Xeletîna Elektrîk û Xeletîna Mekanîk
Xeletîna elektrîk û xeletîna mekanîk du wateyên xeletîn neqdarand ku di ser mala fizîkî yên, rêzikên çêkirina, rêzikên barkerdina û parastîna anwendegihana wan de jibara dibe. Li jêr vê yê wergera xebitandinên sereka diyan de:
1. Pêşnûma
Xeletîna Elektrîk
Pêşnûma: Xeletîna elektrîk ên xeletîna ku di ser şarên elektrîkê da hatine çêkirin an di ser çendîya elektrîkê de hate bin. Ew dikare bi rûbarên (AC) an derêbarên (DC) barkerde û di cihazan de wekî kapasîtoran û bataryayê destnîş be.
Çêkirina: Xeletîna elektrîk dikare bi çend roje çêkirin, wekî perverên nîrgirî, hidroelektrîk, navî, barmal û hîvî, ku formên din ên xeletîn (wekî kîmyavî, nîrgirî an mekanîk) biguherîne bikin xeletîna elektrîk.
Barkerdina: Xeletîna elektrîk bi lêngên wekî têl û kabîl barkerde dikare, pê polîn rûbar (AC) an derêbar (DC).
Xeletîna Mekanîk
Pêşnûma: Xeletîna mekanîk ên xeletîna ku objekta di ser pozîsyona (xeletîna potensiyel) an herîve (xeletîna kinetîk) hatine bin. Ew hem xeletîna kinetîk û hem xeletîna potensiyel di were.
Xeletîna Kinetîk: Xeletîna ku objekta ji bo herîve ya wê hatiye, bi rêzê hesab kirin:Xeletîna Kinetîk= 1/2 mv2 , ku m guhertina objekta û v herîva wê ye.
Xeletîna Potensiyel: Xeletîna ku objekta ji bo pozîsyona an forma wê hatiye, wek xeletîna potensiyel nîrgirî û xeletîna potensiyel elastîk. Xeletîna potensiyel nîrgirî bi rêzê hesab kirin:Xeletîna Potensiyel Nîrgirî=mgh, ku m guhertina objekta, g tezîna nîrgirî û h balanda objekta ye.
Çêkirina: Xeletîna mekanîk dikare bi karîna zorê biceribike ku objeka berhevkariyê bike an pozîsyona wê biguheze, wekî perverên motor, motor û karîna mirovan.
Barkerdina: Xeletîna mekanîk bi cihazên mekanîk wekî gear, belt, chain û linkage barkerde dikare, an bi gorîna fizîkî (wekî dayik, dayik û têkildan).
2. Guhertina Xeletîn
Xeletîna Elektrîk
Rêzikên Guhertina: Xeletîna elektrîk bi çend roje bi formên din ên xeletîn diguhertin dikare. Wekî mînak:
Xeletîna Elektrîk → Xeletîna Mekanîk: Bi motorên elektrîk.
Xeletîna Elektrîk → Xeletîna Nîrgirî: Bi heaterên resistîf.
Xeletîna Elektrîk → Xeletîna Rûş: Bi lampên rûş.
Xeletîna Elektrîk → Xeletîna Kîmyavî: Bi barkirina bataryayê.
Xeletîna Mekanîk
Rêzikên Guhertina: Xeletîna mekanîk dikare bi çend roje bi formên din ên xeletîn diguhertin. Wekî mînak:
Xeletîna Mekanîk → Xeletîna Elektrîk: Bi generatoran.
Xeletîna Mekanîk → Xeletîna Nîrgirî: Bi fraksiyon.
Xeletîna Mekanîk → Xeletîna Deng: Bi vibrasyon.
3. Rêzikên Destnîşkirina
Xeletîna Elektrîk
Rêzikên Destnîşkirina: Xeletîna elektrîk dikare bi çend roje destnîş bikin:
Bataryayê: Bi reaksiyonên kîmyavî.
Kapasîtoran: Bi destnîşkirina xeletîna di çendîya elektrîkê de.
Supercapasîtoran: Kapasîtoran bi guherta mezin ku dikare çem bikin û derbas bikin.
Flywheel: Bi guhertina xeletîna elektrîk bi xeletîna mekanîk destnîş bikin di flywheelê de, ku dikare bi generatorê ve barkerin.
Xeletîna Mekanîk
Rêzikên Destnîşkirina: Xeletîna mekanîk dikare bi çend roje destnîş bikin:
Springs: Bi kompresskirina an stretchkirina springs bi xeletîna potensiyel elastîk.
Elevated Masses: Bi liftkirina objektan bi xeletîna potensiyel nîrgirî.
Flywheels: Bi destnîşkirina xeletîna