د الکترونیکي انرژي او د مکانيکي انرژي ترمنځ څه توپیر دی؟
بریښنایی او مکانيکي انرژي ته د فرقونو
بریښنایی او مکانيکي انرژي دوو مختلفې انرژيو ډولونه دي چې په دودیزمندۍ، جوړولو لارې، واورې لارې او کارولو ناوړۍ کې توپیر لري. زه د بریښنایی او مکانيکي انرژي ته د اصلي فرقونو په اړه د څخه ورته دی:
1. د تعریف
بریښنایی انرژي
تعریف: بریښنایی انرژي د حرکت کونکي بریښنا یا د بریښنا فیلډ کې موجود انرژي دی. دا په جريانو او د کندکو او بټریو سره خوندي شوي ډولونه کې واورې کیږي.
سرچینې: بریښنایی انرژي په مختلفې لارې جوړې شي، مثلاً د قدرتی ګیرونو (مثلاً حرارتی، هیدروالکټریک، هسته ای، باد او سوریا ګیرونو) کې چې د غیر بریښنایي انرژيو (مثلاً کيمیاوی، حرارتی یا مکانيکي انرژي) ته بریښنایي انرژي تبدیل کیږي.
واورې: بریښنایی انرژي په د ریسټرانو او کابلونو په مسیر واورې کیږي، معمولاً د متبادل جريان (AC) یا مستقیم جريان (DC) ډول کې.
مکانيکي انرژي
تعریف: مکانيکي انرژي د ځای (پوټنشيال انرژي) یا حرکت (کينیټيکي انرژي) له اړه د اشیاء ته د انرژي دا دی. دا هم پوټنشيال او هم کينیټيکي انرژي شامل دي.
کينیټيکي انرژي: د اشياء د حرکت له اړه د انرژي، داسې د کالکولېشن کې دی: کينیټيکي انرژي= ۱/۲ mv² ، کله چې m د اشياء د وزن او v د اشياء د سرعت دی.
پوټنشيال انرژي: د اشياء د ځای یا شکل له اړه د انرژي، مثلاً د گرافیتي پوټنشيال انرژي او د الاستيک پوټنشيال انرژي. د گرافیتي پوټنشيال انرژي د کالکولېشن کې دی: پوټنشيال انرژي=mgh, کله چې m د اشياء د وزن, g د ګرافیتي د سرعت او h د اشياء د ارتفاع دی.
سرچینې: مکانيکي انرژي د اشياء په ځای کې یا د حرکت کې د فرسټ کې د اعمالو سره جوړې شي، مثلاً د موټرونو، موټرونو یا د انسانو د کارو ورته.
واورې: مکانيکي انرژي په د مکانيکي دواتونو په مسیر واورې کیږي مثلاً د ګير، بېلټ، چین او لنکیجونو، یا په مستقیم فیزیکي تماس (مثلاً د پیلول، د چاپول یا د برخورد).
2. انرژي تبدیل
بریښنایی انرژي
تبدیل کولو لارې: بریښنایی انرژي د بل آسانۍ سره تبدیل کیږي. مثلاً:
بریښنایی انرژي → مکانيکي انرژي: په الکټریکي موټرونو په مسیر.
بریښنایی انرژي → حرارتی انرژي: په ریزیسټنت هیټرز په مسیر.
بریښنایی انرژي → روښانه انرژي: په روښانه بلوبلونو په مسیر.
بریښنایی انرژي → کيمیاوی انرژي: په بټری چارجنګ په مسیر.
مکانيکي انرژي
تبدیل کولو لارې: مکانيکي انرژي هم د بل آسانۍ سره تبدیل کیږي. مثلاً:
مکانيکي انرژي → بریښنایی انرژي: په جنراترونو په مسیر.
مکانيکي انرژي → حرارتی انرژي: په فریکشن په مسیر.
مکانيکي انرژي → صدا انرژي: په ویبریشن په مسیر.
3. خوندي لارې
بریښنایی انرژي
خوندي لارې: بریښنایی انرژي په مختلفې لارې خوندي کیږي:
بټری: د کيمیاوی واکنشونو په مسیر.
کندک: د بریښنا فیلډ کې.
سوپر کندک: د لوی ظرفیت کندکونه چې د ډېر سرعت سره چارج او ډیچارج کیږي.
فلایویل: د بریښنایي انرژي په مکانيکي انرژي تبدیل کولو په مسیر د چرخنده فلایویل کې خوندي کیږي، چې په پام کې د ژنراتر په مسیر د بریښنایي انرژي ته دوباره تبدیل کیږي.
مکانيکي انرژي
خوندي لارې: مکانيکي انرژي په مختلفې لارې خوندي کیږي:
پریګ: د پریګونو په مسیر یا د چاپولو په مسیر د الاستيک پوټنشيال انرژي خوندي کیږي.
د اعلی ډولونو: د اشیاء د بلولو په مسیر د ګرافیتي پوټنشيال انرژي خوندي کیږي.
فلایویل: د انرژي خوندي
