چییە LED؟
LED پێچەوانەی کامە؟
پێشەی LED
LED (ڕوونکار دایۆډ) یەکێکە لە ئامێرە سەمیکۆندەکان کە هەروەها دەڕوێنێت کاتێک چاکەی برقی دەڕواتە سەرەوە. تەکنەلۆجییەکانی LEDی سەرەتایی بەکاردەهێناوە فۆسفیدی ئارسینایدی گالیوم (GaAsP)، فۆسفیدی گالیوم (GaP)، و ئارسینایدی گالیوم-ئالومینی (AlGaAs). LEDکان بەکاردەهێناوە ئەڵکترۆلیۆمینیسەنس، کە دەڕوێنێت کاتێک چاکەی ڕاستەوخۆی دەڕواتە سەرەوەی کریستالێکی دابەشکراو بە PN.
داشبەخاندن پێویستە زانیارەکانی ستونە ٣ و ٥ لە جدولی پیریۆدیک بکەیت. کاتێک چاکەی ڕاستەوخۆی (IF) بە کاری گرێتەوە لە ناوەندی PN، ناوەندەکە ڕوون دەکاتەوە بە درێژەی ڕەنگی پێناسە کرابێت لەلایەن شکافەی ئەنەرژییەکەی ناوەندی فعال (Eg).
چۆنیەتی کارکردنی ڕوونکار دایۆډ (LED)
کاتێک چاکەی ڕاستەوخۆی IF بەکاری گرێتەوە لە ناوەندی PN لە دایۆډ، ئەلكترونەکانی گروپی کەمەکە دەبەستێنرێن بۆ پڕۆنز و ئەلكترونەکانی گروپی کەمەکە دەبەستێنرێن بۆ نێوترون. ڕوونکاری ڕوودەدات بەهۆی دەربەستبوونی ئەلكترون-هۆڵ لە ناوەندی پڕۆنز.
گۆڕانکارییەکانی ئەنەرژییەکەی ئەلكترون لە نێو شکافەی ئەنەرژی، کە دەوترێت دەربەستبوونی رادیۆیی، فوتون (یەکەمەوە ڕوون) دەکەن، بەهۆی گۆڕانکارییەکانی شکافەی گشتی، کە دەوترێت دەربەستبوونی غیررادیۆیی، فۆنۆن (یەکەمەوە گرمی) دەکەن. ئەنجامی ڕوونکارییەکانی LEDهای ئاسایی AlInGaP و InGaN بۆ ڕەنگەکانی گشتی ڕوون دەکرێت لە جۆڵەکەی خوارەوە.
ڕوونکاریی LED دەگۆڕێت بەهۆی ڕوونکارییەکەی لەناوەند و چاکەکەی لەناوەند لەناو کریستالەکە. بەهۆی ڕێژەی ڕوونکارییەکەی زۆری سەمیکۆندەکان، زۆری ڕوون بەردەوامە بە سەرەوەی کریستالەکە، کە دەگۆڕێتەوە بە ڕوونکارییەکەی سەرەکی.
پێشبینی ئەڵکترۆلیۆمینیسەنس لە ساڵی ١٩٢٣ لە ناوەندەکانی ڕاستەوخۆیەکانی ڕاستەوخۆیەکان دەرکەوت، بەڵام لەمانەوەیەوە بەهۆی ڕوونکارییەکەی بەرز بوو لە گۆڕانکارییەکەی ئەنەرژیی برق بۆ ڕوون. بەڵام، ئەمڕۆ ڕوونکارییەکە زۆر بەرز بووە و LEDکان بەکاردەهێناوە نەک تەنها لە سیگنالەکان، ئاشکەرکەران، ئاشکەرکەران، و ئاشکەرکەران، بەڵکو لە کارکردنی ڕوونکاریی ناوەندی و ڕێگەکانی ڕێگەکان.
