Трансформаторларнинг вольтаж кўпайтувчи схемаларда роли
Трансформаторлар вольтаж кўпайтувчи схемаларда маҳоратли роль ойнашади, аммо улар танга вольтажни кўпайтириши мумкин эмас. Вольтаж кўпайтувчи схемалар адатта трансформаторларни ректификатор элементлар (мисоли учун, диодлар ва конденсаторлар) билан бирлаштирган холда вольтажни иккига ёки учга кўпайтириш мақсадига эга. Бу эрда трансформаторларнинг вольтаж кўпайтувчи схемаларда роли ва икки трансформатордан фойдаланиш натижасида чиқиш вольтажини йўқотиш ҳақида таклиф берилади.
1. Трансформаторларнинг негизги роли
Вольтажни кўтариш/пасайтириш: Трансформаторлар киритилган вольтажни кўтариши ёки пасайтириши мумкин. Муваффақиятли вольтажнинг трансформациясини бажариш учун муайян намуддаги витка (примарий ва сикондарий виткалар сонининг нисбати) танланади.
Изолация: Трансформаторлар шунчаки электр энергияси изоляциясини ҳам тақдирлайди, киритилган ва чиқиш схемалар орасидаги тушира ташкилий узлашни тағйир бермайди, шундай қилиб, хавфсизлик ва ишончни ошириш.
2. Вольтаж кўпайтувчи схемаларнинг негизги принципи
Вольтаж кўпайтувчи схемалар вольтажни кўпайтириш мақсадида ректификация ва филтрилашнинг бир неча маротаба бошқаришдан фойдаланишади. Умумий вольтаж кўпайтувчи схемалар:
Ярим доира вольтаж дублер:
Бир диод ва бир конденсатордан фойдаланиш илинган ҳар ярим доирада вольтажни иккига кўпайтириш.
Чиқиш вольтажи киритилган максимал вольтаждан икки эсара булади.
Тўлқи доира вольтаж дублер:
Ко'п диодлар ва конденсаторлардан фойдаланиш илинган ҳар тўлқи доирада вольтажни иккига кўпайтириш.
Чиқиш вольтажи киритилган максимал вольтаждан икки эсара булади.
3. Икки трансформатордан фойдаланиш ва чиқиш вольтажини йўқотиш
Бир трансформатор вольтажни кўтариши мумкин, аммо ўзрок ортинча чиқиш вольтажини бажариш учун, келажакдаги усулларни етарли кўриш мумкин:
Усул бир: Трансформаторларнинг сериялант үламаши
Принцип: Икки трансформаторнинг сикондарий виткаларини серияга үламаш вольтажни иккига кўпайтириши мумкин.
Ўламаш усули:
Биринчи трансформаторнинг сикондарий виткасиning мусбат терминали иккинчи трансформаторнинг сикондарий виткасиning манфий терминалига уламанг.
Чиқиш вольтажи икки трансформаторнинг сикондарий виткалари дан келиб чиқган вольтажларнинг йиғиндиси булади.
Усул ики: Каскад вольтаж кўпайтувчи схемалар
Принцип: Трансформаторнинг чиқишини вольтаж кўпайтувчи схемаларнинг кўп маротаба бошқаришга қўшимча қилиш вольтажни ёқотишга ёрдам бериши мумкин.
Ўламаш усули:
Биринчи маротабада трансформатор ва вольтаж кўпайтувчи схемадан фойдаланиш илинган вольтажни иккига кўпайтириш.
Иккинчи маротабада янги трансформатор ва вольтаж кўпайтувчи схемадан фойдаланиш илинган вольтажни яна иккига кўпайтириш.
Мисол
Киритилган АС вольтажи 120В RMS га қараш қилинган ва биз икки трансформатордан ва вольтаж кўпайтувчи схемалардан фойдаланиб чиқиш вольтажини кўпайтиришимиз керак:
Биринчи маротаба:
Трансформатордан фойдаланиш илинган 120Вдан 240Вга киритилган вольтажни кўтариш.
Тўлқи доира вольтаж дублердан фойдаланиш илинган 240В максимал вольтажини (яқинча 339В) 678Вга кўпайтириш.
Иккинчи маротаба:
Янги трансформатордан фойдаланиш илинган 678Вдан 1356Вга киритилган вольтажни кўтариш.
Янги тўлқи доира вольтаж дублердан фойдаланиш илинган 1356В максимал вольтажини (яқинча 1916В) 3832Вга кўпайтириш.
Жами
Трансформаторларнинг роли: Вольтаж кўпайтувчи схемаларда трансформаторлар негизий тарзда вольтажни кўтариш ёки пасайтириш ва электр энергияси изоляциясини тақдирлаш учун ишлатилади.
Чиқиш вольтажини кўпайтириш: Юқори чиқиш вольтажини трансформаторларнинг сериялант үламаш ёки каскад вольтаж кўпайтувчи схемалар ёрдамида бажариш мумкин.
Икки трансформатордан ва вольтаж кўпайтувчи схемалардан фойдаланиш чиқиш вольтажини кўпайтиришида кўпроқ маҳоратли болса да, шундай қилиб, схеманинг тажриба ва нархи ҳам кўпроқ булиши мумкин. Шундай қилиб, ҳамма компонентлар юқори вольтажга тақдирлаганлигини тасдиқлаш ва схеманинг хавфсизлик ва ишончини камиди.