Chîya Jinên Dîferansiyên Nêra Stasyonên Substation, Switching Stations, û Rasteyên Distribûsyon?

جیاوازی لە نێواناندا چییە کارگەکانی فرەندن، کارگەکانی کلیلکردن، و جۆرە شوونی دابینکردن؟

کارگەی فرەندن بریتییە لە مەسروورگەیەکی کارەبایی لە سیستەمی کارەبادا کە هێزی فرەندن دەگۆڕێت، کارەبا دەپێتێت و دابین دەکات، ڕێگای ڕووباری هێز دیاریدەکات و فرەند دەفرێنێت. بە ترانسفۆرمەرەکانی پێکەوە دەبەستێتەوە تورە زنجیرە کارەباییەکانی هەموو فرەندی هێز. لە بەکارهێنانی دیاریکراو-وەک کابلە کارەبایی داخەوتوو یان گواستنەوەی درێژخایەن-هەندێک سیستەم فرەندی باڵای هێزی هاوکات (HVDC) بەکاردێت. HVDC هەڵکشاندنەوەی هێزی خازانی کە لە گواستنەوەی AC دا ماوەتەوە دەچێتەوە و سودی بچووککردنەوەی دۆخ دەدات.

کارگەکانی فرەندن سەرەتا فرەندی باڵا دەکەنە فرەندی ناوەند یان فرەندی باڵا دەکەنە فرەندی باڵای کەمتر. ئەم کارگەیانە شوێنی گەورەیان داگیرکردووە، پێداویستی بۆ زەوی بەپێی فرەند و توانا دەگۆڕێت. بۆیە هەندێک کەس پێیان دەڵێن "کارگەی ترانسفۆرمەر".

کار:
کارگەی فرەندن وەک مەسروورگەیەکی نێوانەوە دەکات لە نێوان کارگەکانی کارەبا و بەکارهێنەرانی کۆتاییدا. لەبەر ئەوەی کارگەکانی کارەبا زۆربەی کات لە دووری شارەکان و کارخانەکان دا نیشتەجێن و فرەندی کارگەکانی کارەبا نسبەن بچووکە، کارەبای باڵا دەبێتە هەڵکشاندنی گەورەی گەرمی لە لاڕێی قانوونی جول دا کە دەتوانێت خطە بخرێتەوە، و گۆڕانی کارەبایی بۆ گەرمی دەرئەنجامی کەمکاری گەورەیە. بۆیە کارگەکانی فرەندن بەکاردێن بۆ زیادکردنی فرەند لە کارگەی کارەبا بۆ گواستنەوەی کارآمدی درێژخایەن بۆ ناو شار و ناوچەی صنعتی. کاتێک گەیشت، کارگەکانی ناوچەیی دواتر فرەند دەکەنەوە بۆ فرەندی پێویست، کە دواتر بە بەکارهێنانی تۆڕی دابینکردن دابین دەکرێت بۆ بەرهەمھێنانی 220V بۆ بەکارھێنانی ڕۆژانە.

شوێن:
لە چوارچێوەی ئابووری، کارگەکانی فرەندن نزیکتر بن لە ناوەندەکانی بار. لە چوارچێوەی کارکردن، نابێت کاری نیشتیمانی یان گواستنەوەی ناو داخڵ بکاتە ناو کارخانەکە، و گواستنەوەی ئامێر بێ ڕێکوپێک بێت. بۆ هۆکاری سەلامەتی، کارگەکانی فرەندن دەبێت لە ناوچەی ئاگرتێن و داگیربوو دوور بێت. بە گشتی، کارگەکانی فرەندن دەبێت لە لاپشتی ناوچەکە بن، لەو شوونانەی کە دوخ و تەنەک دەکەون دور بێت، و نابێت لە ناوچەی تەنیشت بچوو. شوێن و دروستکردنی کارگەکانی فرەندن دەبێت هەڵچرینەوەی ئاگر، بەردەوامی لە بەرەکان، کۆنتڕۆڵی پیسی، بەرگری لە باران و برف، بەرگری لە دوووپات، و پاراستن لە داخڵبوونی جوتی بچووک داگیر بکات.

