган табиий энергия маналарининг яқинидаги жойда юритиш анча арзонроқ. Бу эрондор станцияларининг кўпчиллик ишончларга муносиб жойда эмас эканини маънодади.

 Шунда биз электр энергиясини жениратордан ишончга юбориш учун электр тармоқ системаларини ўрнатишга маҳтаждик. Эрондор станцияда жениратилган электр энергияси ишончга юборилишида, бул процесни икки асосий қисмга бўлиш мумкин: тармоқ ва тарқатиш.

 Ишончлар электр энергиясини эрондор станциядан олиш учун ишлатиладиган тармоқ системага электр таъминот тизими деймиз. Электр таъминот тизими учта асосий қисмдан иборат: эрондор станциялар, тармоқ линиялар ва тарқатиш системалари. Эрондор станцияларда электр энергияси нисбий кам вольтдаги давом этилади. Кам вольтдаги давом этиш кўп жихатдан экономикасиз.

 Тармоқ линиялар башиндаги кўтарилган трансформаторлар энергия давомини ошириш учун ишлатилади. Электр тармоқ системалари шундай қилиб ўширилган вольтдаги электр энергиясини эрондор центрларга юборишга мажбур. Юқори вольтдаги тармоқ линиялар ўртақ ва/ёки пайдо бошқичли электр кондукторлардан иборат. Тармоқ линиялар охиридаги тушурилган трансформаторлар электр энергиясини тарқатиш учун керакли кам вольтга тушуришга мажбур. Тарқатиш системалари шундай қилиб электр энергиясини ишончларга алганларига мос вольтдаги давом этишга мажбур.

 Мына эрондор, тармоқ ва тарқатиш учун AC системаларни кенг таралган тарзда ишлатамиз. Ажрахтар вольтдаги тармоқ учун DC системалар кенг таралган. Иккаласи тармоқ ва тарқатиш тармоқлари ўртақ ва ёки пайдо бошқичли болиши мумкин. Ўртақ системалар арзонроқ, шунинг учун мумкин бўлган жойда уларни танланади. AC тармоқ учун үч фазали, үч тармоқли системани ва AC тарқатиш учун үч фазали, тўрт тармоқли системани ишлатамиз.

 Тармоқ ва тарқатиш системаларини навбати ва кўнгил бўлишга мажбур: навбати тармоқ, кўнгил тармоқ, навбати тарқатиш ва кўнгил тарқатиш. Барча системаларда бул тўрт булинмаси йўқ, лекин бул электр тармоқининг умумий кўриниши.

 Баъзilarи тармоқларда кўнгил тармоқ ёки тарқатиш булинмалари йўқ. Баъзilarи локаллаштирган системаларда тармоқ система ва вақте-вақтда йўқ бўлиши мумкин. Орнига, генераторлар электр энергиясини тушина тарқатиш мумкин.

Электр таъминот тизимининг практикалык мисолин кўриб чикайлик. Мисолда, эрондор станцияда 11KV давом этишда үч фазали энергия жениратилади. Андан кейин, 11/132 KV кўтарилган трансформатор эрондор станциядан 132KV давом этишга кўтаради. Тармоқ линиялар бу 132KV давом этишни шахар чегарасидаги 132/33 KV тушурилган подстанцияга юборади. Бу подстанция 132/33KV тушурилган трансформаторлардан иборат. Бу электр таъминот тизимининг 11/132 KV кўтарилган трансформатордан 132/33 KV тушурилган трансформаторгачки қисмини навбати тармоқ деб аталади. Навбати тармоқ үч фазали, үч тармоқли системадир, йўқи ҳар бир линияда үч фаза үчун үч кондуктор бор.

 Таъминот тизимининг шундан кейинки қисмида, 132/33 KV трансформатордан келиб чиккан кўнгил давом этиш үч фазали, үч тармоқли тармоқ системаси ёрдамида шахардаги стратегик жойлардаги 33/11KV кетма-кет подстанцияларга юборилиши мумкин. Бу тармоқ қисмини кўнгил тармоқ деб атаймиз.

 Шахар жолларини ўтказиб чиқувчи 11KV давом этишда үч фазали, үч тармоқли фидерлар 33/11KV трансформатордан келиб чиккан кўнгил давом этишин юборишга мажбур. Бу фидерлар электр таъминот тизимининг навбати тарқатиш қисмини ташkil etadilar.

 Ишонч жойларидаги 11/0.4 KV трансформаторлар навбати тарқатиш давом этишин 0.4 KV ёки 400 V давом этишга тушуришиб, бул трансформаторлар тарқатиш трансформатори деб аталади. Тарқатиш трансформаторлардан ишончга үч фазали, тўрт тармоқли система юборилиши мумкин. Үч фазали, тўрт тармоқли системада үч фаза үчун үч кондуктор ва нейтрал линия учун тўртинчи кондуктор ишлатилади.

 Ишонч үч фазали ёки бир фазали давом этишни олиши мумкин. Үч фазали давом этиш учун ишонч 400 V фаза-фаза (лайн давом этиш) давом этишин, бир фазали давом этиш учун 400 / корень из 3 или 231 V фаза-нейтрал давом этишин олади. Таъминот лайнининг охирги пункти электр таъминот тизимининг охирги пункти бўлиб, бу ишонч жойида юритилган терминаллар бўлиб, ишонч ҳажмига қўшимча улантиш үчун ишлатилади.