ڕەنگی LED
ڕەنگی LED بە کەمەوەی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی...... LED پێچەوانەی کامە؟ پێشەی LED LED (ڕوونکار دایۆډ) یەکێکە لە ئامێرە سەمیکۆندەکان کە هەروەها دەڕوێنێت کاتێک چاکەی برقی دەڕواتە سەرەوە. تەکنەلۆجییەکانی LEDی سەرەتایی بەکاردەهێناوە فۆسفیدی ئارسینایدی گالیوم (GaAsP)، فۆسفیدی گالیوم (GaP)، و ئارسینایدی گالیوم-ئالومینی (AlGaAs). LEDکان بەکاردەهێناوە ئەڵکترۆلیۆمینیسەنس، کە دەڕوێنێت کاتێک چاکەی ڕاستەوخۆی دەڕواتە سەرەوەی کریستالێکی دابەشکراو بە PN. داشبەخاندن پێویستە زانیارەکانی ستونە ٣ و ٥ لە جدولی پیریۆدیک بکەیت. کاتێک چاکەی ڕاستەوخۆی (IF) بە کاری گرێتەوە لە ناوەندی PN، ناوەندەکە ڕوون دەکاتەوە بە درێژەی ڕەنگی پێناسە کرابێت لەلایەن شکافەی ئەنەرژییەکەی ناوەندی فعال (Eg). چۆنیەتی کارکردنی ڕوونکار دایۆډ (LED) کاتێک چاکەی ڕاستەوخۆی IF بەکاری گرێتەوە لە ناوەندی PN لە دایۆډ، ئەلكترونەکانی گروپی کەمەکە دەبەستێنرێن بۆ پڕۆنز و ئەلكترونەکانی گروپی کەمەکە دەبەستێنرێن بۆ نێوترون. ڕوونکاری ڕوودەدات بەهۆی دەربەستبوونی ئەلكترون-هۆڵ لە ناوەندی پڕۆنز. گۆڕانکارییەکانی ئەنەرژییەکەی ئەلكترون لە نێو شکافەی ئەنەرژی، کە دەوترێت دەربەستبوونی رادیۆیی، فوتون (یەکەمەوە ڕوون) دەکەن، بەهۆی گۆڕانکارییەکانی شکافەی گشتی، کە دەوترێت دەربەستبوونی غیررادیۆیی، فۆنۆن (یەکەمەوە گرمی) دەکەن. ئەنجامی ڕوونکارییەکانی LEDهای ئاسایی AlInGaP و InGaN بۆ ڕەنگەکانی گشتی ڕوون دەکرێت لە جۆڵەکەی خوارەوە. ڕوونکاریی LED دەگۆڕێت بەهۆی ڕوونکارییەکەی لەناوەند و چاکەکەی لەناوەند لەناو کریستالەکە. بەهۆی ڕێژەی ڕوونکارییەکەی زۆری سەمیکۆندەکان، زۆری ڕوون بەردەوامە بە سەرەوەی کریستالەکە، کە دەگۆڕێتەوە بە ڕوونکارییەکەی سەرەکی. پێشبینی ئەڵکترۆلیۆمینیسەنس لە ساڵی ١٩٢٣ لە ناوەندەکانی ڕاستەوخۆیەکانی ڕاستەوخۆیەکان دەرکەوت، بەڵام لەمانەوەیەوە بەهۆی ڕوونکارییەکەی بەرز بوو لە گۆڕانکارییەکەی ئەنەرژیی برق بۆ ڕوون. بەڵام، ئەمڕۆ ڕوونکارییەکە زۆر بەرز بووە و LEDکان بەکاردەهێناوە نەک تەنها لە سیگنالەکان، ئاشکەرکەران، ئاشکەرکەران، و ئاشکەرکەران، بەڵکو لە کارکردنی ڕوونکاریی ناوەندی و ڕێگەکانی ڕێگەکان. ڕەنگی LED ڕەنگی LED بە کەمەوەی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی...... کاتێک دەمی LED p-n زیاد دەبێت، ڕوونکارییەکە بەرز دەبێت، ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەنگی ڕەن............ ئەگەر دەمەوێت LEDهای ڕەنگی بەکاردەهێناوە لە کاری پڕۆژەی ئالەکترۆنی، بەشدارییەکانی Arduinoی سەرەتایی چەندین LEDی ڕەنگی هەیە. ڕوونکاری LEDکان دەتوانرێت بەکاردەهێناوە بۆ ڕوونکاری بە ١٠٪ لەو ڕوونکارییەی کە پێشبینی کرابێت بە کەمکردنی چاکە. LEDکان زۆربەی جار بەکاردەهێناوە بە تەکنیکی Pulse Width Modulation. بەخۆزەلبوون دەمی گشتی (TJMAX) گرنگە بۆ ژێری LED. گەڕانەوەی ئەم دەمە بەکاردەهێناوە دەسەلمێنێت ئامێرەکە. ژێری LED بە کەمەوەی Mean Time Between Failures (MTBF) پێشبینی دەکرێت بە کەمکردنی ژمارەیەک لە LEDکان بە چاکە و دەمی سەلمێنراوەکە. LEDهای سپی LEDهای سپی ئێستا دروست دەکرێن بە دوو ڕێگە: لە یەکەم ڕێگەدا، چیپەکانی LEDی سوور، ناو، و سەوز دەکۆڵێنەوە لە یەک چاپەرەوە بۆ دروستکردنی ڕوونی سپی؛ لە دووەم ڕێگەدا، فۆسفۆرسی بەکاردەهێناوە. فلۆریسانسی لە فۆسفۆرەکە کە لەناو ئێپۆکسی کە لەناوەندی چیپەکەی LED دەکۆڵێنەوە، بەکاردەهێناوە بە کەمەوەی ئەنەرژیی کوتەیەک لە InGaN LED. ڕوونکاریی ڕوون ڕوونکاریی LED پێناسە دەکرێت بەو شێوازەیە کە ڕوونکاریی ڕوون (lm) بە یەکەی ئەنەرژیی برقی (W) دەکەوێت. LEDهای سەوز ڕوونکارییەکەی ٧٥ lm/W هەیە؛ LEDهای سوور، ١٥٥ lm/W؛ و LEDهای سەوز، ٥٠٠ lm/W. لەوەی بەرەو کەمکردنی ڕوونکارییەکەی ڕوونکارییەکە بە ٢٠-٢٥ lm/W بۆ LEDهای سەوز و سەوز. ئەم پێناسەیەی ڕوونکاریی بەکاردەهێناوە بۆ ڕوونکارییەکانی تر.