کارگەی دابینکردن
پێناسە:
کارگەی دابینکردنیش بریتییە لە مەسروورگەیەک بۆ گۆڕانی فرەند. شوێنێکە لە سیستەمی کارەبادا کە فرەند و کارەبا دەگۆڕێت، کۆدەکرێتەوە و دابین دەکرێت. بۆ ئەوەی کارایەتی کارەبا و سەلامەتی ئامێرەکان پارێزراو بێت، لێرەدا رێکخستنی فرەند، کۆنتڕۆڵی کارەبا، و پاراستنی ڕێگاکانی گواستنەوە/دابینکردن و ئامێرە سەرەکییە کارەبایییەکان ئەنجام دەدرێت. کارگەکان بەپێی بەکارهێنان دەبنە کارگەی دابینکردنی کارەبا و کارگەی تراکشن (بەکارهێنراو بۆ ڕێگای ئاسنی کارەبایی و تراموا). لە ڕێنمایی نیشتمانی چین GB50053-94 "زانیاری دروستکردنی کارگە تا 10 kV و خوارتر"، کارگە وەکوو "مەسروورگەیەک دیاری کراوە کە کارەبای AC تا 10 kV یان خوارتر بە ترانسفۆرمەری کارەبا دەکەوێتەوە بۆ بەرهەمھێنانی بارە کارەباییەکان." ھەر مەسروورگەیەک کە ئەم پێناسەیە پێناسەی بکات، دەتوانێت وەکوو کارگە دادەنرێت.

کار:
کاری کارگەی فرەندن بریتییە لە وەرگرتنی کارەبا لە نێو کارگەکانی کارەبا، بە فرەندی زۆرتر لە 1–2 kV ناگات. گواستنەوەی درێژخایەن بەم فرەندی نزمەدا دەبێتە کارەبای باڵا، کە دەبێتە هەڵکشاندنی زۆری هێز و کارایەتی کەمی گواستنەوە. بۆیە ترانسفۆرمەرەکان بەکاردێن بۆ زیادکردنی فرەند بۆ دەیان یان تا سەدان کیلۆڤۆلت (بەپێی دووری و پێداویستی بە هێز)، بۆ کەمکردنەوەی کارەبای ڕێگا. بۆ ئەوەی ڕێگاکانی کارەبا بە دووری و توانای جیاواز بە یەکتی ببەستێتەوە و کارایەتی گشتی سیستەم زیاد بکات، پێویستی بە چەندین کارگەی فرەندن هەیە بۆ یەکسانکردن و بەستنەوەی فرەندی جیاواز. هەروەها، کاتێک کارەبای فرەندی باڵا گەیشتە ئاماژە، دەبێت بکەوێتەوە بۆ فرەندی وەکوو 10.5 kV، 6.3 kV، یان 400 V (یعنی 380/220 V) بۆ پڕکردنەوەی پێداویستی بەکارهێنەرانی جیاواز. بۆیە لە ڕاستیدا پێویستی بە چەندین کارگەی فرەندن هەیە. بە شێوەی سەرەکی، کارگەی سەرەکی واتە کارگەی سەرەکی، و کارگەی دووەمی دوایی. کارگەی سەرەکی کاری کلیلکردنی فرەندی باڵا و دابینکردن دەکات بەڵام خۆی گۆڕانی فرەند ناکات.

جۆرە دابینکردن (یان جۆرە کلیلکردن)
پێناسە:
جۆرە دابینکردن پێی دەوترێت کارگەی دابینکردن. بەپێی ڕێنمایی نیشتمانی، جۆرە دابینکردن دەوترێت "مەسروورگەیەک کە تەنها کلیلی فرەندی باڵا لەخۆ دەگرێت بۆ کردن/داخستنی چوارگۆشەکان و دابینکردنی کارەبا، بەڵام ترانسفۆرمەری سەرەکی لەسەر بوسبار نییە." جۆرە دابینکردن لە فرەندی خوارتر لە 35 kV کار دەکەن و ئامێری وەکوو کاتبڕەری چوارگۆشە، ترانسفۆرمەری ئامێر، کۆندانسەر، و ئامێری پاراستن و جێبەجێکردن دەخولێنەوە. بە شێوەی سادە، ئەمە بینایەکە کە کابینەی کلیلی فرەندی باڵا، پانەلی چوونەژوورەوە/دەرچوونەوە، هتد. لەخۆ دەگرێت—ئەمە جۆرە دابینکردن (یان جۆرە) دیاری دەکات. مەسروورگە گەورەترەکان دەتوانن چەندین کابینەی کلیلی فرەندی باڵا و نزم بن تا گۆڕانی فرەند و دابینکردنی کارەبا ئەنجام بدەن.

تێگەیاندنەکانی "کارگەی فرەندن" و "جۆرە دابینکردن" زۆربەی کات واتە جۆرەکانی ترانسفۆرمەر و دابینکردن لە کۆمەڵگەکانی دانیشتن یان بینای بازرگانی. جۆرە دابینکردن بەشێکی گرنگی سیستەمی بەرهەمھێنانی کارەبا لە بیناکە دادەنرێت. کارەبایی تایبەت 24 کاتژمێری کات بەسەر بەرهەمھێنانەکە داوازە. کەسی نادروست نابێت چوونە ناوەوە بەبێ ڕازیبوونی ڕاوێژکاری بەرهەمھێنان یان سەرۆکی بەشەکە. بەرپرسانی کار دەبێت ڕەخصەتنامەیان هەبێت، لەسەر ئامێرەکان، کارکردن، و ڕێساکانی سەلامەتی تێبگەن. دەبێت بە نزیکی سەرەوە بەرچاو بگرن لە سەر پێوانەکانی فۆڵتمەتر، ئامپێرمەتر، و مەتری کۆئەندام، و هەرگیز نابێت کاتبڕەری هەواوی لە کاری زۆرتر لە توانا کار بکات. زەوی و ڕووکاری ئامێر لە جۆرە دابینکردن دەبێت هەمیشە پاک و بەدوق بێت. کردنەوە و داخستنی کلیل بەلای کارمەندی شەفتی ئەنجام دەدرێت کە سەرپەرشتیارێکیش هەبێت؛ هەردوو کەس نابێت هەمان کات کاری کلیلکردن بکەن بۆ نەگونجاندنی هەڵە.

کارگەی کلیلکردن (یان کارگەی کلیل)

Pêşnûs:
Stasyonî çalakkirina wekî stasyonî dabeşî ye ku transformasyonê berdestan nedîye lê di çalakkirin da vekirina ya herêm an bikerîna şevên elektrîkî bikar îndî. Ev wek ezmûnî ya dema elektrîkî ye ku yek parçeyên derbarî yên stasyonî dabeşî de li hatiye û pêşvebûna dema elektrîkî bi tenzîlîya bilind dibedîne. Xasîsa xweyekî ya girîng e ku tenzîlîya girtî û derdîn wek e hene. Heta wê ku stasyonî dabeşî yên herêmî dikarin vekeşî çalakkirin da bikin, duhêt bîn kirin ku stasyonî çalakkirina ji stasyonî dabeşî taybet e.

Stasyonî çalakkirina wekî ezmûnî ya destpêka û pardamendana dema elektrîkî pêşnûs diha ku dema elektrîkî digire û pargire. Di şebêkên transmîsyona tenzîlîya bilind de, ema "stasyonî çalakkirina" an "switchyard" name kirin. Di şebêkên pardamendana tenzîlîya navend de, stasyonî çalakkirinan ziyada bikar îndîn ji bo girtina û pargirtina dema elektrîkî bi tenzîlîya 10 kV. Stasyonan wan ziyada jî wergerî du girtî û pir girtî derdîn (herêmî 4-6) hene. Li gorî dixwazên taybet, dikarin sergirdker û switchyan da ku barkirin bikebînin ser girtî û girtî derdîn cih. Ezmûnî û cihên wan ziyada hesabkirin da ku operasyonê di derveyên derbarî de bi tenzîlîya derbas 10 kV biguherînin. Stasyonî çalakkirina taybetî kapasiteyekî ya pargirtina di sora 8,000 kW de heye û dema tenzîlîya navend bi stasyon û odaên pardamendana di herêm û qeseyekî de pargirin.

Funksyon:

• Girtî û girtî derdîn çalakkirina veguheztin da ku herêmî tevahîyên rastîn ên perdekirin, bi tenê ku amana pargirtina dema elektrîkî û ewlehiyeyê bibêje;

• Kurdayî stasyonî dabeşî an jêr bike;

• Tenzîlîya nû bidike, lê herêmî girtî û girtî derdîn zêdetir bikat—funksyonan wekî stasyonî dabeşî ne.

Cîh:
Stasyonî çalakkirinan ziyada li vir stasyonên demirrûbî, parkên barkirin, depoyên lokomotivên elektrîkî, stasyonên hub, an cihên din ku barkirin mezin û tevahî ye.